خوان آخر انتخابات اتاق؟

کل ساختار اتاق به‌هم ریخت

کیوان کاشفی، عضو هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی ایران در زمینه بر‌‌گزاری انتخابات میان‌‌‌‌‌دوره‌‌‌‌‌ای رئیس اتاق می‌گوید: در دوره‌‌‌‌‌های قبل دوبار این اتفاق افتاد که در این موارد روسای وقت خودشان استعفا دادند؛ یک‌بار که آقای نهاوندیان به دولت نقل‌مکان کردند و انتخاباتی با رقابت میان مسعود خوانساری و غلامحسین شافعی برگزار شد. ‌بار دیگر آقای جلالپور به دلیل کسالت و مشکلات شخصی از ریاست اتاق استعفا دادند که بازهم انتخاباتی برگزار شد و آقای شافعی انتخاب شد.  او ادامه‌ می‌دهد: اما در انتخابات آن زمان به هیچ‌عنوان رویه به‌صورت کنونی نبود، یعنی نظارتی به این شکل جدید وجود نداشت و در اتاق، در مجمع هیات‌نمایندگان که هر ماه برگزار می‌شد افراد کاندیدا شده، خودشان را معرفی کرده و هیات‌نمایندگان رای می‌داد.

او درباره شکل نظارتی انتخابات توضیح می‌دهد: روند نظارت نیز این‌گونه بود که تعدادی از اعضای هیات‌نمایندگان به‌عنوان ناظر در پنل هیات‌رئیسه نشستند و انتخابات خیلی راحت و مختصر و مفید انجام شد و به نتیجه رسید.  کاشفی اضافه می‌کند: در این دوره شرایط طوری است که آیین‌نامه ۱۴۰۱.۱۰.۲۰ کل ساختار اتاق را به‌هم ریخته است. اکنون که احکام قانونی نیز صادرشده و بخشی از آن آیین‌نامه را ابطال کرده و به عقیده افراد آشنا به امور حقوقی  بخش‌های قابل ابطال دیگری نیز وجود دارد، اما برخی آقایان همچنان اعتقاد دارند که باید .انتخابات جدید برگزار شود، در صورتی‌که به‌نظر بسیاری، با آمدن این حکم دستگاه قضا، این کار دیگر محلی از اعراب ندارد. 

عضو هیات‌رئیسه اتاق ایران اضافه می‌کند: اگر هم قرار است انتخابات برگزار شود دیگر انجمن قبلی نمی‌تواند به‌عنوان برگزارکننده نقش‌آفرینی کند. الان انجمن جدید شکل‌گرفته و بر سر آن نیز بحث وجود دارد. مجموع این شرایط پیچیده موجب به‌وجود آمدن کلاف سردرگمی شده‌است که به‌نظر ما همگی ریشه در همان آیین‌نامه غیرمنطقی و غیرقابل‌قبولی دارد که ملغی هم شده‌است اما هنوز دوستان به صحت آن اصرار می‌کنند.

۱۵ شکایت جدید

او خبر می‌دهد: اکنون خبرهایی که وجود دارد حاکی از آن است که ۱۰ تا ۱۵ طرح دعوی دیگر علیه این آیین‌نامه اقامه شده‌ و در حال رسیدگی و بررسی است؛ این مساله به هیچ‌عنوان صورت خوبی ندارد که ۴ نفر از وزرای کشور تصمیمی را بگیرند که یک بررسی حقوقی کافی در مورد آن انجام نگرفته است. او با اشاره به دوره‌‌‌‌‌های پیشین می‌گوید: در دوره‌‌‌‌‌های قبل که انتخابات رئیس درمیان‌دوره برگزار شد چنین مسائلی به هیچ‌عنوان وجود نداشت و نه اعتراضی شد و نه شکایتی انجام گرفت و نه‌های دیگر! اگر دوستان اجازه بدهند بخش‌خصوصی خود امور خود را تمشیت کند قطعا شاهد این اختلاف‌نظرها نیز نخواهیم بود، ۱۴۰ سال‌کار خود را انجام داده‌‌‌‌‌ایم و هنوز هم به این کار توانا هستیم.

بهادرانی، مشاور عالی اتاق تهران و از اعضای انجمن نظارت بر انتخابات اتاق تهران در دوره دهم، درباره موارد مشابه به برکناری رئیس اتاق بازرگانی در دوره‌‌‌‌‌های پیش از این می‌گوید: در واقع موردی مشابه این دوره در انتخابات اتاق بازرگانی در دوره‌‌‌‌‌های گذشته وجود ندارد؛ روسا دوره خود را تمام می‌کردند و پس از اتمام کار به خانه می‌رفتند. او با اشاره به بندهای جدید اضافه‌شده در دوره دهم که بر اساس آن این حواشی ایجاد شد، می‌گوید: نظارت بر انتخابات به این‌صورت در دوره‌‌‌‌‌های پیش اتفاق نیفتاده‌است؛ اما درباره بر‌‌گزاری انتخابات میان‌‌‌‌‌دوره در انتخابات گذشته، مساله در آیین‌نامه مشخص شده‌است.

