در رویداد کیش اینوکس و پنلی به میزبانی «دنیای‌اقتصاد» مورد بررسی قرار گرفت
تحول دیجیتال در صنایع مالی؛ از ایده تا اجرا
سخنران نخست این نشست، حسین اسلامی رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌‌‌ای تهران در این مورد معتقد است: «اگر بخواهیم از جنبه تخصصی به موضوع ورود کنیم شاهد تغییر برخی روندها هستیم، از جمله در بحث ای‌‌‌تی‌‌‌اس که با به‌وجود آوردن بسترهای معاملات جایگزین موجب تسهیل روند معاملات می‌شود. یکی از راه‌‌‌حل‌‌‌هایی که این شیوه به‌وجود می‌‌‌آورد، امکان معامله در ساعاتی است که بازار اصلی فعال نیست. همچنین کارگزاران آنلاین، با توکنایز کردن دارایی‌‌‌ها که با واسطه آن انتقال فرد به فرد (peer to peer) به شکل همزمان اتفاق می‌‌‌افتد، اثراتی مطلوب دارد؛ از جمله امکان تسویه فوری، حذف واسطه‌‌‌ها و کاهش هزینه و نیز کشف هوشمند اقدامات مخرب.»
اسلامی ادامه می‌دهد: «وقتی درباره بلاک‌چین صحبت می‌‌‌کنیم، می‌توانیم بازار تمرکزگرا را دیسنترال کنیم و اگر بهره‌‌‌های نظام غیرمتمرکز را می‌‌‌خواهیم باید از این فناوری استفاده کنیم.» او درباره مورد مشخصی که این شیوه از مدیریت بازارهای مالی در پی دارد، توضیح می‌دهد: «برای نمونه یکی از موانع مولدسازی وفور دارایی‌‌‌هاست که امکان لیکویید کردن آنها را دشوار می‌کند. این مساله خریداران را کاهش می‌دهد، اما روش‌های نوین با برطرف کردن این مشکل اجازه لیکویید کردن ساده‌‌‌تر را می‌دهند. این نگاه به مسائل مستلزم یک پارادایم شیفت است و فقط منحصر به پیاده کردن روش‌های فناورانه نیست و می‌تواند مسائل فراوانی را حل کند. توکن کردن دارایی‌‌‌ها روش مناسبی است و مردم که زمین و ملک برای آنها اهمیت دارد، می‌توانند با این شم وارد معامله شوند.»
محمد قدسی، مشاور و کارشناس سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی هم در این پنل توضیح داد: «هر چیز که مدل دارایی پیدا می‌کند، در نهایت برای لیکویید شدن است. امروز یکی از مسائلی که در بازار سرمایه وجود دارد همین است که با نرخ تورم بالا باید دارایی خودم را خیلی سریع لیکویید کنم و‌گرنه متضرر می‌‌‌شوم. روش‌های دیجیتال می‌توانند این فرصت را برای مردم فراهم کنند.»
او اضافه می‌کند: «بحث دیگر در بازار سرمایه این مساله است که در واقع روش همان روش قدیم است؛ مثل روی سنگ نوشتن که تبدیل به روی کاغذ نوشتن شد و امروز روش فناورانه ابداع شده است. اما ما هنوز در ابتدای راه هستیم و سال‌هاست که موقعیت ما ثابت مانده. این در حالی است که این تغییرات برای ما بزرگ است؛ ولی جزو خاطرات دنیا به شمار می‌رود.»
او در تشریح این توقف رشد می‌‌‌گوید: «ما در سبدگردانی می‌‌‌گوییم باید امضا گرم باشد، روی کاغذ باشد، اما همین مشکلات باعث می‌شود که سرمایه مردم به سمت کریپتو برود. مردم چرا به استقبال تغییرات در بانک‌ها رفتند؟ چون سرمایه‌گذاری در بانک‌ها ساده است. مردم نئوبانک‌ها را می‌‌‌فهمند، اما چرا در بازار سرمایه همین اتفاق نیفتاد؟» قدسی تاکید می‌کند: «اعتماد مردم را به‌دلیل تن ندادن به تغییرات از دست داده‌‌‌ایم. زمانی می‌‌‌گفتند معاملات ای‌‌‌پی‌‌‌آی فساد دارند، اما خود ما دیدیم که در این شکل معامله لیکوییدیتی چقدر بالا رفت و کارهای بسیار دیگری هست که می‌توان انجام داد و باید به آن سمت حرکت کنیم.»
