غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار انگلیس (NBP) طی دوره ۱۱ الی ۱۸ فوریه ۲۰۱۳ به میزان ۱۵ سنت (۴۳/۱ درصد) کاهش یافته و از ۵۱/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو تا کمتر از ۳۶/۱۰ دلار رسیده است. همچنین قیمت تک محموله LNG در بازار شمال شرق آسیا طی دوره مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بوده و با ۴۰ سنت کاهش (۰۶/۲ درصد)، از ۴۰/۱۹ دلار در هر میلیون بی تی یو تا کمتر از ۱۹ دلار کاهش یافته است.

قیمت تک محموله LNG در بازار جنوب شرق اروپا طی دوره مذکور از یک روند ثابت برخوردار بوده و در سطح 5/14 دلار در هر میلیون بی تی یو قرار گرفته است.
از سوی دیگر، قیمت‌های تک محموله گاز طبیعی در بازار آمریکا طی هفته منتهی به ۲۷ فوریه ۲۰۱۳ به‌رغم کاهش مصرف گاز طبیعی آمریکا (در بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری) به میزان ۳۵/۲ درصد و همچنین افزایش تعداد دکل‌های حفاری فعال در بخش گاز این کشور طی هفته منتهی به۲۲ فوریه، به دلیل کاهش تولید گاز طبیعی معادل ۴۹/۰ درصد در هفته منتهی به
27 فوریه 2013 و همچنین کاهش سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آن معادل 171 میلیارد فوت مکعب طی هفته منتهی به 22 فوریه، عمدتا از یک روند افزایشی برخوردار بود. بر این اساس، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از 29/3 دلار در تاریخ 21 فوریه، با 20 سنت (08/6 درصد) افزایش تا بیش از 49/3 دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ 27 فوریه افزایش یافت. قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو نیز طی دوره مذکور از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از 45/3 دلار تا بیش از 66/3 دلار افزایش یافت. از سوی دیگر، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار نیویورک از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از 69/5 دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ 21 فوریه، با 84/1 دلار (33/32 درصد) کاهش تا کمتر از 85/3 دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ 27 فوریه کاهش یافت.


قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس آمریکا ( آتی‌های ماه اول برای تحویل در ماه مارس ۲۰۱۳) طی دوره ۲۵ فوریه الی ۱ مارس ۲۰۱۳ از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۴۱۴/۳ دلار در هر میلیون بی تی یو تا ۴۵۶/۳ دلار افزایش یافت. از سوی دیگر، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه مارس، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۳۲/۱۰ دلار در تاریخ ۲۵ فوریه تا کمتر از ۱۱/۱۰ دلار در تاریخ ۱ مارس کاهش یافت.
مصرف گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به 27 فوریه 2013 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 35/2 درصد کاهش یافته است که در این میان مصرف بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب با 82/0 درصد و 71/4 درصد کاهش همراه بوده است، در حالی که مصرف بخش نیروگاهی به میزان 50/1 درصد افزایش یافته است. میزان کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته منتهی به 20 فوریه 2013 حدود 29/2 درصد کاهش نشان می‌دهد. طی دوره 20 الی 27 فوریه، میزان واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNGبه ترتیب به میزان 05/0 درصد و 95/30 درصد کاهش یافته است. واردات گاز طبیعی از کانادا و واردات LNG در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب در حدود 43/2 درصد افزایش و 19/67 درصد کاهش نشان می‌دهد. تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور حدود 49/0 درصد کاهش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل 05/1 درصد بیشتر است.
بر اساس گزارش موسسه بیکر، تعداد دکل‌های حفاری چرخشی گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به ۲۲ فوریه ۲۰۱۳ حدود ۴۲۸ دکل بوده است که در مقایسه با هفته قبل از آن به میزان ۷ دکل افزایش نشان می‌دهد. از سوی دیگر، تعداد دکل‌های حفاری در بخش نفت ( که شامل تولید گازهای همراه نفت نیز می‌شود) طی دوره مذکور به میزان ۸ دکل کاهش یافته و در سطح ۱۳۲۹ دکل فعال قرار گرفته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به 22 فوریه 2013 حدود 2229 میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از 171 میلیارد فوت مکعب کاهش یافته است. این ذخایر به میزان 307 میلیارد فوت مکعب کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 22 فوریه 2012 بوده و به میزان 308 میلیارد فوت مکعب (16 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2012- 2008) است. میزان متوسط ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته حدود 1921 میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به 22 فوریه 2013 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 109 میلیارد فوت مکعب کاهش یافته و در سطح 999 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته که به میزان71 میلیارد فوت مکعب (7/7 درصد ) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه بیشتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و.... ) به میزان ۱۶۴ میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی ۷۱۱ میلیارد فوت مکعب بوده و نسبت به هفته قبل از آن به میزان
50 میلیارد فوت مکعب کاهش یافته و در سطح 875 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است. سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 104 میلیارد فوت مکعب (6/10درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 22 فوریه 2012 کمتر می‌باشد. سطح ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به 22 فوریه 2013 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 12 میلیارد فوت مکعب کاهش یافته و در سطح 355 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است که معادل 73 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه می‌باشد. به طور کلی سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل 2229 میلیارد فوت مکعب می‌باشد، در محدوده تاریخی 5 سال گذشته قرار دارد.
*کارشناسان بازار انرژی
کارشناسان موسسه مطالعات بین المللی انرژی (www.iies.org)