دنیای اقتصاد: مقیاس تولید، مساله مهمی است که در فضای سیاستگذاری اقتصادی ایران ابدا جدی گرفته نمی‌شود، بااین‌حال هر نوع حرکت برای تحول صنعتی کشور صرفا از مسیر توسعه صنایعی شکل خواهد گرفت که در مقیاس اقتصادی و در سطح بنگاه‌های رقیب جهانی ظاهر شوند. نگاهی به آمارهای تولید فولاد در مهم‌ترین واحدهای صنعتی جهان نشان می‌دهد بزرگ‌ترین بنگاه‌های ایران در بخش تولید فولاد تنها حدود ۷ تا ۸ درصد مقیاس بزرگ‌ترین بنگاه جهان تولید می‌کنند. موضوعی که موجب‌شده تا نه‌تنها قیمت تمام‌شده فولاد ساخت ایران اقتصادی نباشد، بلکه در صورت حذف یارانه‌های انرژی حتی زیان‏‏‏‌آور نیز باشد. رده‏‏‏‌بندی استیل‏‏‏‌دیتا نشان می‌دهد بزرگ‌ترین واحد تولید فولاد ایران در حالی چهل‌و دومین کارخانه تولید فولاد جهان است که گروه چینی بائو بزرگ‌ترین واحد تولید فولاد است. گروه ایرانی نیز در حالی در سال‌حدود ۱۰‌میلیون‌تن فولاد تولید می‌کند که مجموع تولید گروه چینی بائو بیش از ۱۳۰ میلیون‌ تن فولاد در سال‌است.

ایران با در اختیار داشتن حدود ۷‌درصد از ذخایر معدنی جهان در زمره کشورهای دارای پتانسیل بسیار بالا در این حوزه است. کشوری که با قرارگرفتن روی کمربند فلززایی آلپ-هیمالیا (بیش از ۱۵‌درصد از ذخایر معدنی جهان بر روی این کمربند قرار دارد)، دارای ۳۵ محیط مستعد کانه‌‌‌‌‌‌‌زایی، ۸۹ تیپ ماده‌معدنی شناخته‌شده و ۸۰ نوع از انواع مختلف مواد معدنی است، با این حال شواهد موجود حاکی از ناکامی کشور در فعال‌‌‌‌‌‌‌سازی و استفاده بهینه

دنیای اقتصاد: شرکت‌های معدنی هم به‌عنوان مشاغلی که در حال‌حاضر الزامات جدید برای آنها تعریف و اعمال می‌شود و هم به‌عنوان تامین‏‏‏‏‌کننده مواد معدنی حیاتی که برای تولید باتری خودروهای برقی، پنل‏‏‏‏‌های خورشیدی و توربین‏‏‏‏‌های بادی و سایر محصولات استفاده می‌شوند، ارتباط نزدیکی با بحث انتقال انرژی دارند. با درنظر داشتن به‏‏‏‏‌روز‌شدن قوانین، در این یادداشت دستورالعمل‌ها و الزامات مرتبط با تغییرات آب‌وهوایی در حال ظهور را موردبحث قرار می‌دهیم. به ارائه مثال‌هایی از نحوه تعدیل فعالیت‌های شرکت‌های معدنی در واکنش به انتقال انرژی پرداخته می‌شود و اشکال جدیدی از تامین مالی را که مشارکت‏‏‏‏‌کنندگان صنعت می‌توانند دنبال کنند، توضیح داده می‌شود.

دنیای‌اقتصاد: جدیدترین بررسی صورت‌گرفته نشان می‌دهد صادرات محصولات فولادی و مصنوعات آنها طی دو ماهه نخست سال‌۱۴۰۳ در مقایسه با دو ماهه نخست سال‌۱۴۰۲، هم از نظر ارزشی و هم از نظر وزنی افت داشته است. به گزارش گمرک ایران، در دو ماهه نخست سال‌۱۴۰۳، در مجموع یک‌میلیون و ۸۵۰‌هزار ‌تن محصولات فولادی، به ارزش ۹۴۱‌میلیون دلار از کشور صادر شده‌است که در مقایسه با ارقام مدت مشابه سال‌قبل به وزن ۲‌میلیون و ۲۴۴‌هزار‌تن و یک‌‌میلیارد و ۲۲۰‌میلیون دلار، کاهشی ۱۸‌درصدی در وزن و ۲۳‌درصدی در ارزش دلاری داشته‌است.

به‌رغم آشفتگی ژئوپلیتیک و عدم‌اطمینان اقتصادی در سال‌۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری در بخش فناوری به رشد قابل‌توجه خود ادامه داد و بر این باور عمومی تاکید کرد که بزرگ‌ترین نوآوری‌‌‌‌های جهان در زمان تنش‌های اقتصادی و سیاسی بزرگ متولد شده‌اند. با درنظرگرفتن این موضوع، برخی از روندهای سرمایه‌گذاری در بخش فناوری مورد بررسی قرارگرفته‌است.

