یک شریک جدیددرصنعت خودرو ایران
یک شریک جدید در ایران‌خودرو. این شریک می‌تواند غیر‌آسیایی باشد یا شاید هم غیر‌اروپایی، اما به‌طور حتم چینی نخواهد بود؛ اگرچه خودروسازان آمریکایی نیز می‌توانند در لیست شرکای ایران‌خودرو قرار گیرند، اما با توجه به روند مذاکرات هسته‌ای حضور خودروسازان آمریکای شمالی کمی بعید به‌نظر می‌رسد. در هر صورت گمانه‌زنی‌ها در این مورد در حالی ادامه دارد که چندی پیش ‌هاشم یکه‌زارع، مدیرعامل ایران‌خودرو از شریک سوم این شرکت خبر داد که حتی سهم آن را در شرکت تحت مدیریتش 30 درصد عنوان کرد. هرچند آن زمان خیلی‌ها گمان می‌بردند شریک سوم، چینی یا نهایتا سوزوکی موتورز ژاپن است، اما با کدهایی که یکه‌زارع داد، مشخص شد میهمان بعدی «جاده مخصوص» یک آلمانی خواهد بود.
یکه‌زارع کد اول را در نمایشگاه اصفهان داد، آنجا که در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر شریک آینده ایران‌خودرو، از علاقه شخصی خود برای همکاری با خودروسازان آلمانی گفت. کد بعدی مدیرعامل ایران‌خودرو اما به نمایشگاه تبریز مربوط می‌شود، چه آنکه وی در انتقاد به عملکرد رنوی فرانسه عنوان کرد اگر به جای رنو، با خودروسازی آلمانی شراکت می‌کردیم، بهتر بود. در هر حال آنچه مشخص است شرکت ایران‌خودرو در شرایط فعلی ظاهرا علاقه زیادی به حضور و با فعالیت شرکت رنو در ایران ندارد حال آنکه در اظهارات خود پیش‌تر عنوان کرده بود که قرارداد با شرکت پژو نهایی شده است، اما یکه‌زارع علاقه‌ای نیز به حضور خودروسازان چینی ندارد؛ چراکه در نمایشگاه تبریز عنوان کرده بود که شراکت با خودروسازان چینی محکوم به شکست است. در هر صورت آنچه مشخص است شرکت ایران‌خودرو در انتخاب شریک استراتژیک خود مسیرهای زیادی را با توجه به شرایط بین‌المللی ایران طی کرده حال آنکه سهم کمتری برای خودروسازان چینی و شرکت رنو در نظر گرفته است، اما شریک استراتژیک ایران‌خودرو چه شرکتی خواهد بود؟ این سوالی است که ایران‌خودرو هر چند پاسخ روشن و واضحی به آن نمی‌دهد اما بر اساس شواهد و گفته برخی از مدیران این شرکت مشخص است که ایران‌خودرو شرکت اشکودا را به‌عنوان شریک استراتژیک خود انتخاب کرده و قول و قرارهایی نیز بین دو شرکت رد و بدل شده است. اشکودا که زیرمجموعه شرکت فولکس واگن است هم‌اکنون در چک فعالیت دارد و از شرکت‌های قدیمی و باسابقه در زمینه خودروسازی است، اما اگر بخواهید از تاریخ تاسیس این شرکت اروپایی بدانید همین بس که سابقه آن به حدود ۱۲۰ سال قبل برمی‌گردد، آنجاکه یک کتاب فروش اهل «ملادا بلسلاو» (منطقه‌ای در جمهوری چک امروزی) پس از ناامیدی از تعمیر دوچرخه‌اش توسط آلمانی‌ها، تصمیم به ساختن تعمیرگاهی شخصی در شهر خود گرفت. «واکلاو کلمنت» شاید هیچگاه فکرش را هم نمی‌کرد این تعمیرگاه کوچک پایه‌گذار تاسیس یک شرکت خودروسازی در شرق اروپا شود، اما «تعمیرگاه او و دوستش «لورین»، بعدها به کارخانه تولیدکننده موتورسیکلت و چندی بعد نیز به محلی برای تولید جنگ‌افزارها و ادوات نظامی تبدیل شد.
