شکست انگلیسی‌ها از کازرونی‌ها

۲۸ دسامبر سال ۱۹۱۶ پانصد تن از نظامیان تحت فرمان انگلیسی‌ها مرکب از سپاهیان هندی و افراد «اس‌پی‌آر» با چند توپ و مسلسل از شیراز به کازرون رفتند تا قیام کازرونی‌ها را سرکوب کنند. انگلیس پس از درگیری با تنگستانی‌ها و معاهده صلح و ادامه جنگ و گریز شیراز را مقر فرماندهی و تحرکات نظامی خود در جنوب ایران قرار داد. انگلیس یک نیروی نظامی، متشکل از فرماندهان انگلیسی، افسران باقیمانده ژاندارمری و نیروهای مزدور را به نام پلیس جنوب تشکیل داد و به نام برقراری امنیت، بنای ظلم و ستیز را با مردم گذاشت.

ناصر دیوان از شخصیت‌های اجتماعی کازرون بر ضدنیروهای انگلیسی قیام کرد. او در جمع مردم گفت «من به پشتیبانی شما [مردم کازرون] با دولت مقتدر بیگانه [انگلیس] وارد جنگ شده‌ام؛ زیرا می‌دانم شما همه شجاعت پیشه و وطن دوست هیچ‌وقت راضی نیستید که پای اجنبی در شهر شما باز شود.» ناصر دیوان به همراه نیروهای خود به پادگان تفنگ‌داران انگلیسی حمله کرد و سلاح‌های آنها را به غنیمت گرفت. آنها تا مدت‌ها توانستند جاده کوهستانی بوشهر - شیراز را ببندند. قوای انگلیسی مستقر در بوشهر هر چه تلاش می‌کردند نمی‌توانستند این جاده کوهستانی را بازگشایی کنند. نیروهای انگلیس و پلیس جنوب برای سرکوبی وی از شیراز عازم کازرون شدند. نیروهای مجاهد ناصر دیوان در دشت ارژن به آنها حمله بردند و شکستی سخت بر آنها وارد کردند. نیروهای اشغالگر انگلیسی تصمیم گرفتند یک سپاه از بوشهر برای سرکوب مجاهدان کازرونی اعزام کنند؛ اما در حوالی چاه کوتاه، به محاصره نیروهای شیخ‌حسین‌خان چاه‌کوتاهی و زائرخضرخان درآمدند؛ عده‌ای کشته و بقیه به بوشهر متواری شدند.