دنیای اقتصاد: شرکت‌های معدنی از استخراج مواد معدنی با ارزش بهره‌مند می‌شوند، اما اغلب هزینه‏‏‏‏‌ آن به‌حساب جامعه و محیط‌زیست است. هرچند تنظیم و قانون‌گذاری این فعالیت‌ها به چارچوب و سیاست‌های ملی هر کشوری بستگی دارد، با این حال اجرای درست اقدامات همچنان مشکل است. برای گذار به‌سوی «معدن‏‏‏‏‌سازی پایدار»، دولت‌ها و شرکت‌ها باید تاثیرات اجتماعی معدن‌کاری را بشناسند و قوانین و مقرراتی را وضع کنند که نیاز به همفکری مستمر با جامعه در طول عمر معدن‌دارد.

سال۲۰۲۲ سالی برجسته برای هوش‌مصنوعی (AI) بوده‌است. عرضه‌‌‌‌‌ ChatGPT، Midjourny و Bard باعث شد تا توانایی‌‌‌‌‌های هوش‌مصنوعی مولد و مدل‌های پایه به خانه‌‌‌‌‌ها و کسب‌وکارها در سراسر جهان آورده شود، درحالی‌که جریان اولیه این فناوری‌ها در صنایع مرتبط با کاربر نهایی بوده‌است، با این حال هوش‌مصنوعی مولد (gen AI) پتانسیل بسیار زیادی در برنامه‌های صنعتی و شرکتی دارد.

دنیای اقتصاد: تراز تجاری بخش معدن در سال‌۱۴۰۲ مثبت است، با این‌وجود واردات معدنی هم به لحاظ ارزش و هم به لحاظ وزنی در سال‌گذشته با افزایش همراه بوده‌است. بررسی آمار تجارت در سال‌۱۴۰۲ حاکی از آن است که میزان رشد واردات در این سال‌در مقایسه با صادرات بیشتر بوده‌است، درحالی‌که صادرات در سال‌۱۴۰۲ به لحاظ ارزشی ۱۱‌درصد و به لحاظ وزنی۳۲ درصدنسبت به سال‌۱۴۰۱ رشد داشته‌است، بررسی واردات این بخش حاکی از افزایش ۳۹درصدی ارزشی و ۱۷درصدی وزنی است.

دنیای اقتصاد: اینترنت اشیا (IoT) به‌عنوان یکی از موضوعات پیش‌روی فناوری و ارتباطات، نقش بسیار مهمی در بهبود و بهینه‌سازی صنایع مختلف ایفا می‌کند. یکی از صنایعی که اینترنت اشیا توانسته تحولات چشمگیری را ایجاد کند، معدن و صنایع معدنی است. باتوجه ‌‌‌‌به محدودیت‌ها و سختی‌‌‌‌های این صنعت، استفاده از فناوری اینترنت اشیا به‌منظور بهبود عملکرد، کاهش هزینه‌ها و افزایش ایمنی بیشتر در معدن‌‌‌‌ها امری ضروری به‌‌‌‌حساب می‌آید. سنسورهای هوشمند برای اندازه‌‌‌‌گیری و مانیتورینگ اطلاعات محیطی، استفاده از راهبردهایی مانند تحلیل داده‌ها و هوش‌مصنوعی به‌منظور بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری و بهینه‌سازی عملکرد، دستیابی به سیستم‌های اتوماسیون پیشرفته و استفاده از روبات‌‌‌‌هایی هوشمند به‌منظور افزایش ایمنی بیشتر و... همه نوآوری‌‌‌‌هایی هستند که به‌‌‌‌وسیله اینترنت اشیا در معادن امکان‌پذیر شده‌است. استفاده از اینترنت اشیا در معادن می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا این چالش‌ها را بهبود بخشند و به‌‌‌‌سرعت به نتایج مثبتی دست‌یابند. این مقاله از خبر‌‌گزاری (Mining technology) به بررسی این نوآوری‌‌‌‌ها و بیم و امید کاربرد آنها خواهد پرداخت.

دنیای اقتصاد -سید‌سجاد موسوی: صنعت فولاد به‌عنوان یکی از صنایــــــــع ارز آور کشـــور پتانسیل‌های بالایی برای جذب سرمایه‌گذار و صادرات کالا و خدمات فنی-مهندسی دارد. بر همین اساس همزمان با نمایشگاه اکسپو۲۰۲۴ تهران، نشستی به‌منظور ارائه توانمندی‌های صادراتی این صنعت با حضور مسوولانی از وزارت صمت، سازمان توسعه‌تجارت، انجمن تولید‌کنندگان فولاد، مدیران شرکت‌های فولادی و همچنین مهمانانی از ۱۰کشور خارجی از جمله کوبا، ونزوئلا، پاکستان و... برگزار شد.

