اقتصاد ایران

یکی از اصلی‌ترین چالش‌های دهه آینده، کاهش ظرفیت‌های رشد اقتصادی نسبت به روند بلندمدت و کاهش متوسط رشد اقتصادی نسبت به متوسط کشورهای منطقه و جهان است. ظرفیت‌های رشد اقتصادی طی ۱۵ سال گذشته به‌طور مستمر کاهش یافته به‌طوری که در نتیجه آن، درآمد سرانه در سال جاری از مقدار آن در ۱۰ سال پیش کمتر است و اندازه واقعی اقتصاد ایران طی ۱۰ سال گذشته، نه‌تنها افزایش نیافته بلکه کوچک‌تر شده است. این مساله ناگزیر عوارضی مانند کاهش درآمد سرانه واقعی، کاهش رفاه، کاهش پس‌انداز ملی، کاهش درآمدهای دولت و در نهایت…

صندوق بین‌المللی پول (IMF) در آخرین به‌روزرسانی خود در مورد تحولات کلان اقتصاد ایران (اکتبر ۲۰۲۳) پیش‌بینی کرده است که تولید ناخالص داخلی واقعی کشور در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ میلادی، برای سومین سال متوالی، به رشد متوسط خود، البته با سرعت کمتر نسبت به سال پیش، ادامه می‌دهد. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی واقعی در سال ۲۰۲۳-۲۰۲۲ میلادی، ۸ /۳ درصد بود که به‌طور عمده از طریق رشد در بخش‌های خدمات و صنعت به دست آمده بود. صندوق بین‌المللی پول برای امسال نرخ رشد اقتصادی سه‌درصدی را پیش‌بینی کرده است. پیش‌بینی‌های…

سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران به پیروی از تغییرات تولید افت‌وخیز زیادی داشته است، ولی روند کلی آن در فاصله سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ منفی بوده است. آمار محدودی که در دسترس است، نشان از افزایش اندکی در سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر دارد، ولی برای اقتصادی که با بیش از یک دهه رکود اقتصادی سروکار داشته است، نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار بیش از مقادیر فعلی است. اصلاح سیاست‌های داخلی و پیوستن به اقتصاد جهانی برای تامین این سرمایه‌ها یک ضرورت است.

عملکرد اقتصاد کلان ایران به ویژه ذیل متغیرهای اسمی طی شش دهه گذشته، عملکرد مناسبی نبوده و برآیند این عملکرد نامناسب تورم مزمن دورقمی در اقتصاد ایران بوده است. این استمرار در تورم مزمن دورقمی باعث شده اقتصاد ایران از منظر تجربه مستمر تورم دورقمی در دنیا رکورددار باشد. با این حال طی دهه ۹۰ پس از تجربه یک دوره موقت از تورم تک‌رقمی در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که فارغ از حوادث پیش‌آمده پس از آن از نظر ماهیت شکل‌گیری ناپایدار بود، میزان تورم از سال ۱۳۹۷ افزایش‌های قابل توجهی پیدا کرد و از اردیبهشت ۱۳۹۷…

اگر بخواهیم تصویری از روند تورم در اقتصاد ایران داشته باشیم، به نظر می‌رسد باید به این موضوع اشاره کنیم که تورم نقطه‌به‌نقطه بلندمدت اقتصاد ایران در زمان غیر تحریم‌های نفتی و بانکی شدید، در حدود ۱۵ درصد و در زمان تحریمی در حدود ۴۲ درصد است. از سال ۱۳۹۷ بدین‌سو در زمانی که غزل برجام حداقل در زمینه‌های منافع اقتصادی برای ایران، خوانده شد هرچند تورم روندی صعودی به خود گرفته و در هر سال بیش از سال قبل خود را بروز داده اما آنچه در نیمه اول سال ۱۴۰۲ شاهدش بودیم گویی نشان از آن دارد که روند صعودی…

