خوش‌بینی به رشد بهای طلای سیاه افزایش یافت
چشمانداز نفت در ۲۰۲۴
پیمان قناعتی‌فرد : آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد تقاضای جهانی نفت در سال‌آینده سریع‌تر از حد انتظار افزایش خواهد یافت. آژانس پیش‌بینی خود درخصوص رشد تقاضای نفت در ادامه سال2023 را 90هزار بشکه در روز کاهش داد. افزون بر این، پیش‌بینی رشد تقاضا در سال2024 را با 130هزار بشکه در روز به یک‌میلیون و صدهزار بشکه در روز افزایش داد.
به‌رغم نزدیکی آرا در مقاطع کوتاه، شکاف بین نظرات اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی در مورد رشد تقاضای نفت در سال2024، کماکان به قوت خود باقی است. در همین رابطه، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد؛ رشد عرضه کشورهای تولیدکننده غیراوپکپلاس در سال2024 ممکن است از رشد تقاضای جهانی نیز پیشی بگیرد. به گزارش رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در جدیدترین گزارش خوداعلام کرد تقاضای جهانی نفت در سال‌آینده سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت افزایش خواهد یافت؛ نشانه‌‌‌‌‌ای از اینکه چشمانداز تقاضای کوتاه‌‌‌‌‌مدت برای نفت به‌رغم توافق‌های کاپ28 درخصوص انتقال از سوخت‌های فسیلی، همچنان قوی است.
به‌رغم پیشرفت‌‌‌‌‌های اخیر، هنوز شکاف قابل‌توجهی بین آژانس بین‌المللی انرژی که نماینده کشورهای صنعتی است و گروه تولیدکننده نفت (اوپک) در مورد چشمانداز تقاضای نفت در سال2024 وجود دارد. این دو نهاد در سال‌های اخیر بر سر مسائلی مانند تقاضای بلندمدت نفت و نیاز به سرمایه‌گذاری در منابع جدید با هم درگیر بوده‌‌‌‌‌اند. دفتر آژانس بین‌المللی انرژی مستقر در پاریس در گزارش ماهانه خود اعلام کرد که مصرف جهانی نفت در سال2024 به میزان یک‌میلیون و صدهزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت که نسبت به پیش‌بینی قبلی آژانس، 130هزار بشکه در روز افزایش‌یافته، ضمن آنکه به بهبود چشمانداز بازار انرژی در ایالاتمتحده و کاهش قیمت نفت اشاراتی دارد.در همین ارتباط، آژانس بین‌المللی انرژی در بیانیه اخیر خود درخصوص چشمانداز بازار انرژی اعلام کرد؛ رشد تقاضا در افق 2024، تا حدودی منعکس‌کننده «چشمانداز مثبت تولید ناخالص داخلی کشورها در مقایسه با گزارش اقتصادی ماه گذشته» است.
این امر به‌ویژه در مورد ایالاتمتحده که در این ایام، فراز و نشیب‌‌‌‌‌های متعدد اقتصادی را تجربه می‌کند، مصداق دارد. در این بیانیه آمده‌است: کاهش قیمت نفت به‌عنوان یک تقویت‌‌‌‌‌کننده اساسی برای رشد مصرف نفت عمل می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی که از دگردیسی سریع سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های سبز حمایت می‌کند، به دلیل بدتر‌شدن چشمانداز اقتصاد جهانی، پیش‌بینی رشد تقاضای نفت را برای سهماهه جاری نیز تقریبا ۴۰۰هزار بشکه در روز کاهش داد و به یک‌میلیون و نهصد و سی‌هزار بشکه در روز رساند.آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: «اروپا، روسیه و خاورمیانه بیشترین تعدیل اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند. تاثیر نرخ‌های بهره بالاتر در اقتصاد واقعی احساس می‌شود. در شرایط کنونی، فعالیت‌های پتروشیمی به‌طور فزاینده‌ای به سمت چین متمایل شده‌اند که به نوبه خود، رشد را در سایر کشورهای صاحب این فناوری تضعیف می‌کند.»
