اینترنت از کار می‏افتد؟

دنیای اقتصاد: هر چند هیچ زمانی نمی‏شد تصور کرد که پروژه داخلی یک کشور به یک شبکه ارتباطی بین‏المللی تبدیل شود اما حالا که چنین رخ داده و کم و بیش همه هم از این موضوع راضی‏ اند. اینترنت حالا روز به روز بزرگ‌تر می‏شود و افراد و شبکه‏های جدیدتری به آن می‏پیوندند. امروزه از بین هفت میلیارد جمعیت جهان حدود ۴۰ درصد آن آنلاین هستند و همین موضوع اهمیت محافظت از اینترنت را بسیار بالا برده است. اما آیا واقعا اینترنت به اندازه اهمیتی که دارد، محافظت می‏شود؟ ما پیش از این درباره نفوذهایی چون Shellshock یا مشکل روتر ۵۱۲K شنیده‏ایم. مشکلاتی که بعضی آن را به پایان نسل فعلی اینترنت نسبت می‌دهند. آیا این موارد می‏تواند منتهی به از کار افتادن اینترنت شود؟

محدودیت روترهای ۵۱۲K

موضوع محدودیت آدرس‏های آی‌پی در جهان آنلاین چیز جدیدی نیست اما همچنان‌که به پایان محدوده ظرفیتی آدرس‌های نسخه ۴ نزدیک می‏شویم توجه به تغییر آن بسیار کمتر از گذشته است. برخی مشکلات انتقال یا مهاجرت به نسل‏ بالاتر آی‌پی را دلیل این کم‌توجهی می‏دانند چراکه بسیاری از متخصصان فنی معتقدند وقتی سیستمی به خوبی در حال کار است نیازی به دستکاری در آن نیست.

مایک پالادینو مدیر زیرساخت‏های IP و عملیات شرکت هاستینگ Internap می‏گوید: همچنان‌که سناریوهای مختلفی از قبیل حمله‏های تروریستی یا بلایای طبیعی می‏تواند موجب از کار افتادن اینترنت شود، برخی فعالیت‌های عملیاتی مانند ارتقای سرورها هم ممکن است چنین موضوعی را ایجاد کند. او مثلا به مشکل محدودیت روترهای قدیمی ۵۱۲K اشاره می‏کند که طی سال‏های اخیر باعث از کار افتادن وب‏سایت‏ها و شبکه‏های متعددی شده‏اند.

پالادینو می‏گوید هم‌اکنون با وجود ۵۰۰ هزار روتر و افزایش هزار روتر در هفته نشانه‏ای از کندی در اینترنت مشاهده نمی‏شود.

به گفته این متخصص بسیاری از شرکت‌ها مایل نیستند با مهاجرت کامل به IPv۶ دچار مشکلات زیادی شوند، بنابراین تلاش می‏کنند تا جایی که ممکن است از ظرفیت‏های باقی‏مانده IPv۴ خود استفاده کنند که این باعث سرریز شدن روترها می‏شود.

سانسور دولتی

برایان چاپل یک متخصص و تکنسین شبکه در BeyondTrust معتقد است که بسیاری از وقفه‏های بزرگ و مشکلات اینترنت نه از طرف تروریست‏ها یا بلایای طبیعی بلکه از سوی دولت‏ها و به‌دلیل سانسور اینترنت رخ داده است. به عنوان مثال تئوری‏هایی وجود دارد که روسیه یک نقشه کامل را برای کنترل دامنه ru. و قطع کردن شبکه داخلی خود از اینترنت در مواقع اضطراری آماده کرده است. در همین حال مشکلات واقعی‏تری هم هستند مثلا سیستم فیلترینگ چین که قرار است از این پس داخل هر کامپیوتری که در داخل چین فروخته می‏شود، نصب شود.

براساس آنچه ادوارد اسنودن فاش کرده دولت‏ها برای خاموش و روشن کردن اینترنت برنامه خود را دارند. چین سال‌ها است دسترسی صدها میلیون‏ها کاربر خود را به برخی سایت‏های اینترنتی قطع کرده است یا دولت‏های لیبی و مصر در جریان بهار عربی در سال ۲۰۱۱ ، اینترنت را در این کشورها کاملا قطع کردند. در این میان رویکرد محدودیت اینترنت حتی در بین برخی کشورهای نسبتا موفق در زمینه توسعه هم دیده می‏شود. رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه چندی قبل گفته بود شبکه‏های اجتماعی بزرگ‌ترین تهدید اجتماع هستند و پس از آن اقدام به بستن برخی از آنها کرد و البته دادگاه قانون اساسی ترکیه دو هفته بعد این حکم را لغو کرد.