صدف صمیمی: سال گذشته همین روزها محیط درونی کشور ما بسیار آشفته بود و امسال محیط بیرونی ما به شدت آشفته شده است. اعتراض‌های اجتماعی سال گذشته به عنوان مهم‌ترین محرک آشفتگی داخلی تا مدت‌ها اثر خود را روی متغیرهای اقتصادی نشان داد. پس از آن وقوع جنگ میان روسیه و اوکراین محیط بیرونی ما را تحت تاثیر قرار داد و اثر خود را روی روندهای اقتصاد ایران گذاشت. جدیدترین عاملی که می‌تواند اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد، وقوع جنگ میان اسرائیل و نیروهای حماس در نوار غزه است که از یک‌سو می‌تواند فرصت ایجاد…

حضور مهاجران در ایران همواره با انتقادهای مختلف بخش‌‌‌هایی از جامعه ایران همراه بوده است و بخش مهمی از این انتقادها به آثار اقتصادی مهاجران بر اقتصاد ایران مربوط می‌شود. برای نمونه بسیاری معتقدند که مهاجران مشاغل بسیاری را از نیروی کار ایرانی ربوده‌‌‌ و موجب پایین‌‌‌ آمدن سطح دستمزدها در مشاغل ساده و بیکاری نیروی کار ایرانی در چنین مشاغلی شده‌‌‌اند. از جنبه دیگری منتقدان می‌‌‌گویند که نتیجه مهاجران برای اقتصاد ایران، فشار بر منابع طبیعی از یک‌سو و فشار بر اقتصاد ایران به‌واسطه هزینه‌‌‌های آنها…

دنیای‌اقتصاد: مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت امور اقتصادی و دارایی به گزارش «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «بن‌بست تامین مواد اولیه» پاسخ داد. در این پاسخ اشاره شده است که شاخص ترکیبی مدیران خرید برای کل اقتصاد ایران در مهرماه ۵۴.۱۵ گزارش شده و هرچند شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم موردنیاز افزایش داشته، اما شاخص کل و صنعت در مهرماه افزایشی و بیشتر از ۵۰ ثبت ‌‌‌شده که نشان‌دهنده رونق فعالیت‌‌‌های اقتصادی نسبت به ماه قبل است.

دنیای‌اقتصاد: سهم ایران از اقتصاد جهانی، به‌رغم داشتن مزیت‌‌‌های طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک کمتر از نیم‌درصد است. بررسی جایگاه ایران در شاخص رقابت‌‌‌پذیری صنعتی و سهم ناچیز صادرات صنعتی و محصولات دارای ارزش‌افزوده بالای صنعتی از سبد صادراتی حاکی از این است که جایگاه ایران در تولید رقابت‌‌‌پذیر و زنجیره ارزش جهانی متناسب با پتانسیل‌‌‌های موجود نیست و در حالی که طی سال‌های اخیر کشورهای همسایه با تکیه بر بهبود کیفیت تولید و ارتقای تولیدات صنعتی توانسته‌‌‌اند جایگاه خود در زنجیره ارزش جهانی را…

دنیای اقتصاد: درحالی‌که اقتصاد ایران در یک دهه اخیر به خاطر تشدید تحریم‌ها، ریسک‌های غیراقتصادی و افزایش بی‌ثباتی‌های اقتصاد کلان با خروج سرمایه و عدم وصول درآمدهای نفتی دست به گریبان بوده است، کشورهای منطقه با بهره‌‏گیری از درآمدهای نفتی و جذب سرمایه خارجی مسیر دیگری را برای اقتصاد خود ترسیم کرده‌اند. این کشور‌ها توجه خود را معطوف به محیط‌های جدید کرده‌اند و با ایجاد بنگاه‌های بزرگ در این زمینه، پیشران‌های غیرنفتی تازه‌ای برای اقتصاد خود به‌وجود آورده‌اند. درآمد برخی از این شرکت‌های منطقه‌ای در ۱۲ماه اخیر…

