براندازی نظام «خوابگاهی و فقیرنشینی» در ۱۸ نقطه سکونتی کشور
شهرهای‌جدید اورهال می‌شوند
فرید قدیری گفت‌وگو با میرمحمد غراوی، عضو هیات‌مدیره و معاون فنی‌مهندسی شرکت عمران شهرهای جدید پیگیری همزمان «تکمیل مسکن‌مهر»، «هویت‌بخشی و توسعه خدمات رفاهی» و «ساخت آپارتمان‌های کم‌تراکم با مدل‌های غیرمهر» برخی منتقدان مسکن‌مهر، وجود این نوع آپارتمان‌ها در شهرهای‌جدید را به نوعی آفت تشبیه می‌کنند که باعث آسیب‌زدن به کل شهر شده و شاکله سکونت، رفاه و توسعه شهرهای‌جدید را به هم زده است. در مقابل، مدافعان مسکن‌مهر، حجم زیاد واحد مسکونی در حال ساخت در این مناطق را باعث کوتاه‌شدن عمر مردگی شهرهای‌جدید و وضعیتی که قبل از شروع مسکن‌مهر در این شهرها حاکم بود، عنوان می‌کنند و معتقدند با آمدن مسکن‌مهر به شهرهای جدید، جمعیت اضافی کلانشهرها هم به تدریج در حال مهاجرت به این مناطق هستند.
فرید قدیری گفت‌وگو با میرمحمد غراوی، عضو هیات‌مدیره و معاون فنی‌مهندسی شرکت عمران شهرهای جدید پیگیری همزمان «تکمیل مسکن‌مهر»، «هویت‌بخشی و توسعه خدمات رفاهی» و «ساخت آپارتمان‌های کم‌تراکم با مدل‌های غیرمهر» برخی منتقدان مسکن‌مهر، وجود این نوع آپارتمان‌ها در شهرهای‌جدید را به نوعی آفت تشبیه می‌کنند که باعث آسیب‌زدن به کل شهر شده و شاکله سکونت، رفاه و توسعه شهرهای‌جدید را به هم زده است. در مقابل، مدافعان مسکن‌مهر، حجم زیاد واحد مسکونی در حال ساخت در این مناطق را باعث کوتاه‌شدن عمر مردگی شهرهای‌جدید و وضعیتی که قبل از شروع مسکن‌مهر در این شهرها حاکم بود، عنوان می‌کنند و معتقدند با آمدن مسکن‌مهر به شهرهای جدید، جمعیت اضافی کلانشهرها هم به تدریج در حال مهاجرت به این مناطق هستند. شرکت عمران شهرهای جدید اخیرا بررسی‌هایی درباره مشکلات مسکن‌مهر انجام داد، به چه نتیجه‌ای رسید؟
یکی از مشکلاتی که الان شهرهای جدید با آن مواجه هستند ساخت بیش از ۴۰۰ هزار واحد مسکونی‌مهر است که از سه چهار سال پیش کار ساخت آنها شروع شد. حدود ۲۸۰ هزار واحد از این تعداد در شهرهای جدید اطراف تهران و البرز در حال ساخت است و مابقی در شهرهای جدید اطراف دیگر کلانشهرها قرار دارد. آن چیزی که الان در شهرهای جدید معضل شده سرعت و حجم زیاد ساخت‌وساز مسکن‌مهر و عقب افتادن برنامه تامین خدمات زیربنایی و روبنایی مورد نیاز ساکنان این شهرها و سایت‌های مسکن‌مهر است. به‌رغم پیگیری‌های زیادی که نیمه دوم سال گذشته در سطوح مختلف مسوولان وزارت راه‌وشهرسازی انجام شد، متاسفانه هنوز در تامین خدمات سکونتی به آن نتیجه قابل قبول دست پیدا نکرده‌ایم. با این حال در سال جاری طرح‌های ویژه‌ای را برای تامین خدمات روبنایی مثل مدرسه، مسجد، کلانتری، فضاهای بهداشتی، ورزشی و فضاهای عمومی شروع کرده‌ایم. مقدمات این کار را اوایل امسال برای مدیران عامل شهرهای جدید عنوان کردیم. امسال نیز در بودجه شرکت‌های شهرهای جدید از محل منابع داخلی‌شان امکاناتی در نظر گرفتیم از جمله امکان تهاتر زمین از سری شرکت‌های شهرهای جدید با ساخت این فضاها توسط پیمانکاران تا خدماتی که مورد نیاز است برای استقرار جمعیت متقاضی مسکن‌مهر به‌خصوص نیاز به مدرسه تا حداکثر مهرماه امسال آماده شوند و سرانه‌های فرهنگی و آموزشی قابل قبولی در این مناطق داشته باشیم. در پرند، پردیس، صدرا، گلبهار، سهند و هشتگرد تعدادی مدرسه را پیش‌بینی کرده‌اند، اما با این راهکار جدی بودجه‌ای، باز هم می‌توانند در این مسیر اقدام کنند. به این شهرها مجوز داده‌ایم تا برای ساخت مدرسه خودشان راسا ورود کرده و شروع کنند.در زمینه بخشی دیگر از خدمات روبنایی مورد نیاز شهرهای جدید با سازنده‌های مسکن‌مهر که فاز به فاز دارند ساخت‌وساز انجام می‌دهند، در حال عقد قرارداد هستیم تا علاوه‌بر مدرسه، سایر سرانه‌های خدماتی را احداث کنند و در قبال آن، زمین را با آنها تهاتر کنیم. امکان تهاتر زمین در قانون برای شهرهای جدید پیش‌بینی شده است و این مسیر برای ما راحت‌تر است تا به وسیله آن بتوانیم بخش زیادی از امکانات عمومی مورد نیاز شهرهای جدید را محقق کنیم. شهرهای جدید با استفاده از ابزار زمین و در شرایطی که دولت با تنگنای بودجه‌ای و منابع مالی مواجه است، می‌توانند توسعه پیدا کنند.
در مورد سرانه‌های خدماتی مثل فضای سبز، مراکز ورزشی، مذهبی و خرید متناسب با استقرار جمعیت در شهرهای جدید پیش‌بینی کرده‌ایم. این مراکز الان یا در حال ساخت هستند یا در حال تکمیل.
هزینه ساخت مدرسه چقدر است که وزارت آموزش و پرورش در این چندسال، احداث و تامین آن را از شهرهای جدید دریغ کرده است؟
برای ساخت یک مدرسه با متوسط 16کلاس، مترمربعی 900 هزار تومان برآورد سازمان نوسازی مدارس است که سرجمع بیش‌از یک میلیارد تومان هزینه ساخت آن می‌شود. ما تمام مدرسه‌هایی راکه با امکانات خودمان احداث می‌کنیم با هماهنگی و نقشه‌های تهیه شده توسط سازمان نوسازی مدارس می‌سازیم و استاندارد آنها را رعایت می‌کنیم.امسال اولویت یک ما ساخت و تامین مدارس مورد نیاز ساکنان شهرهای جدید حداکثر تا نیمه شهریورماه است. مراحل اجرای سایر مدارس را سعی داریم تا پایان سال93 شروع کنیم.
آخرین واحد مسکونی‌مهر چه زمانی تحویل پیش‌خریدارش می‌شود؟
شرکت عمران شهرهای جدید یک برنامه زمانبندی از همه 18 شهر جدید گرفته و مدیران شهرها مکلف شده‌اند هم برای اتمام واحدهای مسکن‌مهر در دست احداث برنامه ارائه کنند و هم برای ساخت و تامین سرانه‌های خدماتی برنامه تعیین کنند. خیلی از شهرهای جدید در برنامه‌هایشان اعلام کرده‌اند که تا پایان امسال کار ساخت مسکن‌مهر را تمام می‌کنند، اما ما برآورد می‌کنیم کل پرونده مسکن‌مهر تا شهریور94 بسته شود. البته برای تحویل و بهره‌برداری از واحدهای مسکونی‌مهر بخشی از خدمات زیر بنایی مورد نیاز عملا از اختیارات وزارت راه‌وشهرسازی خارج است. ما نگران تامین آب و برق سایت‌های مسکن‌مهر هستیم.