براساس آیین‌نامه چنانچه رئیس اتاق بازرگانی به هر دلیل قادر به ادامه‌دادن کار خود نباشد، انجمن جدیدی برای بر‌‌گزاری انتخابات جانشین آن تشکیل می‌شود، زیرا بر اساس آیین‌نامه یک هفته پس از بر‌‌گزاری انتخابات انجمن قبلی مستعفی تلقی می‌شود. او ادامه‌می‌دهد: برای تشکیل انجمن جدید ۴نفر از سمت اتاق و یک نفر از طرف وزیر معرفی می‌شود و انجمن نظارت پس از دریافت حکم از سوی شورای‌عالی نظارت بر اتاق کار بر‌‌گزاری انتخابات را آغاز می‌کند. او در پاسخ به این پرسش که آیا انجمن نظارت بر انتخابات اتاق در دوره دهم ‌اکنون مستعفی تلقی می‌شود یا نه؟ بیان می‌کند: از نظر من بله، کار این انجمن به پایان رسیده‌است، زیرا یک هفته بعد از انتخابات ریاست نتایج آن را اعلام‌کرده و کنار رفته‌‌‌‌‌اند. او درباره روندی که اکنون در حال طی‌شدن است، عنوان می‌کند: اطلاع دقیق ندارم، اما تا جایی‌که از شنیده‌‌‌‌‌ها برمی‌‌‌‌‌آید اتاق ایران ۴ نفر را برای تشکیل انجمن نظارت معرفی کرده است و منتظر نفر انتخابی وزارتخانه‌‌‌‌‌ هستند.

البته نظرات متفاوت است و معرفی افراد از سوی اتاق ایران، بر اساس تفسیری است که اتاق ایران دارند؛ اما ظاهرا نظر وزارت بر این است که همان اعضای قبلی انجمن نظارت بر انتخابات کار را پیگیری کنند که به‌نظر من مطابق با آیین‌نامه نیست. مطابق بند‌۵.۳آیین‌نامه باید انجمن نظارت تشکیل شود. او در پاسخ به این پرسش که آیا انجمن قبلی که یک هفته پس از انتخابات مستعفی محسوب می‌شود، قادر به برکناری رئیس بوده‌است یا نه، تصریح می‌کند: بله، به‌نظر در این زمینه مشکلی نیست، چرا این موارد ریزتر به صراحت در آیین‌نامه ذکر نشده‌است؛ برای نمونه تصور کنید رئیس اتاق ایران به دلیل کسالت یا دلیل دیگری قادر به ادامه کار نبود. در این‌صورت باید انجمن نظارت این کار را برعهده می‌گرفت.

عجیب و غریب است

جمال رازقی‌جهرمی، عضو هیات‌نمایندگان و رئیس پیشین اتاق شیراز در سخنان کوتاه خود می‌گوید: اتفاقات این دوره انتخابات اتاق بازرگانی حقیقتا عجیب و غریب است؛ برای نمونه کافی است به این مساله اشاره کرد که هم‌اکنون دو انجمن نظارت بر انتخابات وجود دارند. او ادامه‌می‌دهد: ما هم به‌طور کلی سر درنمی‌‌‌‌‌آوریم که چه اتفاقی در حال رخ‌دادن است. او درباره تفاوت‌‌‌‌‌های این دوره با دوره‌‌‌‌‌های پیشین بیان می‌کند: اولا در دوره‌‌‌‌‌های قبل شورای‌عالی نظارت انتخابات رئیس اتاق را باطل نکرده بود، بلکه افراد به دلایلی دیگر از ادامه کار ریاست کناره‌‌‌‌‌گیری کردند. او دومین مساله، یعنی اختلاف‌نظر بر سر مساله انجمن نظارت را تشریح کرده و می‌گوید: ظاهرا استدلال دوستانی که اصرار به ادامه کار انجمن نظارت بر انتخابات قبلی دارند بر این اساس است که وظیفه شورای‌عالی نظارت بر انتخابات تمام نشده، زیرا این شورا همچنان نتایج انتخابات آبادان و خرم‌‌‌‌‌آباد را تایید نکرده‌است؛ بر همین اساس می‌گوید کار انجمن نظارت بر انتخابات نیز تمام نشده‌است. او بر‌‌گزاری انتخابات پیشین رئیس میان‌‌‌‌‌دوره اتاق را بر اساس روال معمول توصیف می‌کند که با تشکیل جلسه هیات‌نمایندگان برگزار و نهایی شد.

کار انجمن نظارت تمام است

علی‌‌‌‌‌اصغر جمعه‌‌‌‌‌ای، عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، با تایید موارد یاد شده در سخنان دیگر اعضای اتاق بازرگانی می‌گوید: در دوره‌‌‌‌‌های پیشین که رئیس اتاق بازرگانی به هر دلیل قادر به ادامه کار خود نبود، چنین شرطی وجود نداشت که کاندیدا‌‌‌‌‌های ریاست باید از وزارت اطلاعات استعلام بگیرند و این مخصوص آیین‌نامه کنونی است. او از این شرط وضع شده نتیجه می‌گیرد: بنا بر این و مطابق قانون باید انجمن نظارت جدید که هیاتی مختلط از نمایندگان پیشنهادی اتاق و دولت است تشکیل شود و این استعلام را پیگیری کند. تفاوت دوره‌‌‌‌‌های پیش در همین مساله بود. او نیز تاکید می‌کند: مطابق آیین‌نامه، یک هفته پس از پایان انتخابات رئیس، انجمن نظارت کارش به پایان می‌رسد و انجمن نظارت جدید باید تشکیل شود، این استدلال که کار شورای‌عالی نظارت تمام نشده‌است، منطقی نیست؛ چراکه فعالیت شورای‌عالی نظارت نهایتا در اردیبهشت و با ارسال اعتبارنامه اعضا به پایان می‌رسد.