تورم سالانه برای کل خانوار که به‌طور تاریخی در اقتصاد ایران در حول و حوش یک متوسط ۱۵درصدی نوسان می‌کرد، در سه، چهار سال اخیر به‌شدت افزایش یافته است؛ در اردیبهشت‌ماه امسال بالای ۴۹درصد بود و در ماه‌های اخیر مطابق آخرین آمار انتشاریافته از طرف مرکز آمار ایران با یک روند کاهشی در مهرماه به ۴۵.۵درصد رسیده است. این کاهش در متوسط سالانه به‌‌دنبال یک کاهش قابل‌ ملاحظه در تورم نقطه به نقطه - که در آن شاخص قیمت در هر ماه با مقدار این شاخص در ماه مشابه سال قبلی مقایسه می‌شود- رخ داده است. مطابق آمار…

وزیر اقتصاد با اشاره به مجموع اقدامات دولت برای مقاوم کردن اقتصاد تصریح کرد: ارتباط با همسایگان و شرکای راهبردی، جذب قطعی سرمایه‌گذاری خارجی به میزان ۸میلیارد دلار و مقاوم کردن بودجه با تکیه بر درآمدهای پایدار در این راستا انجام شد. سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد، با آرزوی گشایش برای برای مردم مقاوم فلسطین و مردم مظلوم غزه، درباره رویکرد دولت در مقاوم کردن اقتصاد در برابر تحریم‌های آمریکا اظهار کرد: برای سیاستگذاران کشور در مبارزه با استکبار و آمریکای…

دنیای‌اقتصاد: به تازگی زمزمه‌هایی درخصوص امکان اعطای تسهیلات روی دارایی‌های پرریسک نقل برخی از محافل شده است. از سهام که قرار بود به ابزار توثیق برای وام گرفتن صاحبان عدالت تبدیل شود و خبری از آن نشد تا رمز ارزها با آن نوسان‌های عجیب و غریب که دارند همگی عاملی برای امیدوار کردن مردم برای دریافت اعتبار شده‌اند. آن هم در وضعیتی که نه خود معاملات کریپتوها تاکنون به درستی در مراجع قانونی نظیر بانک مرکزی تعیین تکلیف شده‌اند و نه تاکنون شنیده شده که شورای پول و اعتبار در این خصوص یعنی به وثیقه گذاشتن رمزارزها…

دنیای اقتصاد: کارگزاری بانک آینده، شامگاه چهارشنبه، دهم آبان ۱۴۰۲، میزبان جمعی از فعالان اقتصادی و نمایندگان شرکت‌های خراسانی در همایشی با عنوان «آشنایی با بازار سرمایه و روش‌های پذیرش و تامین مالی در بورس» بود. مراسمی که طی چهار ساعت در هتل میثاق ملل مشهد برگزار شد و مسوولان کارگزاری بانک آینده و چند تن از کارشناسان بازار سرمایه در آن، به تشریح و تبیین نقشه راه بنگاه‌های اقتصادی برای ورود به بورس و روش‌های مختلف تامین مالی از طریق بازار سرمایه پرداختند. ضرورت آشنایی شرکت‌ها با بورس به عنوان…

افتتاح ایران کانمین با هدف ترویج نقش معدن در اقتصاد ایران

ایجاد بدهی در بخش عمومی در اقتصاد ایران رویکردی است که سابقه آن به سال‌ها قبل برمی‌‌‌گردد. این جهت‌‌‌گیری خاص بیش از یک خطای محاسباتی یا ملهم از شوک‌‌‌های بیرونی، سیاستی راهبردی است که پس از ظهور شبح تحریم در اقتصاد ایران، هرساله سطح و ابعاد آن بزرگ‌تر می‌شود. بی‌‌‌انضباطی دولت‌‌‌ها در سطحی است که طبق اعلام رسمی مقامات سازمان برنامه، کسری عملیاتی بودجه سال گذشته از ۷۰۰همت عبور کرده است؛ این یعنی حجمی قابل‌توجه از ناترازی در قالب و ردیف‌‌‌های مختلف در برنامه مالی دولت آمده و مصرف شده، اما منابع…