مشکل وزارت نیرو چیست؟ آب شرب وجود ندارد یا اینکه منابع آبی دارند اما برسر هزینه انتقال و اتصال آن به واحدهای مسکونی‌مهر با شما به اختلاف خورده‌اند؟
ظاهرا به نوعی هر دو موضوع مطرح است. وقتی از متقاضیان مسکن‌مهر در شهرهای جدید ثبت‌نام می‌شد، از متقاضیان بابت هزینه اشتراک خدمات زیربنایی وجوهی را برای انشعاب آب و برق و فاضلاب در مجموع معادل 900 هزار تومان برای هر واحد مسکونی دریافت کردیم که آن زمان طبق محاسبات وزارت نیرو، این عدد برآورد و به متقاضیان اعلام شده بود. اما الان وزارت نیرو برای یک اشتراک 200 هزار تومانی برق که در یکی دو سال اخیر عین این مبلغ را از پیش‌خریداران دریافت کرده بودیم، درخواست یک میلیون و 200 هزار تومان می‌کند، حتی برای متقاضیانی که قبلا حق اشتراک خود را پرداخت کرده‌اند خواستار دریافت مابه‌التفاوت است. ما می‌گوییم اگر قرار باشد هزینه انشعاب یک‌دفعه 6برابر شود لااقل از افرادی که هنوز حق‌انشعاب خود را پرداخت نکرده‌اند گرفته شود ولی به هرحال این موضوع در حال پیگیری است. از طرف دیگر، ما برای تامین آب در شهرهای جدید پرند و پردیس نگران هستیم.
در پردیس خط دوم انتقال آب که قرار شده از سد لتیان آب را برساند تقریبا مراحل نهایی خود را طی کرده و در دست انجام است. با خط دوم، آب شرب و مطمئن در حدود ۱۲۰۰ لیتر بر ثانیه به پردیس می‌رسد. در حال حاضر از همین خط انتقال موجود که از چاه‌های بستر رودخانه جاجرود به سمت پردیس می‌رود، نیاز فعلی پردیس تامین می‌شود اما با استقرار جمعیت، کمبود آب احساس می‌شود و هیچ راهی جز خط‌دوم نداریم تا ۶۰۰ لیتر بر ثانیه به خط اول اضافه شود تا جمعیتی که قرار است در ۹۸ هزار واحد مسکونی مهر در حال ساخت ساکن شوند، تامین آب کافی برای آنها صورت بگیرد. یکی از موارد اختلافی ما با وزارت نیرو این است که اعلام می‌کنند آب نداریم و منابع آبی محدود است. حتی می‌گویند تهران هم ممکن است جیره‌بندی شود. اما واقعیت قضیه این است که برای هر نوع استقرار جمعیت یا فعالیتی در یک شهر یا توسعه شهر جدید، ابتدا وزارت نیرو به‌عنوان عضو شورای‌عالی شهرسازی و معماری در زمان تصویب طرح‌های توسعه شهری که به خصوص استقرار جمعیت آن مهم‌ترین عامل است، تامین نیاز آبی را پیش‌بینی می‌کند و اگر آبی وجود نداشته باشد، نماینده وزارت نیرو با توسعه یا ایجاد یک شهر، مخالفت می‌کند ولی چون این شهرهای جدید در گذشته مراحل تصویب را طی کرده و ابلاغ شده، وزارت نیرو در این مقطع نمی‌تواند بگوید که با توجه به محدودیت آبی نمی‌تواند آب تامین کند. برای شهرهای جدید اطراف تهران، پیش از آنکه ساخت‌وساز صورت بگیرد، در جلسات شورای‌عالی شهرسازی، این موارد مورد بررسی قرار گرفت و آن زمان مشکلی بابت آب اعلام نشد.
بنابراین نباید نبود آب در حال حاضر به عنوان مشکل برای بارگذاری جمعیتی و تامین مسکن، ابراز شود. ضمن اینکه، آقای رئیس‌جمهور زمانی که اوایل امسال از وزارت نیرو بازدید کردند، اولین خواسته‌ای که از مسوولان این وزارتخانه داشتند، پیش‌بینی تامین آب برای 150 میلیون نفر جمعیت در کشور بود یعنی ماموریتی به اندازه تقریبا دو برابر جمعیت فعلی برای تامین آب شرب. حالا اگر برای 5/1 میلیون واحد مسکونی‌مهر با مشکل تامین آب مواجه هستند پس چگونه می‌توانند برای دو برابر کردن جمعیت کشور آب تامین کنند؟
مشکل آب پرند چیست؟
برای پرند سال گذشته وزیر راه‌وشهرسازی کمک خوبی به موضوع آب شرب انجام دادند و 20 میلیارد تومان از محل یارانه‌های مسکن در اختیار شرکت عمران پرند گذاشتند تا از طریق تفاهم با اداره آب، یک خط انتقال از 20 حلقه چاه منطقه احمدآباد مستوفی به سمت پرند برقرار شود. الان حفر چاه‌ها تمام شده و پیش‌بینی کرده‌ایم خط انتقال تا پایان تیرماه امسال به نتیجه برسد تا آب مطمئن در حد 600 لیتر بر ثانیه را در ورودی پرند تحویل بگیریم و بتوانیم برای استقرار جمعیت در حال انتقال به پرند، این مشکل را حل کنیم. الان حجم آب پرند 300 لیتر بر ثانیه است.در واقع سال گذشته اولین اقدام آقای آخوندی همین تامین اعتبار برای آب پرند بود و این خط انتقال را حیاتی دانستند. اگر این پروژه اجرایی نمی‌شد، در پرند برای آب به بحران برمی‌خوردیم. البته این خط نیاز کامل شهر را برطرف نمی‌کند اما نیاز آبی موجود را برای امسال تامین می‌کند.
الان پرند و پردیس از آب چاه استفاده می‌کنند؟
خیر، خط دومی که برای پردیس می‌رود از پشت سد لتیان قرار است تامین شود. اما آب شرب فعلی پردیس نیاز به تصفیه ندارد چون بهترین آب است و مستقیم وارد شبکه می‌شود. پرند هم به همین ترتیب است. خط انتقالی که الان از رینگ تهران می‌رود کیفیت‌های متفاوتی دارد اما کیفیت نامطلوب ندارد.
مسوولان شهرهای جدید پرند و پردیس ابراز می‌کنند مشکلات قبلی در پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن‌مهر را حل کرده‌اند و همه چیز در مدار تعادل قرار گرفته اما واقعیت این است که پیمانکاران به شدت نیازمند آورده نقدی مردم هستند و مردمی که حداقل ۵ سال است برای دریافت این واحدها انتظار می‌کشند، هیچ پول تازه و بیشتری برای پرداخت مابه‌التفاوت قیمت مسکن‌مهر ندارند. پیش‌خریداران پرند در حال حاضر باید به طور متوسط بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان دیگر بابت آورده نقدی به پیمانکاران پرداخت کنند درحالی‌که عین این مبلغ را دست موجر به‌صورت رهن سپرده‌اند و فقط زمانی می‌توانند واریزی داشته باشند که مسکن‌مهر آنها آماده تحویل باشد تا با دریافت دریافت مبلغ رهن از مالک و تخلیه محل اجاره، یکراست عازم پرند یا پردیس شوند. در این حالت، پیمانکاران مسکن مهر نیز امکان تکمیل نخواهند داشت و این چرخه باطل هیچ وقت به ختم شدن پرونده مسکن‌مهر نمی‌انجامد.
