معمار آسمانخراش‌های پست مدرن

فیلیپ جانسون، معمار، مورخ معماری، موزه‌دار، گردآورنده آثار هنری و یکی از شخصیت‌های برجسته معماری و طراحی قرن بیستم، ۲۵ ژانویه سال ۲۰۰۵، در سن ۹۸ سالگی درگذشت. فیلیپ جانسون، معمار نوآوری که آسمانخراش‌های شیشه‌ای را رواج داد و بعدها با طرح‌های جسورانه پست مدرن قالب‌های پیشین خویش را در هم شکست، طی ۵۰ سال، یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های معماری و طراحی آمریکا بوده است، به‌طوری که بسیاری از ساختمان‌های آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم بر اساس اصول معماری او، ساخته شده‌اند. فیلیپ جانسون در ۸ جولای ۱۹۰۶ در اوهایو به دنیا آمد. او در سال ۱۹۳۰ در رشته معماری از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد. او پس از فارغ‌التحصیلی، دپارتمان معماری موزه هنر مدرن (MOMA) نیویورک را به منظور مطالعه و کنکاش در معماری (به‌عنوان یک هنر)، تاسیس کرد و مدیریت آن را طی دو دوره بر عهده گرفت.

در سال ۱۹۳۲، فیلیپ جانسون با همکاری هنری راسل هیچکاک، مورخ معماری، نمایشگاه برجسته و تاثیرگذاری با عنوان سبک بین‌المللی (The International Style) در MOMA ترتیب داد که به واسطه آن عده زیادی از بازدیدکنندگان آمریکایی با معماری مدرن اروپا و مدرنیست‌های اروپایی از قبیل میس وندرروهه، والتر گروپیوس و لوکوربوزیه آشنا شدند. همچنین جانسون و هیچکاک اصول معماری مدرن را در کتابی به نام «سبک بین‌المللی: معماری بعد از سال ۱۹۲۲» گردآوری و تدوین کردند که این کتاب ضمن آشنا ساختن معماران آمریکایی با یک گرایش و راهکار انقلابی در طراحی، موجب شکل‌گیری جنبش و سبکی با همین نام در معماری معاصر جهان شد. سبک بین‌المللی که مشخصه آن کاربرد مصالح مدرن از قبیل شیشه و فولاد و تاکید بر کارکرد و سازه، به جای توجه به دکوراسیون و تزیینات است، علاوه بر اینکه معماری آمریکا را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد، تا ۵۰ سال بعد، بر معماری جهان نیز حکمفرما بود. جانسون در دهه ۱۹۳۰، علاوه بر این اقدامات، از ثروت شخصی‌اش نیز برای پشتیبانی و ایجاد انگیزه در بسیاری از معماران مدرن که برجسته‌ترین آنها میس وندرروهه بود، بهره گرفت.

فیلیپ جانسون در سال ۱۹۴۰ و در سن ۳۴ سالگی برای تحصیل معماری به هاروارد بازگشت و تحت‌نظر استادانی همچون مارسل بروئر و والتر گروپیوس آموزش دید. او مدرک خود را در سال ۱۹۴۳ دریافت کرد و تا سال ۱۹۴۶ در کمبریج، ماساچوست به فعالیت حرفه‌ای در عرصه معماری پرداخت. در این زمان بود که او به نیویورک بازگشت تا مجددا به‌عنوان مدیر دپارتمان معماری در MOMA خدمت کند. جانسون علاوه بر ترویج نظریه سبک بین‌المللی، با خلق برخی از آثار مهم و به یادماندنی‌اش همچون خانه شیشه‌ای (۱۹۴۹) و ساختمان سیگرام (۱۹۵۸) به شهرت و اعتبار دست یافت. در میان ساختمان‌هایی که جانسون در طول زندگی‌اش طراحی کرد، خانه شیشه‌ای (Glass House) که او برای خودش در New Canaan ساخت، از همه مشهورتر است. این خانه که یک تک اتاق با دیوارهای تماما شیشه‌ای است، با الهام از خانه فارنزوث میس وندرروهه طراحی شده است.

ساختمان اداره مرکزی AT&T در نیویورک که یکی از مشهورترین کارهای مکتب پست مدرن است، با نمای سنگی و مشخصه عمده‌اش، یعنی سقف سنتوری شکسته، نقطه عطفی در معماری معاصر محسوب می‌شود؛ چرا که نخستین ساختمان مهم ساخته‌شده بود که کاربرد سبک‌های تاریخی را احیا کرد و گفتمان معماری معاصر را با همان میزان تاثیرگذاری که سبک بین‌المللی در ۵۰ سال قبل داشت، تغییر داد. این ساختمان که در حال حاضر متعلق به شرکت سونی است، اگرچه در آن سال‌ها مناقشات بسیاری را برانگیخت، اما موجبات رهایی معماران از سخت‌گیری‌های مدرنیسم را فراهم آورد و سایر معماران نیز جرات پیدا کردند تا سبک‌های جدیدی را مورد تجربه و آزمایش قرار دهند.جانسون در سال ۱۹۷۸ برنده مدال طلای انجمن آمریکایی معماران (AIA)، بالاترین نشان افتخار در رشته معماری شد. او همچنین نخستین برنده جایزه معتبر معماری پریتزکر بود.