جای خالی طرح جامع گردشگری
هادی رفیعی*
اسکان به عنوان یکی از خدمات اصلی مورد تقاضای زائران و گردشگران مشهد است که سهم حدود ۲۰ درصدی را در سبد هزینههای آنها دارد. این بخش به عنوان یک بخش کلیدی در صنعت گردشگری مشهد است که بالا بودن کارایی آن میتواند کمک شایانی به صنعت گردشگری و افزایش رضایت زائران و گردشگران از مسافرت به مشهد داشته باشد. حضور سالانه ۲۵ میلیون زائر و گردشگر به شهر مشهد میتواند به عنوان یک فرصت حائز اهمیت برای بخشهای مختلف اقتصادی و بخصوص بخش اسکان صنعت گردشگری باشد. این در حالی است که وضعیت اشغال تخت در هتلهای مشهد و همچنین مهمانسراها و مهمانپذیرهای آن بنابر اعلام اتحادیههای مربوطه در بسیاری از ماههای سال کمتر از نصف و حتی ۳۰ درصد ظرفیت آنهاست و حتی در فصول پیک همچون نوروز سال ۱۳۹۵ که انتظار اشغال بالای ۸۰-۹۰ درصدی از آنها وجود داشت این رقم به کمتر از ۷۰ درصد رسید.
هادی رفیعی*
اسکان به عنوان یکی از خدمات اصلی مورد تقاضای زائران و گردشگران مشهد است که سهم حدود ۲۰ درصدی را در سبد هزینههای آنها دارد. این بخش به عنوان یک بخش کلیدی در صنعت گردشگری مشهد است که بالا بودن کارایی آن میتواند کمک شایانی به صنعت گردشگری و افزایش رضایت زائران و گردشگران از مسافرت به مشهد داشته باشد. حضور سالانه ۲۵ میلیون زائر و گردشگر به شهر مشهد میتواند به عنوان یک فرصت حائز اهمیت برای بخشهای مختلف اقتصادی و بخصوص بخش اسکان صنعت گردشگری باشد. این در حالی است که وضعیت اشغال تخت در هتلهای مشهد و همچنین مهمانسراها و مهمانپذیرهای آن بنابر اعلام اتحادیههای مربوطه در بسیاری از ماههای سال کمتر از نصف و حتی ۳۰ درصد ظرفیت آنهاست و حتی در فصول پیک همچون نوروز سال ۱۳۹۵ که انتظار اشغال بالای ۸۰-۹۰ درصدی از آنها وجود داشت این رقم به کمتر از ۷۰ درصد رسید.
چنین کاهش ظرفیت اشغالی در بخش اسکان رسمی از جنبههای مختلف حائز اهمیت و نیازمند توجه جدی است. پیشبینی و برآورد ظرفیت مراکز اقامتی مشهد و بازبینی و بازنگری توسعه انواع مراکز اقامتی به عنوان یکی از مسائلی است که نیاز به بررسی و برنامهریزی جدی دارد. در این خصوص نبود سند بالادستی و فقدان طرح جامع گردشگری به عنوان یک راهنما و نقشه راه صنعت گردشگری که در آن، توسعه مراکز اقامتی با مدنظر قرار دادن ظرفیت فعلی و همچنین پیشبینیهای آینده صورت گرفته باشد، بیش از پیش احساس میشود.
طرحهایی که در حال حاضر به صورت موازی در توسعه و افزایش ظرفیتهای اقامتی مشهد در حال پیگیری است به ویژه طرحهایی که از سمت سازمانها و نهادهای دولتی و عمومی در حال پیگیری است باید در یک نگاه کلان و مدنظر قرار دادن مسائل فعلی مراکز اقامتی مورد بازبینی و نیازسنجی مجدد قرار گیرد و برنامهریزیها به گونهای باشد که فعالان اقتصادی این بخش که در شرایط آسیبپذیری قرار دارند، متضرر نشوند و بخش خصوصی فعال همچون هتلها، مهمانپذیر ها و ... آسیب نبینند. از دیگر مسائلی که در کاهش ظرفیت اشغال هتلهای مشهد در یک تا دو سال اخیر نقش داشته، مسائل سیاسی به وجود آمده با کشورهای حاشیه خلیج فارس و به خصوص کشور عربستان است. حضور زائران شیعه از کشورهای مختلف عربی در سالهای گذشته، با توجه به نوع هزینهکرد و مدت ماندگاری به نسبت بالای آنها توانسته بود به عنوان یک فرصت در نگاه فعالان اقتصادی بخش اسکان مطرح شود که مسائل به وجود آمده باعث از دست رفتن این فرصت شده است. این مسأله به ویژه در ماههای غیرپیک که حضور این قشر از زائران و گردشگران میتواند کمک شایانی به اشغال تختهای هتلها و مراکز اقامتی داشته باشد از اهمیت بالایی برخوردار است.
از دیگر مسائلی که در حال حاضر در بخش اسکان مشهد وجود دارد وجود اطلاعات کم و ناقص در نزد گردشگران و زائران است. به عبارت دیگر کمبود اطلاعات و بهروز نبودن آن باعث شده که بخش قابل توجهی از گردشگران و زائران مشهد با اطلاعات کم اقدام به رزرو هتل و مهمانپذیر و ... کنند که این امر نه تنها عدم رضایت گردشگران و همچنین جامعه هتلداران را به دنبال دارد بلکه زمینه رشد و افزایش اسکان با کیفیت پایین، اسکان غیر مجاز و مسافرکشهای غیررسمی و نهایتا اسکان زائران در مراکز غیر مجوزدار و غیر رسمی را به دنبال دارد. در این خصوص وجود سایتهای حرفهای و بهروز و همچنین شرکتهای فعال در این خصوص همچون تجارب سایر کشورها و استفاده از روشهای نوین بازاریابی توسط فعالان بخش اسکان میتواند زمینه افزایش اشغال تختهای آنها را به همراه داشته باشد.
*معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد
ارسال نظر