دو هفته بحرانی برق با سه رکورد

در این میان به‌رغم هشدارها و اجرای تمهیدات متعدد در کشور از جمله کاهش ساعات کاری ادارات و اعمال خاموشی‌های گسترده برای صرفه‌جویی در مصرف برق، همچنان پیک مصرف به رکوردزنی بی‌سابقه خود ادامه می‌دهد و شبکه برق کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است. بروز چنین بحرانی در حالی است که مسوولان وزارت نیرو بارها تاکید کرده‌اند که مشترکان تنها با ۱۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف برق می‌توانند تابستانی بدون مشکل خاموشی را تجربه کنند. انتشار جداول قطعی‌های برق احتمالی و اعمال خاموشی‌ها در تهران و پنج استان دیگر هم که به‌عنوان یکی از راهکارهای مدیریت مصرف برق در دستورکار متولیان نیرو قرار گرفته، این روزها زمینه‌ساز مشکلات بی‌شماری برای مشترکان تهرانی و برخی از استان‌ها شده است. چالش اصلی مصرف‌کنندگان این است که چرا نقشه ارائه شده خاموشی‌های احتمالی از سوی شرکت‌های توزیع برق با آنچه عملا اتفاق می‌افتد، مغایرت دارد؟ وقوع حادثه به دلیل بالا رفتن درجه حرارت و مسائل حفاظتی مهم‌ترین دلایلی هستند که شرکت‌ توزیع نیروی برق، خاموشی‌های خارج از برنامه را به آن نسبت می‌دهد. براساس آمار رسمی شرکت مدیریت شبکه برق ایران، در ۱۰ روزی که گذشت رکورد تاریخ مصرف برق ایران جابه‌جا شد.

ارزیابی‌ها حاکی از آن است که چهارشنبه (بیستم تیرماه ۹۷) در ساعت ۱۶ و ۳۸ دقیقه با ثبت مصرف لحظه‌ای ۵۷ هزار و ۹۷ مگاوات، رکورد تازه‌ای در مصرف برق کشور ثبت شد. تا پیش از این هیچ‌گاه مصرف برق کشور به ۵۷ هزار مگاوات نرسیده بود. این در حالی است که تا قبل از ثبت رکورد روز چهارشنبه، در روز نوزدهم و یازدهم همین ماه بیشترین مصرف برق به‌ترتیب با ثبت ۵۶ هزار و ۸۰۱ مگاوات و ۵۶ هزار و ۶۷۲ مگاوات رقم خورده بود. در این میان با وجود اینکه طرح‌های متعددی همچون کاهش ساعات ادارات موجب صرف‌جویی ۲هزار مگاواتی مصرف برق شده است، اما همچنان افزایش استفاده از بخش‌های مختلف از جمله سیستم‌های سرمایشی که بخش اعظمی از پیک مصرف را به خود اختصاص داده‌اند، باعث شده تا در روزهای گرم تیرماه شرایط به‌گونه‌ای رقم بخورد که مصرف برق کشور وارد کانال هشداردهنده ۵۷ هزار مگاوات شود. به دنبال گرم‌تر شدن هوا و پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر افزایش و تداوم هوای گرم در هفته پیش‌رو، شرکت توانیر نیز پنج‌شنبه هفته گذشته اطلاعیه‌ای را صادر کرد و برای کنترل مصرف دست به دامان مردم شد. شرکت توانیر در اطلاعیه خود از مشترکان در بخش‌های مختلف خانگی، تجاری، مجتمع‌های تولیدی و صنعتی و کشاورزان خواسته است تا با پیش گرفتن راهکارهای مدیریت مصرف برق به‌ویژه در ساعت‌های ۱۲ تا ۱۶ و ۲۰ تا ۲۳ تنها با ۱۰درصد صرفه‌جویی، به تامین برق پایدار کمک و از بروز محدودیت‌های خاموشی ناخواسته که به دلیل افزایش بیش از حد مصرف برق رخ می‌دهد، جلوگیری کنند.