بله، یکی از نگرانی‌های ما برای تحویل و تکمیل مسکن‌مهر هم همین است. در اکثر پروژهها، پیمانکاران کل رقم تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند و فقط آورده متقاضیان مانده است. در بعضی از پروژهها متاسفانه مردم همکاری نمی‌کنند یعنی در یک ساختمان عده‌ای از پیش‌خریداران آورده نقدی خود را می‌دهند و عده‌ای دیگر پرداخت نمی‌کنند. این تناقض باعث شد کار تکمیل خیلی از بلوک‌های مسکن مهر در دوره‌ای متوقف شود. برای این موضوع در چند ماه اخیر تدبیر کرده‌ایم و تاحدودی مشکل رفع شده است. ما اجازه داده‌ایم همه افرادی که به موقع آورده نقدی‌شان را پرداخت می‌کنند در یک ساختمان جانمایی شوند. این روش الان در پرند پیاده شده و برای تمام پروژه‌های مسکن مهر، بنر بزرگی برای قیمت نهایی جلوی شرکت عمران پرند نصب کرده‌اند. اگر کسی آورده خود را ندهد از پروژه‌های رو به جلو خارج می‌شود. ضمن اینکه اگر افراد پرداختی داشته باشند مشمول افزایش قیمت احتمالی نمی‌شوند اما بقیه مشمول رکود و مابه‌التفاوت قیمت در آینده خواهند شد. الان بخشنامه جدید قیمت مسکن مهر و دستورالعمل شماره 3 وزارت راه‌وشهرسازی نیز به شهرهای جدید ابلاغ شده و مدیران شهرها برای اعمال نرخ‌های جدید به قیمت تمام‌شده، ابتدا از پیمانکاران تعهدنامه‌های مخصوص دریافت می‌کنند.تا پیش از ابلاغ دستورالعمل شماره سه قیمت مسکن مهر، قیمت ساخت هر مترمربع این واحدها بین 300 تا 330 هزار تومان بود اما الان رقمی بین 20 تا 110 هزار تومان متناسب با پیشرفت فیزیکی ساختمان‌ها، به قیمت اضافه شده که این را به متقاضیان اعلام می‌کنیم تا به مرور پرداخت کنند.اما اگر همین مابه‌التفاوت به موقع پرداخت نکنند، ممکن است دوباره رکود به کارگاه‌های مسکن‌مهر برگردد.
سال گذشته مسوولان وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کردند می‌خواهند شهرهای جدید را از حالت فقیرنشینی خارج کنند. چگونه می‌شود یک محله‌ای که همه ساختمان‌های آن تحت سکونت دهک‌های کم‌درآمد و خاص مسکن‌مهر است را بتوان تبدیل کرد به ترکیبی از قشر پردرآمد و کم‌درآمد؟
در هیات‌مدیره شرکت عمران شهرهای جدید نظر مقام عالی وزارت را داریم دنبال می‌کنیم تا شهرهای جدید فقط به محل سکونت دهک‌های پایین جامعه تبدیل نشود ما باید برویم به سمت الگوسازی برای ساخت مسکن برای دهک‌های مختلف جمعیت و هم اینکه حق انتخاب را بدهیم به مردم یعنی اینکه مثل مسکن‌مهر هر چی ساخته شد به مردم اجبار نکنیم که فقط همین واحدها را خریداری کنند بلکه متناسب با سلیقه افراد و مدل‌های متفاوت ساختمان‌ها و همین‌طور قیمت‌های متفاوت، حق انتخاب برای مردم به وجود بیاوریم.
در عین حال خوشحالیم از اینکه ساختوسازهای مسکن‌مهر باعث شد امروز تکنولوژی قالب تونلی در ساخت‌وسازها رشد و نمو پیدا کرده و عمده پیمانکاران ما الان با این روش آشنا شده‌اند. مصرف فولاد در این روش بسیار بسیار کاهش می‌یابد و سرعت عمل بسیار بالایی دارد و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است. اگر برویم به سمت این تکنولوژی‌های نو که پیش از ساخت مسکن‌مهر در کشور وجود نداشت، قطعا در برنامه‌های جدید، در زمان صرفه‌جویی خواهد شد. یکی از مزیت‌های بسیار مهم مسکن‌مهر این بود که سازنده‌ها را با این تکنولوژی‌های جدید آشنا کرد، البته ما در شهرهای جدید چون زمین زیاد داشتیم شاید ضرورت نداشت روی ارتفاع برویم و در ۱۰ تا ۱۵ طبقه ساخت وساز کنیم. وقتی در برج‌های مسکن‌مهر و در یک بلوک، ۵۹ واحد مسکونی ساخته شده، قرار دادن سلایق مختلف کنار هم و مثلا شارژ گرفتن و هماهنگی واحدها با یکدیگر کار سختی است. در شهرهای جدید می‌شد تراکم ساخت را کم کنیم، هر چند هزینه آماده‌سازی زمین و محوطه برای هر واحد مسکونی بالا می‌رفت.
در زمان ساخت مسکن‌مهر هزینه ساخت مترمربعی 300 هزار تومان تعیین شد و مجبور بودیم هزینه‌ها را کاهش دهیم تا با همین قیمت تحویل مردم بدهیم لذا ارتفاع ساختمان‌های مسکن‌مهر را بالا بردیم تا هزینه آماده‌سازی سرشکن شود و فشار هزینه‌ای به متقاضیان وارد نشود و بتوانیم قیمت را به سطح حداقل برسانیم. یکی از دلایل ساخت برج در مسکن‌مهر هم همین حداقل‌شدن قیمت تمام‌شده بود. شیوه‌ای که در پرند و پردیس برای ساخت برج‌های 15طبقه مسکن‌مهر استفاده شد، سرعت عمل بالایی داشت و متقاضیان رغبت بیشتری می‌کردند که پول را به موقع تزریق کنند. من خودم جزو کسانی بودم که باورم نمی‌شد مردم در پرند در این برج‌ها ساکن شوند، اما یک روز که رفتم بازدید و دیدم مردم دارند در این برج‌های متراکم مسکن‌مهر زندگی می‌کنند، متوجه شدم مسکن واقعا یکی از نیازهای اساسی مردم است. طرف در تهران با کرایه بالا مستاجر بوده و الان حاضر است در مسکن‌مهری که تحویل گرفته ساکن شود. الان امکان طراحی حداکثر 4 طبقه و ساخت خانه‌های کم‌طبقه و حیاط‌دار یا ویلایی وجود دارد.چیزی که ما را در جریان ساختوسازهای مسکن‌مهر غافل کرد نیازهای اولیه ساکنان این شهرها همچون اشتغال به عنوان مهم‌ترین نیاز بود.