مدیریت نامناسب کسری بودجه موجب تشدید نااطمینانی‌‌‌های اقتصاد می‌شود. «کسری بودجه» از واژگان پربسامد قابل مشاهده در تحلیل‌‌‌های مرتبط با اقتصاد ایران است و پیرامون علل و آثار آن بسیار سخن گفته شده است و اهمیت آن چنان است که «نیست کافی گر دو صد کاف دگر انشا کند». این مساله‌‌‌، نقطه اتصال چالش‌‌‌های متعدد بوده، چرخه معیوب خلق تورم را به حرکت درآورده و در مرکز پازل تخریب رشد اقتصادی جای دارد. بنابراین واکاوی آن از زوایای مختلف، گامی ضروری در راستای گشودن این ابرگره اقتصاد ایران است.

یکی از مشکلات و موانع در به ثمر رسیدن تورم پایین در اقتصاد ایران، وجود تاریخی از تورم‌های بالا و فزاینده است. این سطح از تورم‌های افسارگسیخته برای دوره‌های بلندمدت عملا می‌تواند روی انتظارات تورمی اثرگذار باشد و سیاستگذار به راحتی نمی‌تواند آن را کاهش دهد. تحقیقات جهانی نیز این فرضیه را تایید می‌کند. افزایش اخیر تورم جهانی اولین تجربه برای بسیاری بود که تورم را به میزان قابل توجهی بالاتر از اهداف بانک‌های مرکزی مشاهده کردند.

رئیس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: کشور ما نیازمند یک پل برای حل مشکلات بین فضای آموزشی و سیاستگذاری است. از این جهت مدرسه سیاستگذاری اقتصادی ایده‌ای قابل توجه در این خصوص بود. محمدمهدی مجاهدی مؤخر، رئیس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، در مراسم افتتاحیه چهارمین مدرسه سیاستگذاری اقتصادی با عنوان مدرسه کسب‌وکار بیمه گفت: این مدرسه فرصتی است تا مسائل و مشکلات اقتصادی ایران را در قالب یک بسته سیاستگذاری ارائه دهیم.

دنیای‌اقتصاد: درحالی‌که بانک مرکزی در ماه‌های اخیر به‌طور جدی سیاست کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را در دستور کار خود قرار داده است، وزیر اقتصاد طی سخنانی اعلام کرد که برای تقویت مشارکت بانک‌ها در سرمایه‌گذاری و تولید، به زودی تسهیلات تکلیفی در طرح کنترل ترازنامه بانک‌ها مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد. این اقدام به نوعی بی‌معنا ساختن سیاست کنترل ترازنامه بانک‌ها محسوب می‌شود.

درک درست از چیستی و چرایی مشکلات کشور، امکان بازسازی اقتصاد ایران را فراهم خواهد کرد. فناوری به عنوان یکی از حلقه‌‌‌های اساسی توسعه جوامع نسبتی مستقیم با رشد اقتصادی و تحول بنگاهی دارد و نبود این موضوع به وضوح اقتصادها را در پشت درهای توسعه نگه می‌دارد. «باشگاه‌‌‌ اقتصاددانان» در ماه‌‌‌های اخیر پرونده‌‌‌های مختلفی را پیرامون اهمیت نوآوری، سرمایه‌گذاری روی تحقیق و توسعه و اثر فناوری بر تحول ساختار تولید کشور تهیه کرده است.