علی رحیمی، مدیرعامل گروه توسعه اقتصادی بانک ملی، در توضیح اهمیت فهم تغییرات نوین صنایع مالی می‌‌‌گوید: «سود معاملات ما در استمرار و لحظه‌‌‌ای بودن است. نکته‌‌‌ای که وجود دارد این است که بانک مرکزی به پایین آوردن سرعت گردش پول گرایش دارد تا به این روش جلوی تورم را بگیرد. طبق قانونی نانوشته بانک در رقم‌‌‌های بالا یک شب پول را نگه می‌دارد.» او ادامه می‌دهد: «استقبال از سرمایه‌گذاری در کریپتو نشان داد که مردم ریسک‌‌‌پذیر هستند و بابت ضرر و زیان هم از کسی شاکی نیستند. اما پس از سال۹۸ و در سال۹۹ ما این فرصت را در بازار سرمایه برای خودمان تبدیل به تهدید کردیم.»
او با اشاره به بحث مولدسازی بیان می‌کند: «باید گفت که در بحث دیجیتالی شدن دارایی‌‌‌ها، مشتری اول خود بانک‌ها هستند. رویکرد دیگری که در وزارت اقتصاد بحث آن باز شده، سامانه ستاره است که برای توکنایز کردن است و می‌تواند در صورت اجرایی شدن بخشی از مسائل را حل کند. در بازار سرمایه نیز حداقل کاری که صورت گرفت، عبور از سفارش آفلاین به آنلاین بود؛ اما اکنون برای معاملات الگوریتمی مانع ایجاد می‌کنند به ظن سوءاستفاده، با اینکه می‌توان جلوی بسیاری از سوءاستفاده‌‌‌ها را با همین روش گرفت.»
رحیمی اطلاع داد: «موضوعات تحقیقاتی خوبی در بورس انجام می‌شود که می‌تواند سازنده باشد. باید بدانیم معاملات الگوریتمی ۱۰سال دیگر مثل تلفن می‌شود که کسی نمی‌تواند قبل از آن را تصور کند که اصلا معاملات چگونه انجام می‌‌‌شد. بحث دیگر این است که هیچ رابطه یا گرهی بین سیستم مالی و بانکی نیست و بانک‌ها استقبال می‌کنند که دارایی‌‌‌های خود را توکنایز کنند و حتی بانک‌های دولتی خود را یوزر این بازار می‌‌‌بینند.»
محمدرضا فرحی، بنیان‌گذار بیمه‌‌‌بازار نیز به این بحث ورود کرد و گفت: «بحث‌‌‌های تکنیکال انجام شد، اما اگر بخواهیم نگاهمان به موضوع تحولی باشد باید نکاتی اساسی‌‌‌تر را نیز مدنظر داشت. وقتی در مقابل چیزی مقاومت می‌شود باید دانست بدیهیات نادیده گرفته شده است. مثلا بحران انرژی را در نظر بگیریم؛ با این همه بحران انرژی و آب سینماها را مجانی می‌‌‌کنیم و زیرزمین بانک می‌شود فارم کریپتو. یعنی مسائل بدیهی را رعایت نمی‌‌‌کنیم.» فرحی ادامه داد: کسانی که در بخش دیجیتال فعالیت دارند، در بخش آی‌‌‌تی هستند؛ اما باید به بخش‌‌‌های مختلف اضافه شوند، مثل بخش نفت، صنعت و... اگر تا پیش از این شرکت‌ها با سود و توان مالی سنجیده می‌‌‌شدند، امروز برای شرکت سرمایه‌‌‌پذیر بحث رعایت چارت مناسب در زمان مناسب و از سوی سرمایه‌گذار مناسب است. از سمت سرمایه‌گذار نیز خروج مناسب مهم است و پنجره خروج.»