در آن زمان تصور می‌شد مردمی که در پرند و پردیس ساکن می‌شوند به‌راحتی می‌توانند به تهران بروند و برگردند.اما کسی که به شهر جدید می‌رود اگر برای شغل مجبور باشد هر روز به تهران یا سایر شهرهای اصلی مراجعه کند بعد از مدتی دوباره عازم شهر اصلی برای سکونت خواهد شد.لذا در حال حاضر، برنامه اشتغال هم باید برنامه‌ریزی کنیم.ما هر شهری که احداث می‌کنیم یک تعلق خاطری باید در آنجا به‌وجود بیاوریم تا مردم رغبت کنند در آن ساکن شوند.به‌خصوص در بحث اشتغال آن هم در خدمات گردشگری، بازرگانی و در بخش‌های مختلف. شاید کشاورزی جواب ندهد اما در سایر زیربخش‌های صنعت، خدمات و گردشگری می‌شود پیش‌بینی اشتغال در شهرهای جدید کرد.شرکت عمران شهرهای جدید برای تامین مراکز شغلی ساکنان این شهرها مشغول کار و مطالعه و بررسی است و به مدیران توصیه کردیم شهرهای جدید را به عنوان مرکز خوابگاهی نبینند و برای مردم آنجا به لحاظ اجتماعی و فرهنگی تدبیر کنند تا تعارضات موجود برطرف شود. امسال خوشبختانه با سیاست‌گذار‌ی‌های وزارت راه‌وشهرسازی و تاکید مقام عالی وزارت مبنی بر هویت بخشی شهرها و حقوق شهروندی، اقدامات خوبی را آغاز کرده‌ایم. هویت بخشی روش‌های مختلف دارد. یکی از این روش‌ها برنامه‌های متنوع و جشن‌های سراسری است تا ساکنان شهرهای جدید به‌خصوص ساکنان محله‌های مسکن‌مهر که همگی با هم غریبه هستند و از نقاط مختلف به این ساختمان‌ها آمده‌اند، از طریق جشن‌ها و گردهمایی‌های شهری و با قرار گرفتن در کنار هم، با یکدیگر رابطه‌اجتماعی برقرار کنند. حتی می‌خواهیم تیم‌های ورزشی را به شهرهای جدید دعوت کنیم تا بهانه اجتماعات بزرگ شهری شوند.
ظاهرا بعد از آنکه ساخت‌وساز سری جدید مسکن‌مهر
در شهرهای جدید متوقف شد، مقدمات اجرای یکسری طرح‌های جدید مثل مسکن
مشارکتی را در دستور کار گذاشته‌اید. در این باره بیشتر توضیح دهید.
اواسط سال گذشته و بعد از آنکه شرایط مالی و اقتصادی کشور به سمتی رفت که ادامه ساخت‌وساز جدید در مسکن‌مهر دیگر برای دولت مقدور نبود، شرکت عمران شهرهای جدید به همه ۱۸ شهر جدید کشور دستور توقف ثبت‌نام از متقاضیان مسکن‌مهر اعلام کرد چون عملا پرداخت تسهیلات از سوی بانک مرکزی متوقف شده بود.امسال قصد داریم شرایط تامین مسکن در شهرهای جدید را از روی الگو‌های جدید تعریف کنیم. مثلا قطعاتی -زمین- داریم در فازهای پردیس، پرند یا هشتگرد که کاربری مسکونی برای آنها تعریف شده است. این زمین‌ها در گذشته برای مسکن‌مهر پیش‌بینی شده بود، اما حالا روش‌های جدید ساخت را برای آنها داریم مطالعه می‌کنیم تا به روش‌های مختلف بسازیم و در اختیار متقاضیان در دهک‌های مختلف قرار دهیم. یکی از روش‌های پیشنهادی این است که آورده دولت زمین باشد و مشارکت‌کننده‌ها هم سرمایه نقدی برای ساخت روی این زمین‌ها بیاورند و هزینه کنند و در پایان طرفین به نسبت، سهیم می‌شوند و تعدادی از واحدها را دولت به عنوان سهمی که از بابت زمین گذاشته، ببرد و مابقی هم سهم پیمانکار سازنده شود.
ما ممکن است برای ایجاد انگیزه، سهم خودمان را کم کنیم.
در دولت یازدهم سیاستی که برای اداره و توسعه شهرهای جدید در نظر گرفته شده بر حداقل سه محور استوار است. در قدم اول، تکمیل ساختوسازهای مسکن‌مهر و تامین خدمات روبنایی و نیازهای سکونتی این شهرها، در قدم دوم رسیدگی به مسائل اجتماعی و شهروندمحوری و در قدم سوم اجرای برنامه‌های جدید ساخت مسکن. ما می‌خواهیم هم خدمات مورد نیاز شهرهای جدید را با این روش بسازیم و هم اینکه به نوعی ساخت‌وسازها را ببریم به سمتی که مردم اقبال عمومی به آنها دارند و هم اینکه متقاضیان مسکن با نرخ روز بتوانند واحدها را خریداری کنند. الان این برنامه را تقریبا نهایی کرده‌ایم و کل آنها را بعد از تصویب در مجمع ابلاغ می‌کنیم. برای ساختوسازهای جدید فراخوان می‌گذاریم. در مدل‌های جدید از سازنده در ابتدا، پول زمین نمی‌گیریم، بلکه زمین را در اختیارشان می‌گذاریم و براساس قیمت روز زمین و هزینه ساخت، در آورده سهیم می‌شویم. ما سهم خودمان را به قیمت روز در مزایده واگذار می‌کنیم. این یک ظرفیت است که برای توسعه مسکن ایجاد می‌کنیم و دلیلی ندارد به قیمت مفت بفروشیم. ما باید درآمد داشته باشیم تا بتوانیم برای توسعه شهر و خدمات روبنایی هزینه کنیم. در حال حاضر بسته‌های سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش‌خصوصی مخصوص کار و فعالیت در شهرهای جدید در دست تدوین است و سعی می‌کنیم تا قبل از سال آنها را عملیاتی کنیم. برای تامین مسکن گروه‌های مختلف از جمله طبقاتی که امکان تامین مسکن با حداقل آورده برایشان میسر نیست، هم بحث مسکن‌اجتماعی را پیش‌بینی کرده‌ایم، اما اینکه دولت بخواهد مسکن اجتماعی را فقط در شهرهای جدید دنبال کند، مطرح نیست. سعی می‌کنیم در شهرهای جدید برای دهک‌های مختلف برنامه‌های متنوع تامین مسکن داشته باشیم.
اطراف تهران شهر جدید دایر می‌کنید؟
فعلا سیاست این نیست که بر تعداد شهرهای جدید اطراف تهران بیفزاییم، ضمن اینکه در مجموعه شهری تهران هم ایجاد هر نوع منطقه شهری را ممنوع کرده‌اند؛ چون جاذب جمعیت می‌شود.آقای دکتر آخوندی یکی از مواردی که تذکر دادند این بود که برویم به سمت مطالعه برای ایجاد نسل نو شهرهای جدید. بعد از شکل‌گیری مسکن‌مهر آن هدف و ماموریتی که قرار بود از شهرهای جدید محقق شود، اتفاق نیفتاد. شهرهای جدید به‌واسطه اینکه باید از محل فروش زمین درآمد کسب می‌کردند و خرج توسعه می‌کردند، در زمان مسکن‌مهر به علت آنکه زمین‌ها رایگان واگذار می‌شد نتوانستند کسب درآمد کنند و در نتیجه نتوانستیم شهرهای جدید را متناسب با طرح‌های توسعه شهری، شکل بدهیم. بعد از اینکه احداث مسکن‌مهر در شهرهای جدید شکل گرفت اگر چه ارزش‌افزوده در زمین‌ها ایجاد شد و باعث جهش قیمت زمین شد، اما هر آنچه زمین در شهرهای جدید داشتیم به‌صورت رایگان در اختیار مسکن‌مهر گذاشتیم. در پردیس زمین متری ۲۰ میلیون تومان معامله می‌شد درحالی‌که در میرداماد زمین چنین ارزشی نداشت.حال که از طرح مسکن‌مهر گذشته‌ایم، باید بدانیم شهرهای جدید مبشر زندگی بهتر باید باشند نه اینکه سطح زندگی در آنها چندپله کاهش یابد. روی همین اصل ما بر آن شدیم تا مطالعه برای نسل جدید شهرهای‌جدید را آغاز کنیم. تا شهرهایی که از این به بعد در اطراف کلانشهرها به‌وجود می‌آیند از گذشته خیلی بهتر باشند. به‌خصوص در شبکه حمل و نقل ریلی شهرهای جدید خیلی باید کار کنیم.