تبعات تصمیمات تولیدکنندگان بر بازار
بلافاصله پس از اینکه ائتلاف اوپکپلاس، شامل کشورهای صادرکننده نفت موسوم به اوپک و متحدانش مانند روسیه، در 30نوامبر دور جدیدی از کاهش تولید نفت را برای سهماهه اول سال2024 اعلام کردند، قیمت جهانی نفت با افت محسوس، به پایین‌ترین حد خود در 6 ماه اخیر یعنی نزدیک به 72 دلار در هر بشکه رسید. لازم به ذکر است به‌دنبال انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، قیمت جهانی نفت‌‌‌‌‌خام تا بیش از 3درصد افزایش را تجربه کرد.در این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی همچنین پیش‌بینی خود را برای رشد تقاضای نفت در سال2023، تا 90هزار بشکه در روز کاهش داد و به 2میلیون و سیصد‌هزار بشکه روزانه رساند. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد، کاهش تا پنجاه‌درصدی نرخ رشد تقاضای نفت در سال‌آینده به دلیل رشد اقتصادی پایین‌تر از پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها در اقتصادهای بزرگ، بهبود بهره‌‌‌‌‌وری و توسعه ناوگان پررونق خودروهای الکتریکی رقم خواهد خورد.
آژانس همچنین اعلام کرد که تمدید کاهش عرضه اوپکپلاس تا سهماهه اول سال‌آینده تاثیر چندانی در افزایش قیمت‌ها نخواهد داشت، ضمن آنکه جو حاکم بر بازار جهانی نفت در نوامبر و اوایل دسامبر به‌طور قطعی نزولی خواهد بود. طبق پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، در سال2024 سطح عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان خارج از اوپکپلاس تا یک‌میلیون و 200هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد که در نوع خود کاهشی چشمگیر نسبت به رشد 2میلیون و 200هزار بشکه‌‌‌‌‌ای طی سال‌جاری به رهبری ایالاتمتحده است. این امر به‌علاوه کاهش تقاضا می‌تواند به منزله جریان باد مخالف برای ائتلاف اوپکپلاس باشد.آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: «درحالی‌که رشد عرضه نفت کشورهای غیراوپکپلاس قرار است در سال2024 شتاب خود را از دست بدهد، رشد تولید پیش‌بینی‌شده یک‌میلیون و 200هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در روز ممکن است از افزایش تقاضای جهانی نفت فراتر رود. ادامه افزایش تولید و کندی رشد تقاضا، تلاش‌های تولیدکنندگان کلیدی را برای دفاع از سهم خود در بازار و حفظ قیمت‌های نفت در سطوح بالا، پیچید‌‌‌‌‌ه‌‌‌‌‌تر از گذشته خواهد کرد.»
پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها چه می‌گویند؟
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد تقاضای جهانی برای نفت‌‌‌‌‌خام اوپک به‌اضافه چراغ‌سبز برداشت از ذخایر، معروف به فراخوان اوپک، به‌طور متوسط در سال2024 به 28میلیون و 200هزار بشکه در روز و در نیمه اول سال‌آینده به 27میلیون و 700هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.آژانس بین‌المللی انرژی تخمین زد که اوپک در نوامبر 28میلیون و 100هزار، معادل 400هزار بشکه بیشتر در روز از تقاضای نفت‌‌‌‌‌خام این ائتلاف در نیمه اول سال‌آینده تولید خواهد کرد. اوپک در گزارش اخیر ماهانه خود پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت در سال2023 را برابر با 2میلیون و 460هزار بشکه روزانه اعلام کرد؛ این در حالی است که مطابق با پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها، اوپک در سال2024، شاهد رشد تقاضای نفت معادل 2میلیون و 250هزار بشکه در روز خواهد بود که البته نسبت به پیش‌بینی ماه گذشته تغییر چندانی نداشته‌است.
با این همه، می‌توان مشاهده کرد پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال2024 اندکی به‌هم نزدیک شده‌است. تفاوت کنونی برابر با یک‌میلیون و 150هزار بشکه در روز، معادل تقریبا یک‌درصد مصرف روزانه نفت جهان و تولید روزانه یک عضو اوپک مانند لیبی است. اغلب کارشناسان بین‌المللی حوزه نفت با توجه به روند تغییرات در چشمانداز اقتصادی و عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیکی که در سال‌جاری شامل لغو قرنطینه‌‌‌‌‌های ناشی از ویروس‌کرونا و افزایش نرخ بهره توسط چین بود، مجبور به اعمال تجدید‌‌‌‌‌نظرهای قابل‌توجهی در پیش‌بینی‌های خود شده‌اند.