این اقدام با واکنش جهانی روبه‌رو شد، هرچند کاربران ترکیه‌ای خیلی زود توانستند از مسیر جایگزین به سایت‏های فیلتر شده دسترسی پیدا کنند. حتی بعدا هم مشخص شد تعداد توییت‏ها درباره بستن توییتر در ترکیه پس از فیلتر شدن این سایت از داخل ترکیه افزایش قابل توجهی یافت!

دیتاسنترها در مناطق پرخطر

ترافیک دیتاسنترهای جهانی رشد قابل‌ توجهی پیدا کرده و از ۶/۲ زتابایت در سال۲۰۱۲ به ۷/۷ زتابایت تا سال ۲۰۱۷ می‏رسد. تقریبا سه برابر. ترافیک رایانش ابری در جهان به‌زودی بخش عمده ترافیک دیتاسنترها را به خود اختصاص خواهد داد و در این میان شاهد سریع‏ترین رشد در خاورمیانه و آفریقا خواهیم بود.

امروزه رایانش ابری یک خطر بزرگ برای دیتاسنترها به‌شمار می‏رود. آتشفشان‏ها در شرق آمریکا و زلزله در غرب، توفان‏هایی چون تورنادو و سرمای زمستانی و سیل و البته سایه تروریسم همه می‏توانند در هرجا تهدیدکننده کل اینترنت و دیتاسنترها باشند. اما متخصصان امنیتی معتقدند بیش از آنکه به فکر امن بودن مکان دیتاسنترها باشیم باید به نقشه B (راه‌حل جایگزین) هم فکر کنیم.

جیم کووی دانشمند ارشد در شرکت رایانش ابری Dyn معتقد است: در انتخاب دیتاسنتر باید بسیار دقت کرد. اگر دیتاسنتر خود را برای مقابله با بلایای طبیعی آماده نکرده باشید، پتانسیل از بین رفتن اطلاعات در آن بسیار بالا است. او همچنین تاکید می‏کند که نباید فقط اطلاعات را روی یک دیتاسنتر ذخیره کرد و با استفاده از ابزارهای همسان‌سازی اطلاعات را در دو یا چند دیتاسنتر به اشتراک گذاشت. به گفته او یک موازنه هوشمند باید ترافیک را بین دیتاسنترهای مختلف توزیع کند. این کار باعث افزایش سطح در دسترس بودن شبکه و مقابله با مشکلات ترافیکی اینترنت می‏شود.

باگ‏های امنیتی، ویروس‌ها و هکرها

به‌رغم همه مشکلات امنیتی ناشی از هجوم‏های امنیتی مثل خونریزی قلبی یا Shellshock اینترنت همچنان به‌کار خود مشغول است. با این حال هکرها همچنان مشغول به کارند و هر چند دامنه‏ باگ‏های قدیمی آنقدر نبوده که کل اینترنت را به خطر بیندازد اما کسی از آینده خبر ندارد.

شرکت‌هایی چون AT&T یک تیم بازیابی شبکه در مواقع بحرانی دارند که در مواقعی چون زلزله‏های عظیم یا حملاتی چون یازدهم سپتامبر وارد عمل می‏شوند.

سازمان RIPE که یکی از زیرساخت‏های منطقه‏ای آدرس‏های آی‌پی در منطقه اروپا و خاورمیانه است از یک تکنولوژی به نام Ripe Atlas استفاده می‏کند تا میزان ترافیک قابل تغییر در هنگام یک بحران اینترنتی را محاسبه کند. با این حال نوع معماری اینترنت تا اندازه قابل توجهی آن را در مقابل چنین بحران‏هایی مصون کرده است. اگر بخشی از اینترنت دچار مشکل شود انتقال ترافیک می‏تواند از طریق دیگری انجام شود تا آن مشکل حل شود. با این حال این انتقال موقت ترافیک هم حدی دارد و در شرایطی می‏تواند کاملا به از کار افتادن کامل اینترنت منتهی شود.

تجربه‏ های گذشته

هرچند سایه ترس از، از کار افتادن اینترنت همواره بالای سر همه مردم جهان قرار داشته است اما برخی تجربیات قبلی هم نشان‌دهنده این است که بروز مشکلات بزرگ برای اینترنت محتمل است. چند سال قبل گروهی از هکرها تلاش کردند سرورهای اصلی هدایت‌کننده ترافیک اینترنت را از کار بیندازند. آنها موفق شدند تا چند سرور اصلی را که در نقاط مختلف جهان قرار داشتند با حملات گسترده کاملا از شبکه خارج کنند، با این حال آنچه اینترنت را نجات داد توزیع ترافیک در بین سرورهای اصلی دیگر بود. رشد عنکبوتی این شبکه جهانی به‌رغم محدودیت‏های پروتکلی آن همچنان یک مزیت بزرگ برای سرپا نگه داشتن این شبکه است. شبکه‏ای که امروزه بخش عمده جهان به آن متصل‏ است و حتی یک لحظه قطع شدن از آن را برنمی‏تابد.