ماجرای خاموشی‌ها

خاموشی‌های پی‌درپی و خارج از برنامه اعلام شده، نه‌تنها باعث بروز بسیاری از مشکلات آن هم در گرم‌ترین روزهای سال شده، بلکه سردرگمی‌ و ابهامات بسیاری را برای مردم رقم زده است. مشترکان برق در مواجهه با شرایط کنونی کشور، یک سوال اصلی را مطرح می‌کنند و آن این است که چرا خاموشی‌ها مطابق جداولی که از سوی وزارت نیرو منتشر شده است، اجرا نمی‌شوند. ماجرا از آنجا آغاز شد که افزایش خاموشی‌ها و اعتراض مردم در راستای عدم اطلاع‌رسانی در دو هفته گذشته، مسوولان وزارت نیرو را وادار به آگاه‌سازی مشترکان در مورد خاموشی‌های احتمالی کرد؛ اما به‌رغم اینکه خاموشی‌ها از ابتدای هفته گذشته اطلاع‌رسانی شد، هنوز هم شکایاتی از سوی مشترکان درباره خاموشی‌های خارج از برنامه به چشم می‌خورد. شکایات مطرح شده حاکی از آن است که نقشه ارائه شده خاموشی‌های احتمالی از سوی شرکت‌های توزیع برق با آنچه عملا اتفاق می‌افتد، مغایرت دارد. «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با سخنگوی وزارت نیرو علت این رویدادها را جویا شد. به‌گفته محمدرضا حقی‌فام، برنامه خاموشی‌ها از یک روز قبل به مشترکان اعلام می‌شود، اما ممکن است به دلیل افزایش دمای هوا و تاثیر نامطلوبی که این موضوع بر روند تولید نیروگاه‌ها دارد، روال برنامه‌ها با تغییراتی مواجه شود. در این میان شرکت توانیر علت خاموشی‌های خارج از برنامه را به دو موضوع ربط می‌دهد؛ یکی وقوع حادثه و دیگری مسائل حفاظتی. اما برای کاهش آسیب و زیان‌هایی که به دلیل خاموشی‌های خارج از برنامه به مردم وارد می‌شود، متولیان وزارت نیرو چه تدابیری اندیشیده‌اند؟ اطلاع‌رسانی سریع درمورد تغییر روند برنامه‌ خاموشی‌ها، تنها راهی است که فعلا تصمیم‌سازان حوزه برق در دستورکار قرار داده‌اند.

پاسخ به چند ابهام

تامین برق مورد نیاز و افزایش خاموشی‌ها و مشکلات و معضلاتی که به دنبال آن برای مصرف‌کنندگان به‌وجود آمده، صحت برخی گمانه‌زنی‌ها در میان مردم را افزایش داده است. وزیر نیرو در واکنش به یکی از گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه  صادرات برق به چند کشور انجام می‌شود، گفت: برخلاف شایعات و اظهارنظرهای غیرکارشناسی، در حال حاضر صادرات آب و برق به صفر رسیده است. به‌گفته رضا اردکانیان، دست‌ها و نیت‌های ناپاک در داخل کشور قصد بر هم زدن آرامش مردم را با تزریق و تشدید شایعات دارند؛ در حالی که واقعیت‌ها غیر از آن چیزی است که برخی‌ مدعی آن هستند؛ چرا که ما در این اوضاع و احوال کمبود انرژی و آب به هیچ وجه صادرات به کشورهای همسایه نظیر پاکستان، افغانستان و عراق انجام نمی‌دهیم؛ زیرا قصد نداریم با صادرات، خاموشی‌های بیشتری را در کشور به مردم تحمیل کنیم. از سوی دیگر، استاندار آذربایجان شرقی نیز صادرات برق به ارمنستان را خبر دروغ فضای مجازی عنوان کرد و گفت: کدام عقل بیدار و منصف می‌پذیرد که در این فصل از سال و با افزایش مصرف، ایران اقدام به صادرات برق کند. اما دیدگاه متولی نیرو در مورد خاموشی‌های اخیر چیست؟ اردکانیان معتقد است در روزهای اخیر با افزایش دمای هوا مصرف برق در کشور به بیش از ۵۷ هزار مگاوات رسیده است. به‌گفته وی، ضرورت دارد همه مردم به‌ویژه در بخش خانگی و تجاری مصرف خود را تا ۱۰ درصد کاهش دهند تا تابستان گرم را سپری کرد. کاهش ۱۰ درصدی مصرف خانوارها در حالی مورد توجه وزیر قرار گرفته است که به‌گفته وی شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی ۴۵۰۰ مگاوات برق را صرف بهره‌برداری از دستگاه‌های سرمایشی خود می‌کنند.