او با اشاره به اینکه اکنون ریسک سرمایه‌گذاری در کشور ما در منطقه منا ۸۰درصد شده است، بیان کرد: «ما سرمایه انسانی خوبی داریم و حتی دانشگاه ما به نسبت دانشجویان خارجی نیز ظرفیت‌‌‌های مناسب‌‌‌‌‌‌تر بسیاری دارد. اما برای نمونه در مورد صنعت بیمه دوستان هنگامی که می‌‌‌بینند در فروش آنلاین بیمه حجم مبادلات زیاد شده، قانون‌گذار می‌‌‌گوید چرا در بخش‌‌‌های دیگر بیمه مثلا عمر وارد نمی‌‌‌شوید؟ اما این مساله در واقع به او مربوط نیست، در نهایت هم بحث این است که وقتی پیشرفت را مشاهده می‌کنند، می‌‌‌پرسند اصلا چرا ما انجام ندهیم شما انجام دهید؟ جمع‌‌‌بندی این است که در مسائل کلی بسیار مشکلات ابتدایی داریم اما چطور حل می‌شود، نمی‌‌‌دانم.»
طهماسبی، مدیرعامل سنباد، دیگر سخنران این نشست هم بیان کرد: «نگرشی که رگولاتور دارد این است که به شکل شخصی وارد مسائل شده است و به این طریق انحصار ایجاد می‌کند؛ همچنین در بحث مالکیت داده، مساله هنوز حل نشده. باید سوال کنیم اصلا در فضای نوآوری چقدر فضای ما برای کار باز است؟ در همین نمونه بیمه‌‌‌ها، در جهان صنعتی پویا هستند؛ اما رگولاتور در کشور ما چقدر به شما اجازه می‌دهد که در بحث فروش نوآورانه عمل کنید و سهم‌‌‌خواهی نکند؟ مساله این است که رگولاتور در ایران پویایی ندارد و همواره عقب‌‌‌تر از تحولات است.»
در نهایت اسلامی با جمع‌‌‌بندی بحث توضیح داد: «کاش امروز دوستان رگولاتور نیز حضور داشتند، چون وقتی که نیستند بلند صحبت می‌‌‌کنیم و در حضور مقامات قانون‌گذار ناگهان صدای ما پایین می‌‌‌آید؛ از همین رو می‌‌‌گوییم مسیر تحول دیجیتال را باید از منظر تحول خودمان، یعنی انسان‌‌‌ها ببینیم و باید انسان‌‌‌ها را قانع کنیم و البته باید ببینیم که پیشرفت‌‌‌های خوبی انجام شده، زیرساخت‌‌‌های بانکی و بورس همه در داخل کشور تولید می‌شود، اما اگر بازار منحصر به بازار داخل باشد به سمت مسیرهای انحصاری می‌رود.»
رئیس نظام صنفی رایانه‌‌‌ای ادامه داد: «ما در بحث‌‌‌ها سقف پیشرفت موضوعات را دنبال می‌‌‌کنیم و نافی کلی پیشرفت نیستیم. امروز موفقیت کسب‌وکارهای بخش خصوصی در این است که به مشتری چسبیده‌‌‌اند و برای همین از بخش سنتی پیش هستند؛ در کنار این مساله، این تغییر رفتار مردم است که هزینه بیشتری می‌دهند و به بانک نمی‌‌‌آیند و به شکل آنلاین احراز هویت می‌کنند. رگولاتور هم قطعا سخنانی برای شنیدن دارد، اما عمدتا به دلیل غیاب بخش خصوصی در مباحث تصمیماتی گرفته می‌شود که شاید ساده‌‌‌ترین راه برای حل یک مساله باشد، اما بخش خصوصی را نابود می‌کند؛ البته امروز حرف ما را شاید گوش نکنند، اما می‌‌‌بینیم که حداقل می‌‌‌شنوند و این پیشرفت است.»