در نهایت نیز 43 سال بعد و پس از جنگ جهانی دوم، بازسازی کارخانه آنها (واکلاو و لورین) آغاز و اولین خودرو ساخت اشکودا به نام R4 روانه بازار شد. از آن زمان تا به امروز، اشکودا توانسته ده‌ها مدل دیگر را تولید و به بازارهای مختلف عرضه کند و حالا هفدهمین خودروساز دنیا (از لحاظ تیراژ) به حساب می‌آید. این شرکت در سال 2012 توانست به تیراژی حدودا 950 هزار دستگاهی برسد و در نیمه نخست سال 2013 نیز که افتی 13 درصدی دامانش را گرفت، تولیدی حدودا 80 هزار دستگاهی را به نام خود ثبت کرد.
بدون شک یکی از نقاط عطف این شرکت، پیوستن آن به بزرگ‌ترین خودروساز اروپا است، اتفاقی که در سال ۱۹۹۱ رخ داد و اشکودا حالا یکی از زیرمجموعه‌های فولکس واگن آلمان به‌شمار می‌رود. درواقع حالا که ۲۳ سال از رفتن اشکودا به زیر چتر فولکس واگن می‌گذرد، این خودروساز را دیگر باید آلمانی به حساب آورد؛ بنابراین مشخص است که یکه‌زارع آرزوی خود را در شراکت با آلمانی‌ها محقق کرده است.
در ادامه می‌توان گفت که تاریخ صنعت خودرو نشان می‌دهد اشکودا به همراه اوپل، پژو، دایملر و تاترا، قدیمی‌ترین شرکت‌های فعال در خودروسازی دنیا به‌شمار می‌روند و نکته اینجاست که خط تولید این پنج شرکت هیچ‌گاه متوقف نشده است، اما در مورد نشان تجاری اشکودا نیز باید گفت این نشان به شکل یک «پیکان پرنده» است که بال آن سمبل پیشرفت و چشم این بال نیز از دقت و دید انسانی حکایت دارد.
هرچند اشکودا نه به لحاظ تیراژ تولید و نه به لحاظ درآمد و همچنین توسعه و پیشرفت، جزو بزرگان صنعت خودرو دنیا محسوب نمی‌شود، اما به هر حال همین که زیر نظر فولکس واگن آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز اروپا و سومین خودروساز جهان فعالیت می‌کند، خود نکته‌ای مثبت است. به عبارت بهتر، از آنجا که اشکودا در حال حاضر یکی از برندهای فولکس واگن به‌شمار می‌رود، قطعا سیاست‌ها و خط و مشی خودروساز معتبر آلمانی، در رگ و خون آن جریان دارد؛ بنابراین شراکت ایران‌خودرو و اشکودا می‌تواند انتقال دانش فنی و تکنولوژی صنعت خودرو آلمان را به «جاده مخصوص»، در پی داشته باشد، اما حضور این شرکت اروپایی در ایران برای اولین بار نیست؛ چراکه ظاهرا سه بار حضور آن در ایران قطعی شد، اما به دلایلی این حضور منتفی شده است.
به‌طوری‌که اولین بار در سال 84 بود که کرمان خودرو مذاکرات خود را با اشکودا آغاز و در حالی که همه چیز مهیای امضای نهایی قرارداد و انجام سرمایه‌گذاری لازم بود، مسوولان وقت اشکودا ناگهان جا زدند و مذاکرات ناتمام ماند. اشکودایی‌ها آن زمان اعلام کردند که به‌دلیل ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ایران، قید شراکت با کرمان خودرو را زده‌اند.
آن‌طور که مسوولان اشکودا عنوان کردند، اگرچه «اکتاویا» و «سوپن» (دو محصول اشکودا که جزو گروه فولکس واگن به‌شمار می‌روند) در حال طی کردن مراحل قطعی تولیدشان در ایران بودند، اما به دلیل تشخیص شرکت اشکودا مبنی‌بر وجود ریسک بالا در سرمایه‌گذاری در ایران، این کار منتفی شد. به گفته آنها، چون کرمان موتور خواستار سرمایه‌گذاری در ایران بوده و اشکودا این کار را دارای ریسک بالایی می‌دانسته، این توافق از سوی دو طرف لغو شد.
این در حالی بود که یک سال بعد، دوباره خبر شراکت کرمان خودرو و اشکودا بر سر زبان‌ها افتاد و حتی گفته شد که طرفین به توافق نهایی نزدیک شده‌اند. آن زمان البته یک مانع بزرگ بر سر راه ورود اشکودا به ایران وجود داشت و آن، ناهمگونی استاندارد سوخت محصولات این شرکت با بنزین توزیعی در ایران بود. در هر حال آنچه مشخص است اشکودا شریک قطعی ایران‌خودرو خواهد بود، حال آنکه باید دید که این دو شرکت چه خواب‌هایی برای بازار ایران دیده‌اند.