برای بازار مسکن در ماه‌های آتی، چه پیش‌بینی می‌کنید؟
واقعیت این است که در تهران ظرفیت‌های زیادی در بازار مسکن از طریق ساختوسازهای چندساله گذشته ایجاد شده که الان بخشی از آنها خالی مانده است. سازنده‌ها منتظر هستند تا یک اتفاقی بیفتد تا قیمت‌ها را بالا ببرند؛ البته برخی سازنده‌ها منتظر روشن شدن وضعیت آینده هستند و به همین خاطر دست از فروش کشیده‌اند. از طرفی برای شروع ساختوسازهای جدید هم خیلی از سازنده‌ها مردد هستند. البته آنهایی که از قبل شروع کرده‌اند عجله دارند زودتر تکمیل کنند تا مشمول افزایش قیمت ساخت نشوند. به نظر می‌رسد با توجه به هدفمندی با‌لطبع بر قیمت تمام شده ساخت‌وساز، تاثیراتی گذاشته شود.
یکی از مشکلاتی که الان شهرهای جدید با آن مواجه هستند ساخت بیش از ۴۰۰ هزار واحد مسکونی‌مهر است که از سه چهار سال پیش کار ساخت آنها شروع شد. حدود ۲۸۰ هزار واحد از این تعداد در شهرهای جدید اطراف تهران و البرز در حال ساخت است و مابقی در شهرهای جدید اطراف دیگر کلانشهرها قرار دارد. آن چیزی که الان در شهرهای جدید معضل شده سرعت و حجم زیاد ساخت‌وساز مسکن‌مهر و عقب افتادن برنامه تامین خدمات زیربنایی و روبنایی مورد نیاز ساکنان این شهرها و سایت‌های مسکن‌مهر است. به‌رغم پیگیری‌های زیادی که نیمه دوم سال گذشته در سطوح مختلف مسوولان وزارت راه‌وشهرسازی انجام شد، متاسفانه هنوز در تامین خدمات سکونتی به آن نتیجه قابل قبول دست پیدا نکرده‌ایم. با این حال در سال جاری طرح‌های ویژه‌ای را برای تامین خدمات روبنایی مثل مدرسه، مسجد، کلانتری، فضاهای بهداشتی، ورزشی و فضاهای عمومی شروع کرده‌ایم. مقدمات این کار را اوایل امسال برای مدیران عامل شهرهای جدید عنوان کردیم. امسال نیز در بودجه شرکت‌های شهرهای جدید از محل منابع داخلی‌شان امکاناتی در نظر گرفتیم از جمله امکان تهاتر زمین از سری شرکت‌های شهرهای جدید با ساخت این فضاها توسط پیمانکاران تا خدماتی که مورد نیاز است برای استقرار جمعیت متقاضی مسکن‌مهر به‌خصوص نیاز به مدرسه تا حداکثر مهرماه امسال آماده شوند و سرانه‌های فرهنگی و آموزشی قابل قبولی در این مناطق داشته باشیم. در پرند، پردیس، صدرا، گلبهار، سهند و هشتگرد تعدادی مدرسه را پیش‌بینی کرده‌اند، اما با این راهکار جدی بودجه‌ای، باز هم می‌توانند در این مسیر اقدام کنند. به این شهرها مجوز داده‌ایم تا برای ساخت مدرسه خودشان راسا ورود کرده و شروع کنند.در زمینه بخشی دیگر از خدمات روبنایی مورد نیاز شهرهای جدید با سازنده‌های مسکن‌مهر که فاز به فاز دارند ساخت‌وساز انجام می‌دهند، در حال عقد قرارداد هستیم تا علاوه‌بر مدرسه، سایر سرانه‌های خدماتی را احداث کنند و در قبال آن، زمین را با آنها تهاتر کنیم. امکان تهاتر زمین در قانون برای شهرهای جدید پیش‌بینی شده است و این مسیر برای ما راحت‌تر است تا به وسیله آن بتوانیم بخش زیادی از امکانات عمومی مورد نیاز شهرهای جدید را محقق کنیم. شهرهای جدید با استفاده از ابزار زمین و در شرایطی که دولت با تنگنای بودجه‌ای و منابع مالی مواجه است، می‌توانند توسعه پیدا کنند.
در مورد سرانه‌های خدماتی مثل فضای سبز، مراکز ورزشی، مذهبی و خرید متناسب با استقرار جمعیت در شهرهای جدید پیش‌بینی کرده‌ایم. این مراکز الان یا در حال ساخت هستند یا در حال تکمیل.
هزینه ساخت مدرسه چقدر است که وزارت آموزش و پرورش در این چندسال، احداث و تامین آن را از شهرهای جدید دریغ کرده است؟
برای ساخت یک مدرسه با متوسط 16کلاس، مترمربعی 900 هزار تومان برآورد سازمان نوسازی مدارس است که سرجمع بیش‌از یک میلیارد تومان هزینه ساخت آن می‌شود. ما تمام مدرسه‌هایی راکه با امکانات خودمان احداث می‌کنیم با هماهنگی و نقشه‌های تهیه شده توسط سازمان نوسازی مدارس می‌سازیم و استاندارد آنها را رعایت می‌کنیم.امسال اولویت یک ما ساخت و تامین مدارس مورد نیاز ساکنان شهرهای جدید حداکثر تا نیمه شهریورماه است. مراحل اجرای سایر مدارس را سعی داریم تا پایان سال93 شروع کنیم.
آخرین واحد مسکونی‌مهر چه زمانی تحویل پیش‌خریدارش می‌شود؟
شرکت عمران شهرهای جدید یک برنامه زمانبندی از همه 18 شهر جدید گرفته و مدیران شهرها مکلف شده‌اند هم برای اتمام واحدهای مسکن‌مهر در دست احداث برنامه ارائه کنند و هم برای ساخت و تامین سرانه‌های خدماتی برنامه تعیین کنند. خیلی از شهرهای جدید در برنامه‌هایشان اعلام کرده‌اند که تا پایان امسال کار ساخت مسکن‌مهر را تمام می‌کنند، اما ما برآورد می‌کنیم کل پرونده مسکن‌مهر تا شهریور94 بسته شود. البته برای تحویل و بهره‌برداری از واحدهای مسکونی‌مهر بخشی از خدمات زیر بنایی مورد نیاز عملا از اختیارات وزارت راه‌وشهرسازی خارج است. ما نگران تامین آب و برق سایت‌های مسکن‌مهر هستیم.
مشکل وزارت نیرو چیست؟ آب شرب وجود ندارد یا اینکه منابع آبی دارند اما برسر هزینه انتقال و اتصال آن به واحدهای مسکونی‌مهر با شما به اختلاف خورده‌اند؟
ظاهرا به نوعی هر دو موضوع مطرح است. وقتی از متقاضیان مسکن‌مهر در شهرهای جدید ثبت‌نام می‌شد، از متقاضیان بابت هزینه اشتراک خدمات زیربنایی وجوهی را برای انشعاب آب و برق و فاضلاب در مجموع معادل 900 هزار تومان برای هر واحد مسکونی دریافت کردیم که آن زمان طبق محاسبات وزارت نیرو، این عدد برآورد و به متقاضیان اعلام شده بود. اما الان وزارت نیرو برای یک اشتراک 200 هزار تومانی برق که در یکی دو سال اخیر عین این مبلغ را از پیش‌خریداران دریافت کرده بودیم، درخواست یک میلیون و 200 هزار تومان می‌کند، حتی برای متقاضیانی که قبلا حق اشتراک خود را پرداخت کرده‌اند خواستار دریافت مابه‌التفاوت است. ما می‌گوییم اگر قرار باشد هزینه انشعاب یک‌دفعه 6برابر شود لااقل از افرادی که هنوز حق‌انشعاب خود را پرداخت نکرده‌اند گرفته شود ولی به هرحال این موضوع در حال پیگیری است. از طرف دیگر، ما برای تامین آب در شهرهای جدید پرند و پردیس نگران هستیم.
