دنیای اقتصاد: رفت‌وآمد هیات‌های تجاری به ایران و از سوی دیگر، سفر هیات‌های ایرانی به کشورهای آمریکای لاتین، آسیای شرقی و اروپا از اثرات مستقیم توافق برجام است. اما سوال اینجاست که سفر و تعهدهای گفته‌شده به کجا می‌انجامد و پس از پایان این سفرها چه باید کرد؟ پرسشی که معاون بین‌الملل اتاق ایران در پاسخ به آن، سفرهای تجاری به کشورهای خارجی را به سفرهای تجاری - سیاسی و سفرهای تجاری تقسیم بندی می‌کند و می‌گوید: بعد از پایان هر سفر، اتاق مشترک ایران با کشور مقصد، مسوول پیگیری اهداف، برنامه و تعهدهای طرفین به همدیگر است. از این رو، اتاق بین‌الملل باید مشکلات هیات اقتصادی در سفر را، به وزارتخانه‌های دخیل ارجاع و پیگیری کند.

محمدرضا کرباسی، معاون بین‌الملل اتاق ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران، درباره این سفرها و نحوه پیگیری اهداف سفر می‌گوید: دو نوع هیات به کشورهای خارجی سفر می‌کنند؛ سفر به کشورهایی که قبلا درباره آنها مطالعاتی انجام‌شده و امکان‌سنجی‌هایی صورت گرفته است. سفرهای هدفمند با توجه به توان مجموعه تشکل‌های داخلی و اتاق ایران انجام می‌شود.

او می‌گوید: پس‌از اینکه هیات‌ها از سفر برمی‌گردند باید گزارش دستاوردهای سفر ارائه دهند، مسائل و مشکلات پیش‌آمده در سفر را بازگو کنند تا این موارد به سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه منعکس شود. بعد از ارائه این گزارش است که آنها می‌توانند برای رفع مشکلات و کمک به اقتصاد کشور، در بازارهای هدف اقدام لازم را انجام دهند و فعال‌تر عمل کنند و روند سرمایه‌گذاری در ایران را تسهیل کنند. کرباسی همچنین برگزاری میزگردهای تخصصی در داخل و خارج از کشور توسط هیات‌های تجاری را هم از کارهایی می‌داند که در جهت فرصت‌سازی و شناخت طرف تجاری انجام می‌شود. او نقش اتاق‌های مشترک ایران و کشورهای خارجی را در این شرایط بسیار مهم می‌داند که باید این اتاق بتواند پتانسیل کشورها را شناسایی کرده و آن را در اختیار تجار و فعالان اقتصادی ایرانی قرار دهد.

وی مهم‌ترین مطالبه‌ سرمایه‌گذارها را قوانین متقن در این زمینه عنوان کرد وگفت: ما به لحاظ قوانین هیچ کمبودی نداریم، اما باید این قوانین به‌درستی به‌طرفین خارجی تبیین شود. ما نتوانسته‌ایم با سبک و روش کشورهای خارجی این قوانین را به آنها منعکس کنیم.

معاون بین‌الملل اتاق ایران از تاثیر سوء تبلیغات رسانه‌های خارجی بر نتایج سفر هیات‌های تجاری خارجی نیز گفت: این تبلیغات بخشی از تاثیر هیات‌های تجاری را خنثی می‌کند، اما این ابتکار هیات‌ها است که بتوانند طرف مقابل خود را اقناع کنند و واقعیت‌هایی چون امکان تجارت، فرصت‌های جذب سرمایه‌گذاری، مناطق آزاد تجاری و ... را به‌طرف مقابل نشان دهند. این وظیفه بر عهده نماینده دولت یا نماینده بخش‌خصوصی است.

به گفته کرباسی، یکی از کارهایی که باید هیات‌های تجاری انجام دهند این است که از همتایان خود برای سفر به ایران و بازدید از پروژه‌ها، دعوت کنند. اولین گام در هر سفر، قرارداد تجاری نیست، بلکه شناخت طرفین، ارزیابی دقیق فرصت‌ها از مهم‌ترین اصولی است که باید به آن توجه شود، بعدا باید تصمیم نهایی گرفته شود.

هیات‌های سیاسی- تجاری

او دسته دوم هیات‌ها را هیات‌هایی معرفی می‌کند که در معیت رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه به این سفرها می‌روند. در این سفرها، هیات سیاسی می‌توانند فضا را برای عاملان اقتصادی هموار کنند. پیام این سفرها این است که دولت و بخش‌خصوصی در کنار هم برای پذیرش سرمایه‌گذاری و ایجاد امنیت سرمایه‌ها همکاری می‌کنند. مشکلات بیمه‌های تجاری، مشکلات روادید و ارتباط بین‌بانکی از مواردی است که در این سفرها به آن اشاره می‌شود. به گفته کرباسی، سرمایه‌گذاری اصول مشخصی دارد، پوشش ریسک سیاسی و تجاری برای سرمایه‌گذاری جزو همین اصول اولیه است. او تاکید می‌کند: نکته مهم این است که در سرمایه‌گذاری خارجی، تعهد کشور میزبان برای حفظ وحمایت از سرمایه یکی از نقاطی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در قالب سرمایه‌گذاری خارجی آنچه مطرح و قابل اجرا است اینکه صندوق ضمانت صادرات در ایران و صندوق ضمانت صادرات کشور مقصد، ریسک سیاسی سرمایه‌گذاری را متقبل شوند. اگر به هر دلیل سیاسی سرمایه و واحد اقتصادی به خطر بیافتد امکان بازگشت سرمایه وجود داشته باشد. غیر از ریسک سیاسی، ریسک تجاری هم در انتظار سرمایه و سرمایه‌گذار است. ریسک تجاری را بیمه‌ها پوشش می‌دهند.

کرباسی در عین حال افق آینده را روشن ارزیابی می‌کند و می‌گوید: در اتاق بین‌الملل ساختاری ایجاد می‌شود که در آن تقسیم‌بندی جغرافیایی و تقسیم‌بندی کشورها انجام‌شده است، در همان ساختار مناطق جغرافیایی و اتاق‌های مشترک، پس از بازگشت هر هیاتی از کشور خارجی، اتاق مشترک ایران با آن کشور، مسوول پیگیری برنامه‌ها، اهداف و قول و قرارهایی است که در آنجا عنوان شده است. تا حصول نتیجه، مدیریت این اتاق‌ها با معاونت بین‌الملل مسوول پیگیری هستند.

او می‌گوید: در سفرهای اخیر که به ۶ کشور انجام شد، دو سفر در معیت هیات سیاسی و یکی با سرپرستی اتاق ایران، گزارشی از ره‌آورد سفر تهیه‌شده است. نتیجه این گزارش به وزارتخانه‌های دخیل ارسال می‌شود تا کارهای لازم انجام شود. اکنون هم اتاق بین‌الملل این پیشنهادها یا حل مشکلات را تا پایان پیگیری می‌کند تا با کمک تصمیم‌سازها این موانع رفع شود.