سوئیس خاورمیانه
هیثم بن طارق در شرایطی بسیار حساس قدرت را در عمان در دست گرفته است زیرا تنش‌ها بین ایران و آمریکا شدت یافته و احتمال رویارویی نظامی بین دو کشور وجود دارد و همه می‌دانند که این رویارویی در صورت وقوع به یک جنگ دیگر در خاورمیانه منجر خواهد شد. در دوران حاکمیت سلطان‌قابوس، عمان دورانی آرام را سپری کرد و این کشور عموما همان نقشی را در خاورمیانه برعهده داشت که سوئیس در اروپا بر عهده دارد یعنی بی‌طرفی و میانجی‌گری بین کشورهای متخاصم. عمان در دهه ۱۹۸۰ در جنگ ایران و عراق برای توقف جنگ تلاش کرد و در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما زمینه را برای مذاکرات دو کشور برای حصول توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ فراهم کرد. همچنین عمان در برنامه منزوی کردن قطر که از سوی عربستان آغاز شده مشارکت نکرده است.
هیثم بن طارق ۶۵ ساله در نخستین سخنرانی خود برای مردم اعلام کرد راه سلطان‌قابوس را دنبال خواهد کرد. او طی سه دهه اخیر در مناصب مختلف دولتی از جمله وزارت فرهنگ و میراث ملی حضور داشته و نیز ریاست کمیته افق ۲۰۴۰ عمان را بر عهده دارد. این برنامه، استراتژی توسعه اجتماعی و اقتصادی عمان است. اما این پرسش بسیار مهم مطرح است که آیا همه چیز آن طور که قبلا بود ادامه پیدا خواهد کرد یا باید منتظر تحولات بزرگ در عمان و نقش منطقه‌ای و بین‌المللی این کشور باشیم؟
کریستین اسمیت تحلیلگر مستقر در واشنگتن می‌گوید: «عمان نخستین آزمون را از سر گذرانده یعنی قدرت از سلطان‌قابوس به جانشینی او انتقال پیدا کرده است، اما چالش‌های آشکار پیش‌روی سلطان جدید وجود دارد: کنار آمدن با اثرات رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای استیلا بر خاورمیانه و تقاضای رو به رشد برای اصلاحات اقتصادی در داخل مهم‌ترین این چالش‌ها هستند. سلطان‌قابوس با دنبال کردن سیاست خارجی بی‌طرفی، حق حاکمیت عمان را حفظ کرد و توانست از استقلال این کشور محافظت کند، اما تداوم این شرایط مستلزم افزایش قدرت مالی و اقتصادی عمان است. سلطان جدید و مقامات عمان باید تصمیم‌های دشوار اقتصادی اتخاذ کنند، تصمیم‌هایی که مستقیما بر مردم این کشور اثر می‌گذارد و این برای یک سلطان جدید کار آسانی نیست.» از سوی دیگر متخصص مسائل عمان در دانشگاه اگزتر انگلستان می‌گوید: «اقتصاد در صدر چالش‌های پیش‌روی سلطان جدید است. حرکت به سمت متنوع کردن منابع درآمدی اقتصاد در سال‌های اخیر به شدت آهسته بوده و جامعه عمان با نابرابری‌های اجتماعی و بیکاری مواجه است. اینها چالش‌های مهم هستند که اگر درآمدهای نفتی کاهش یابد اثرات بزرگ‌تر بر این کشور خواهند داشت و ثبات آن را بر هم خواهند زد.» برخی کارشناسان معتقدند احتمالا رویکرد سلطان هیثم به اقتصاد تغییر خواهد کرد یعنی او به سمت خصوصی‌سازی حرکت می‌کند. عمان بزرگ‌ترین کشور عرب تولید‌کننده نفت خارج از اوپک است و به‌دلیل کاهش قیمت این ماده خام از درآمدهای آن کاسته شده است. عمان قصد دارد برای جبران کسری بودجه سال جاری میلادی ۲/ ۵میلیارد دلار استقراض کند. پیش‌بینی شده کسری بودجه امسال عمان کمی بالاتر از این رقم باشد.
نظرسنجی بلومبرگ از اقتصاددانان حاکی است سال گذشته نرخ رشد اقتصاد عمان ۵/ ۱درصد بود و این رقم امسال ۸/ ۲ درصد خواهد بود. سلطان‌قابوس طی پنج دهه حکمرانی بر عمان، این کشور را که از داشتن جاده و دیگر زیرساخت‌های ضروری بی‌بهره بود به کشوری با تولید ناخالص داخلی حدود ۸۰ میلیارد دلار تبدیل کرد. او اوایل دهه ۱۹۹۰ به زنان حق رای داد و زمینه حضور آنها در مناصب مختلف را فراهم کرد. این‌گونه اقدامات در بین کشورهای عرب تقریبا بی‌سابقه بود. یکی از سفیران پیشین آمریکا در عمان می‌گوید: «بزرگ‌ترین مانع پیش‌روی هیثم بن‌طارق این است که او سلطان‌قابوس نیست. سلطان‌قابوس بیش از هر حکمران دیگر بر کشورش اثر گذاشت.»
در بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، افق مالی و پولی عمان بیش از همه نگران‌کننده است. از زمان کاهش شدید قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ عمان همواره دچار کسری بودجه بوده و این امر سبب شده که نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی از ۵ درصد به ۶۰ درصد برسد. عامل اصلی این وضعیت وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و محدود بودن بخش غیرنفتی و خصوصی است. البته میزان بدهی‌های عمان در مقایسه با بدهی‌های بسیاری از کشورهای توسعه یافته اندک است اما مسقط تاکنون نتوانسته عوامل اصلی و بنیادی این وضعیت را رفع کند و انتظار می‌رود سال جاری وضعیت کنونی بدتر شود. یک راه برای خروج از این شرایط، سرمایه‌گذاری در بخش تولید گاز است زیرا افق تقاضا برای گاز بهتر از افق تقاضا برای نفت است. توسعه پروژه‌های تولید انرژی تجدیدپذیر نیز راه‌حل بعدی است.