در پردیس خط دوم انتقال آب که قرار شده از سد لتیان آب را برساند تقریبا مراحل نهایی خود را طی کرده و در دست انجام است. با خط دوم، آب شرب و مطمئن در حدود ۱۲۰۰ لیتر بر ثانیه به پردیس می‌رسد. در حال حاضر از همین خط انتقال موجود که از چاه‌های بستر رودخانه جاجرود به سمت پردیس می‌رود، نیاز فعلی پردیس تامین می‌شود اما با استقرار جمعیت، کمبود آب احساس می‌شود و هیچ راهی جز خط‌دوم نداریم تا ۶۰۰ لیتر بر ثانیه به خط اول اضافه شود تا جمعیتی که قرار است در ۹۸ هزار واحد مسکونی مهر در حال ساخت ساکن شوند، تامین آب کافی برای آنها صورت بگیرد. یکی از موارد اختلافی ما با وزارت نیرو این است که اعلام می‌کنند آب نداریم و منابع آبی محدود است. حتی می‌گویند تهران هم ممکن است جیره‌بندی شود. اما واقعیت قضیه این است که برای هر نوع استقرار جمعیت یا فعالیتی در یک شهر یا توسعه شهر جدید، ابتدا وزارت نیرو به‌عنوان عضو شورای‌عالی شهرسازی و معماری در زمان تصویب طرح‌های توسعه شهری که به خصوص استقرار جمعیت آن مهم‌ترین عامل است، تامین نیاز آبی را پیش‌بینی می‌کند و اگر آبی وجود نداشته باشد، نماینده وزارت نیرو با توسعه یا ایجاد یک شهر، مخالفت می‌کند ولی چون این شهرهای جدید در گذشته مراحل تصویب را طی کرده و ابلاغ شده، وزارت نیرو در این مقطع نمی‌تواند بگوید که با توجه به محدودیت آبی نمی‌تواند آب تامین کند. برای شهرهای جدید اطراف تهران، پیش از آنکه ساخت‌وساز صورت بگیرد، در جلسات شورای‌عالی شهرسازی، این موارد مورد بررسی قرار گرفت و آن زمان مشکلی بابت آب اعلام نشد.
بنابراین نباید نبود آب در حال حاضر به عنوان مشکل برای بارگذاری جمعیتی و تامین مسکن، ابراز شود. ضمن اینکه، آقای رئیس‌جمهور زمانی که اوایل امسال از وزارت نیرو بازدید کردند، اولین خواسته‌ای که از مسوولان این وزارتخانه داشتند، پیش‌بینی تامین آب برای 150 میلیون نفر جمعیت در کشور بود یعنی ماموریتی به اندازه تقریبا دو برابر جمعیت فعلی برای تامین آب شرب. حالا اگر برای 5/1 میلیون واحد مسکونی‌مهر با مشکل تامین آب مواجه هستند پس چگونه می‌توانند برای دو برابر کردن جمعیت کشور آب تامین کنند؟
مشکل آب پرند چیست؟
برای پرند سال گذشته وزیر راه‌وشهرسازی کمک خوبی به موضوع آب شرب انجام دادند و 20 میلیارد تومان از محل یارانه‌های مسکن در اختیار شرکت عمران پرند گذاشتند تا از طریق تفاهم با اداره آب، یک خط انتقال از 20 حلقه چاه منطقه احمدآباد مستوفی به سمت پرند برقرار شود. الان حفر چاه‌ها تمام شده و پیش‌بینی کرده‌ایم خط انتقال تا پایان تیرماه امسال به نتیجه برسد تا آب مطمئن در حد 600 لیتر بر ثانیه را در ورودی پرند تحویل بگیریم و بتوانیم برای استقرار جمعیت در حال انتقال به پرند، این مشکل را حل کنیم. الان حجم آب پرند 300 لیتر بر ثانیه است.در واقع سال گذشته اولین اقدام آقای آخوندی همین تامین اعتبار برای آب پرند بود و این خط انتقال را حیاتی دانستند. اگر این پروژه اجرایی نمی‌شد، در پرند برای آب به بحران برمی‌خوردیم. البته این خط نیاز کامل شهر را برطرف نمی‌کند اما نیاز آبی موجود را برای امسال تامین می‌کند.
الان پرند و پردیس از آب چاه استفاده می‌کنند؟
خیر، خط دومی که برای پردیس می‌رود از پشت سد لتیان قرار است تامین شود. اما آب شرب فعلی پردیس نیاز به تصفیه ندارد چون بهترین آب است و مستقیم وارد شبکه می‌شود. پرند هم به همین ترتیب است. خط انتقالی که الان از رینگ تهران می‌رود کیفیت‌های متفاوتی دارد اما کیفیت نامطلوب ندارد.
مسوولان شهرهای جدید پرند و پردیس ابراز می‌کنند مشکلات قبلی در پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن‌مهر را حل کرده‌اند و همه چیز در مدار تعادل قرار گرفته اما واقعیت این است که پیمانکاران به شدت نیازمند آورده نقدی مردم هستند و مردمی که حداقل ۵ سال است برای دریافت این واحدها انتظار می‌کشند، هیچ پول تازه و بیشتری برای پرداخت مابه‌التفاوت قیمت مسکن‌مهر ندارند. پیش‌خریداران پرند در حال حاضر باید به طور متوسط بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان دیگر بابت آورده نقدی به پیمانکاران پرداخت کنند درحالی‌که عین این مبلغ را دست موجر به‌صورت رهن سپرده‌اند و فقط زمانی می‌توانند واریزی داشته باشند که مسکن‌مهر آنها آماده تحویل باشد تا با دریافت دریافت مبلغ رهن از مالک و تخلیه محل اجاره، یکراست عازم پرند یا پردیس شوند. در این حالت، پیمانکاران مسکن مهر نیز امکان تکمیل نخواهند داشت و این چرخه باطل هیچ وقت به ختم شدن پرونده مسکن‌مهر نمی‌انجامد.