بازار: بانک کارآفرین به عنوان یکی از حامیان اصلی حوزه دانش‌‌‌بنیان، در نیمه نخست سال‌جاری بیش از ۲۲هزار میلیارد ریال به شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان تسهیلات ارائه کرده است. به گزارش بانک کارآفرین، احمد بهاروندی با اشاره به اینکه بانک کارآفرین به عنوان بانک پیشرو در حمایت و تامین‌‌‌مالی دانش‌‌‌بنیان‌‌‌ها شناخته شده است، اعلام کرد: شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان در سال‌های اخیر توانسته‌‌‌اند جایگاه خود را در اقتصاد ایران تثبیت کنند و نقش مناسبی در اشتغال‌زایی داشته باشند. بهاروندی ادامه داد: این بانک در راستای یکی از…

دنیای‌اقتصاد: در‌حالی‌که اقتصاد ایران هشتمین ماه از سال ۱۴۰۲ را پشت سر می‌گذارد، گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» در ویژه‌نامه‌ای ۲۱۶صفحه‌ای به بررسی سناریوهای پیش ‌روی اقتصاد ایران در ماه‌های منتهی به پایان سال پرداخت. این ویژه‌نامه که با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران تهیه شده، عملکرد اقتصاد ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۲ را بررسی می‌کند و به چشم‌انداز متغیرهای کلان اقتصادی و بازارها در ماه‌های آتی می‌پردازد.

وجود ذخایر عظیم معدنی در ایران باعث شده است تا معادن به یکی از اصلی‌‌‌ترین محرکه‌های اقتصادی تبدیل شوند. معادن پربار مس کشور فعالان حوزه معدنی را بر آن داشته علاوه بر تلاش برای اکتشاف و استخراج مس از این معادن به فکر تولید محصولاتی با ارزش‌‌‌افزوده بالا باشند. ازآنجا‌‌‌‌که ایران در علوم نانو یکی از کشور‌‌‌های پیشرو در جهان به شمار می‌‌‌رود، تلفیق علوم این حوزه با صنایع معدنی می‌تواند نتایج فوق‌العاده‌‌‌ای را در برداشته باشد. حوزه نانو مس یکی از آینده‌‌‌دارترین بخش‌های صنعت در دنیاست.…

رشد اقتصادی -که همتای رشد تولید ناخالص داخلی است- از جمله شاخص‌هایی است که در غالب موارد به‌عنوان معیاری برای تغییرات مقیاس اقتصاد یک کشور استفاده می‌شود؛ اما این شاخص هرگز کفایت لازم برای بهبود وضعیت اقتصادی و سهم‌بری تمامی مردم از رشد اقتصادی را نداشته است.

دنیای اقتصاد : روز گذشته مسوولان از نهایی شدن طرح «قانون بانک مرکزی» و ابلاغ آن طی روزهای آینده خبر دادند. پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی به تازگی گزارشی با عنوان «ارتقای اقتدار بانک مرکزی از مسیر تدوین قانون بانک مرکزی» منتشر کرده است. در این طرح پژوهشی، ویژگی‌های بانک مرکزی مطلوب از منظر ساختار بانکی و ماموریت‌های بانک مرکزی مطرح شده است. طبق این پژوهش، ماموریت اول بانک مرکزی در وهله اول باید مهار تورم باشد و در صورت تداخل ماموریت‌های بانک مرکزی با یکدیگر همواره کنترل تورم، اولویت اصلی بانک مرکزی خواهد بو…

نفت به‌عنوان یکی از منابع طبیعی ارزشمند، در اصل نوعی ثروت میان‌‌‌نسلی برای کشورهای دارای ذخایر نفتی مجسوب می‌شود؛ اما در عمل، بسیاری از دولت‌‌‌ها با بی‌‌‌توجهی به این مساله، درآمدهای نفتی را صرف مخارج جاری خود می‌کنند. بررسی تجربه چند دهه‌‌ گذشته کشورهای نفتی نشان می‌دهد که به‌رغم شباهت‌‌‌های زیاد میان آنها به لحاظ عملکرد سیاسی-اقتصادی، برخی از این کشورها مسیری متفاوت با سایرین را طی کرده‌‌‌اند.