تجزیه‌‌‌‌وتحلیل داده‌ها تغییرات عمده‌ای را در دنیای تجارت ایجاد‌ کرده‌است. شرکت‌ها از تجزیه‌‌‌‌وتحلیل داده‌ها سود می‌برند تا تاثیر مثبتی بر عملکرد، درآمدهای روبه‌‌‌‌رشد و کارآیی خود داشته باشند. بدون‌شک، یکی از حوزه‌هایی که پتانسیل زیادی در تجزیه‌‌‌‌وتحلیل داده‌ها دارد، صنعت معدن است.

بررسی صادرات غیرنفتی طی سال‌۱۴۰۲ به تفکیک بخش‌های عمده و مقایسه با سال‌قبل نشان می‌دهد معدن و صنایع معدنی سهم ۲۸‌درصدی از صادرات داشته‏‏‏‌اند. صادرات معدن و صنایع معدنی در سال‌۱۴۰۲، ۱۳‌میلیارد و ۵۳۷‌میلیون دلار به وزن حدود ۶۴ میلیون ‌تن بوده که به لحاظ ارزشی نسبت به سال‌قبل ۱۱‌درصد و از لحاظ وزنی ۳۲‌درصد افزایش داشته‌است. ارزش واحد این بخش اما ۱۶‌درصد کاهش داشته‌است، به‌عبارتی قیمت فروش بخش معدن و صنایع معدنی در بازارهای جهانی کاهش یافته‌است. میزان صادرات معدنی در سال‌۱۴۰۱، ۱۲‌میلیارد و ۱۷۱‌میلیون دلار بوده‌است. صادرات صنایع معدنی در سه بخش صنایع معدنی فلزی، صنایع معدنی غیرفلزی و معدن صورت می‌گیرد. صنایع معدنی فلزی سهم ۱۹.۹‌درصدی، صنایع معدنی فیرفلزی سهم ۲.۶‌درصدی و بخش معدن سهم ۴.۹‌درصدی از صادرات داشته‌است. این سه بخش در مجموع سهم ۲۷.۴‌درصدی از صادرات ۱۴۰۲ داشته‏‏‏‌اند. صادرات صنایع معدنی فلزی در مجموع ۹‌میلیارد و ۸۲۸‌میلیون دلار به وزن حدود ۱۴.۵ میلیون ‌تن بوده‌است. صادرات صنایع معدنی فلزی نسبت به سال‌قبل، از لحاظ ارزش یک‌درصد و به لحاظ وزن ۸‌درصد افزایش داشته‌است.

دنیای اقتصاد: وجود حدود ۶۸ نوع ماده‌معدنی در ایران سبب شده‌است تا کشور ما از جمله کشورهای غنی در حوزه معدن به‌شمار برود. براساس آمارهای منتشر شده، ایران جایگاه پانزدهم را در بین کشورهای معدن‌‌‌‌‌‌خیز دنیا، جایگاه سوم در آسیا و نخست را در خاورمیانه به خود اختصاص داده‌است و در برخی ذخایر مانند مس (رتبه دوازدهم)، آهن (رتبه نهم) و سرب (رتبه پانزدهم) و روی (رتبه سیزدهم) جایگاه خوبی در جهان دارد. همچنین در تولید برخی مواد معدنی مانند گچ (رتبه دوم)، کرومیت (رتبه نهم)، آهن (یازدهم)، مس (رتبه شانزدهم) و اورانیوم (رتبه سیزدهم) از جمله کشورهای مطرح به‌شمار می‌رود. علاوه بر موارد ذکر شده، بیش از ۱۰معدن فعال در رتبه جهانی در کشور موجود است.

دنیای‌اقتصاد: صنعت معدن جهانی مدت‌هاست که با اثرات زیست‌محیطی قابل‌توجهی از جمله انتشار کربن و تخریب اکوسیستم همراه بوده‌است، با این حال در سال‌های اخیر، تغییر چشمگیری در چشم‌‌‌‌‌‌انداز مالی رخ‌ داده‌است، به‌طوری که تامین مالی سبز و سرمایه‌گذاری به‌عنوان محرک‌های کلیدی و تلاش‌‌‌‌‌‌ برای کربن‌‌‌‌‌‌زدایی در بخش معدن مورد‌توجه قرار گرفته‌است.

وزارت صنعت، معدن وتجارت جزئیات دستورالعمل واردات ماشین‌آلات معدنی مجاز با سال‌ساخت حداکثر ۱۰سال ‌را ابلاغ کرد.