بله، یکی از نگرانی‌های ما برای تحویل و تکمیل مسکن‌مهر هم همین است. در اکثر پروژهها، پیمانکاران کل رقم تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند و فقط آورده متقاضیان مانده است. در بعضی از پروژهها متاسفانه مردم همکاری نمی‌کنند یعنی در یک ساختمان عده‌ای از پیش‌خریداران آورده نقدی خود را می‌دهند و عده‌ای دیگر پرداخت نمی‌کنند. این تناقض باعث شد کار تکمیل خیلی از بلوک‌های مسکن مهر در دوره‌ای متوقف شود. برای این موضوع در چند ماه اخیر تدبیر کرده‌ایم و تاحدودی مشکل رفع شده است. ما اجازه داده‌ایم همه افرادی که به موقع آورده نقدی‌شان را پرداخت می‌کنند در یک ساختمان جانمایی شوند. این روش الان در پرند پیاده شده و برای تمام پروژه‌های مسکن مهر، بنر بزرگی برای قیمت نهایی جلوی شرکت عمران پرند نصب کرده‌اند. اگر کسی آورده خود را ندهد از پروژه‌های رو به جلو خارج می‌شود. ضمن اینکه اگر افراد پرداختی داشته باشند مشمول افزایش قیمت احتمالی نمی‌شوند اما بقیه مشمول رکود و مابه‌التفاوت قیمت در آینده خواهند شد. الان بخشنامه جدید قیمت مسکن مهر و دستورالعمل شماره 3 وزارت راه‌وشهرسازی نیز به شهرهای جدید ابلاغ شده و مدیران شهرها برای اعمال نرخ‌های جدید به قیمت تمام‌شده، ابتدا از پیمانکاران تعهدنامه‌های مخصوص دریافت می‌کنند.تا پیش از ابلاغ دستورالعمل شماره سه قیمت مسکن مهر، قیمت ساخت هر مترمربع این واحدها بین 300 تا 330 هزار تومان بود اما الان رقمی بین 20 تا 110 هزار تومان متناسب با پیشرفت فیزیکی ساختمان‌ها، به قیمت اضافه شده که این را به متقاضیان اعلام می‌کنیم تا به مرور پرداخت کنند.اما اگر همین مابه‌التفاوت به موقع پرداخت نکنند، ممکن است دوباره رکود به کارگاه‌های مسکن‌مهر برگردد.
سال گذشته مسوولان وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کردند می‌خواهند شهرهای جدید را از حالت فقیرنشینی خارج کنند. چگونه می‌شود یک محله‌ای که همه ساختمان‌های آن تحت سکونت دهک‌های کم‌درآمد و خاص مسکن‌مهر است را بتوان تبدیل کرد به ترکیبی از قشر پردرآمد و کم‌درآمد؟
در هیات‌مدیره شرکت عمران شهرهای جدید نظر مقام عالی وزارت را داریم دنبال می‌کنیم تا شهرهای جدید فقط به محل سکونت دهک‌های پایین جامعه تبدیل نشود ما باید برویم به سمت الگوسازی برای ساخت مسکن برای دهک‌های مختلف جمعیت و هم اینکه حق انتخاب را بدهیم به مردم یعنی اینکه مثل مسکن‌مهر هر چی ساخته شد به مردم اجبار نکنیم که فقط همین واحدها را خریداری کنند بلکه متناسب با سلیقه افراد و مدل‌های متفاوت ساختمان‌ها و همین‌طور قیمت‌های متفاوت، حق انتخاب برای مردم به وجود بیاوریم.
در عین حال خوشحالیم از اینکه ساختوسازهای مسکن‌مهر باعث شد امروز تکنولوژی قالب تونلی در ساخت‌وسازها رشد و نمو پیدا کرده و عمده پیمانکاران ما الان با این روش آشنا شده‌اند. مصرف فولاد در این روش بسیار بسیار کاهش می‌یابد و سرعت عمل بسیار بالایی دارد و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است. اگر برویم به سمت این تکنولوژی‌های نو که پیش از ساخت مسکن‌مهر در کشور وجود نداشت، قطعا در برنامه‌های جدید، در زمان صرفه‌جویی خواهد شد. یکی از مزیت‌های بسیار مهم مسکن‌مهر این بود که سازنده‌ها را با این تکنولوژی‌های جدید آشنا کرد، البته ما در شهرهای جدید چون زمین زیاد داشتیم شاید ضرورت نداشت روی ارتفاع برویم و در ۱۰ تا ۱۵ طبقه ساخت وساز کنیم. وقتی در برج‌های مسکن‌مهر و در یک بلوک، ۵۹ واحد مسکونی ساخته شده، قرار دادن سلایق مختلف کنار هم و مثلا شارژ گرفتن و هماهنگی واحدها با یکدیگر کار سختی است. در شهرهای جدید می‌شد تراکم ساخت را کم کنیم، هر چند هزینه آماده‌سازی زمین و محوطه برای هر واحد مسکونی بالا می‌رفت.
در زمان ساخت مسکن‌مهر هزینه ساخت مترمربعی 300 هزار تومان تعیین شد و مجبور بودیم هزینه‌ها را کاهش دهیم تا با همین قیمت تحویل مردم بدهیم لذا ارتفاع ساختمان‌های مسکن‌مهر را بالا بردیم تا هزینه آماده‌سازی سرشکن شود و فشار هزینه‌ای به متقاضیان وارد نشود و بتوانیم قیمت را به سطح حداقل برسانیم. یکی از دلایل ساخت برج در مسکن‌مهر هم همین حداقل‌شدن قیمت تمام‌شده بود. شیوه‌ای که در پرند و پردیس برای ساخت برج‌های 15طبقه مسکن‌مهر استفاده شد، سرعت عمل بالایی داشت و متقاضیان رغبت بیشتری می‌کردند که پول را به موقع تزریق کنند. من خودم جزو کسانی بودم که باورم نمی‌شد مردم در پرند در این برج‌ها ساکن شوند، اما یک روز که رفتم بازدید و دیدم مردم دارند در این برج‌های متراکم مسکن‌مهر زندگی می‌کنند، متوجه شدم مسکن واقعا یکی از نیازهای اساسی مردم است. طرف در تهران با کرایه بالا مستاجر بوده و الان حاضر است در مسکن‌مهری که تحویل گرفته ساکن شود. الان امکان طراحی حداکثر 4 طبقه و ساخت خانه‌های کم‌طبقه و حیاط‌دار یا ویلایی وجود دارد.چیزی که ما را در جریان ساختوسازهای مسکن‌مهر غافل کرد نیازهای اولیه ساکنان این شهرها همچون اشتغال به عنوان مهم‌ترین نیاز بود.
در آن زمان تصور می‌شد مردمی که در پرند و پردیس ساکن می‌شوند به‌راحتی می‌توانند به تهران بروند و برگردند.اما کسی که به شهر جدید می‌رود اگر برای شغل مجبور باشد هر روز به تهران یا سایر شهرهای اصلی مراجعه کند بعد از مدتی دوباره عازم شهر اصلی برای سکونت خواهد شد.لذا در حال حاضر، برنامه اشتغال هم باید برنامه‌ریزی کنیم.ما هر شهری که احداث می‌کنیم یک تعلق خاطری باید در آنجا به‌وجود بیاوریم تا مردم رغبت کنند در آن ساکن شوند.به‌خصوص در بحث اشتغال آن هم در خدمات گردشگری، بازرگانی و در بخش‌های مختلف. شاید کشاورزی جواب ندهد اما در سایر زیربخش‌های صنعت، خدمات و گردشگری می‌شود پیش‌بینی اشتغال در شهرهای جدید کرد.شرکت عمران شهرهای جدید برای تامین مراکز شغلی ساکنان این شهرها مشغول کار و مطالعه و بررسی است و به مدیران توصیه کردیم شهرهای جدید را به عنوان مرکز خوابگاهی نبینند و برای مردم آنجا به لحاظ اجتماعی و فرهنگی تدبیر کنند تا تعارضات موجود برطرف شود. امسال خوشبختانه با سیاست‌گذار‌ی‌های وزارت راه‌وشهرسازی و تاکید مقام عالی وزارت مبنی بر هویت بخشی شهرها و حقوق شهروندی، اقدامات خوبی را آغاز کرده‌ایم. هویت بخشی روش‌های مختلف دارد. یکی از این روش‌ها برنامه‌های متنوع و جشن‌های سراسری است تا ساکنان شهرهای جدید به‌خصوص ساکنان محله‌های مسکن‌مهر که همگی با هم غریبه هستند و از نقاط مختلف به این ساختمان‌ها آمده‌اند، از طریق جشن‌ها و گردهمایی‌های شهری و با قرار گرفتن در کنار هم، با یکدیگر رابطه‌اجتماعی برقرار کنند. حتی می‌خواهیم تیم‌های ورزشی را به شهرهای جدید دعوت کنیم تا بهانه اجتماعات بزرگ شهری شوند.
ظاهرا بعد از آنکه ساخت‌وساز سری جدید مسکن‌مهر
در شهرهای جدید متوقف شد، مقدمات اجرای یکسری طرح‌های جدید مثل مسکن
مشارکتی را در دستور کار گذاشته‌اید. در این باره بیشتر توضیح دهید.
اواسط سال گذشته و بعد از آنکه شرایط مالی و اقتصادی کشور به سمتی رفت که ادامه ساخت‌وساز جدید در مسکن‌مهر دیگر برای دولت مقدور نبود، شرکت عمران شهرهای جدید به همه ۱۸ شهر جدید کشور دستور توقف ثبت‌نام از متقاضیان مسکن‌مهر اعلام کرد چون عملا پرداخت تسهیلات از سوی بانک مرکزی متوقف شده بود.امسال قصد داریم شرایط تامین مسکن در شهرهای جدید را از روی الگو‌های جدید تعریف کنیم. مثلا قطعاتی -زمین- داریم در فازهای پردیس، پرند یا هشتگرد که کاربری مسکونی برای آنها تعریف شده است. این زمین‌ها در گذشته برای مسکن‌مهر پیش‌بینی شده بود، اما حالا روش‌های جدید ساخت را برای آنها داریم مطالعه می‌کنیم تا به روش‌های مختلف بسازیم و در اختیار متقاضیان در دهک‌های مختلف قرار دهیم. یکی از روش‌های پیشنهادی این است که آورده دولت زمین باشد و مشارکت‌کننده‌ها هم سرمایه نقدی برای ساخت روی این زمین‌ها بیاورند و هزینه کنند و در پایان طرفین به نسبت، سهیم می‌شوند و تعدادی از واحدها را دولت به عنوان سهمی که از بابت زمین گذاشته، ببرد و مابقی هم سهم پیمانکار سازنده شود.
ما ممکن است برای ایجاد انگیزه، سهم خودمان را کم کنیم.
در دولت یازدهم سیاستی که برای اداره و توسعه شهرهای جدید در نظر گرفته شده بر حداقل سه محور استوار است. در قدم اول، تکمیل ساختوسازهای مسکن‌مهر و تامین خدمات روبنایی و نیازهای سکونتی این شهرها، در قدم دوم رسیدگی به مسائل اجتماعی و شهروندمحوری و در قدم سوم اجرای برنامه‌های جدید ساخت مسکن. ما می‌خواهیم هم خدمات مورد نیاز شهرهای جدید را با این روش بسازیم و هم اینکه به نوعی ساخت‌وسازها را ببریم به سمتی که مردم اقبال عمومی به آنها دارند و هم اینکه متقاضیان مسکن با نرخ روز بتوانند واحدها را خریداری کنند. الان این برنامه را تقریبا نهایی کرده‌ایم و کل آنها را بعد از تصویب در مجمع ابلاغ می‌کنیم. برای ساختوسازهای جدید فراخوان می‌گذاریم. در مدل‌های جدید از سازنده در ابتدا، پول زمین نمی‌گیریم، بلکه زمین را در اختیارشان می‌گذاریم و براساس قیمت روز زمین و هزینه ساخت، در آورده سهیم می‌شویم. ما سهم خودمان را به قیمت روز در مزایده واگذار می‌کنیم. این یک ظرفیت است که برای توسعه مسکن ایجاد می‌کنیم و دلیلی ندارد به قیمت مفت بفروشیم. ما باید درآمد داشته باشیم تا بتوانیم برای توسعه شهر و خدمات روبنایی هزینه کنیم. در حال حاضر بسته‌های سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش‌خصوصی مخصوص کار و فعالیت در شهرهای جدید در دست تدوین است و سعی می‌کنیم تا قبل از سال آنها را عملیاتی کنیم. برای تامین مسکن گروه‌های مختلف از جمله طبقاتی که امکان تامین مسکن با حداقل آورده برایشان میسر نیست، هم بحث مسکن‌اجتماعی را پیش‌بینی کرده‌ایم، اما اینکه دولت بخواهد مسکن اجتماعی را فقط در شهرهای جدید دنبال کند، مطرح نیست. سعی می‌کنیم در شهرهای جدید برای دهک‌های مختلف برنامه‌های متنوع تامین مسکن داشته باشیم.
اطراف تهران شهر جدید دایر می‌کنید؟
فعلا سیاست این نیست که بر تعداد شهرهای جدید اطراف تهران بیفزاییم، ضمن اینکه در مجموعه شهری تهران هم ایجاد هر نوع منطقه شهری را ممنوع کرده‌اند؛ چون جاذب جمعیت می‌شود.آقای دکتر آخوندی یکی از مواردی که تذکر دادند این بود که برویم به سمت مطالعه برای ایجاد نسل نو شهرهای جدید. بعد از شکل‌گیری مسکن‌مهر آن هدف و ماموریتی که قرار بود از شهرهای جدید محقق شود، اتفاق نیفتاد. شهرهای جدید به‌واسطه اینکه باید از محل فروش زمین درآمد کسب می‌کردند و خرج توسعه می‌کردند، در زمان مسکن‌مهر به علت آنکه زمین‌ها رایگان واگذار می‌شد نتوانستند کسب درآمد کنند و در نتیجه نتوانستیم شهرهای جدید را متناسب با طرح‌های توسعه شهری، شکل بدهیم. بعد از اینکه احداث مسکن‌مهر در شهرهای جدید شکل گرفت اگر چه ارزش‌افزوده در زمین‌ها ایجاد شد و باعث جهش قیمت زمین شد، اما هر آنچه زمین در شهرهای جدید داشتیم به‌صورت رایگان در اختیار مسکن‌مهر گذاشتیم. در پردیس زمین متری ۲۰ میلیون تومان معامله می‌شد درحالی‌که در میرداماد زمین چنین ارزشی نداشت.حال که از طرح مسکن‌مهر گذشته‌ایم، باید بدانیم شهرهای جدید مبشر زندگی بهتر باید باشند نه اینکه سطح زندگی در آنها چندپله کاهش یابد. روی همین اصل ما بر آن شدیم تا مطالعه برای نسل جدید شهرهای‌جدید را آغاز کنیم. تا شهرهایی که از این به بعد در اطراف کلانشهرها به‌وجود می‌آیند از گذشته خیلی بهتر باشند. به‌خصوص در شبکه حمل و نقل ریلی شهرهای جدید خیلی باید کار کنیم.
برای بازار مسکن در ماه‌های آتی، چه پیش‌بینی می‌کنید؟
واقعیت این است که در تهران ظرفیت‌های زیادی در بازار مسکن از طریق ساختوسازهای چندساله گذشته ایجاد شده که الان بخشی از آنها خالی مانده است. سازنده‌ها منتظر هستند تا یک اتفاقی بیفتد تا قیمت‌ها را بالا ببرند؛ البته برخی سازنده‌ها منتظر روشن شدن وضعیت آینده هستند و به همین خاطر دست از فروش کشیده‌اند. از طرفی برای شروع ساختوسازهای جدید هم خیلی از سازنده‌ها مردد هستند. البته آنهایی که از قبل شروع کرده‌اند عجله دارند زودتر تکمیل کنند تا مشمول افزایش قیمت ساخت نشوند. به نظر می‌رسد با توجه به هدفمندی با‌لطبع بر قیمت تمام شده ساخت‌وساز، تاثیراتی گذاشته شود.
ارسال نظر