مدیرعامل گسترش صنایع و معادن ماهان تشریح کرد
نقشه بازی برد - برد صنعت و دانشگاه
تاکید دانشگاه بر تئوری
محمد‌حسین بصیری، مدیرعامل گسترش صنایع و معادن ماهان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، ارتباط دانشگاه و صنایع معدنی درکشور را بسیار ضعیف‌‌تر از استاندارد جهانی دانست و اظهار کرد: یکسری مراودات بین دانشگاه‌ها و معادن و صنایع معدنی در کشور برقرار است اما به هیچ‌وجه در حد نرمال یا حتی کمتر هم نیست. علت آن این است که در دانشگاه‌ها، نوشتن مقاله‌های معتبر و فعالیت تحقیقاتی روی تدوین و تالیف کتاب و مقالات، بسیار مهم‌تر از انجام فعالیت‌‌های عملی است. زیرا این مقالات برای دانشجویان و استادان امتیاز و ترفیع به ارمغان می‌‌آورد. این مشکل باعث شده است که دانشگاه‌ها تمام هم و غم خود را به سمتی سوق‌‌دهند که نهایتا منجر به تالیف یک مقاله در یک مجله معتبر شود، نه بیشتر.
از طرفی اگر آنها مشکلی را در صنعت برطرف کنند نمی‌توانند از آن برای ترفیع علمی و طی کردن مدارج دانشگاهی استفاده کنند. وی ادامه داد: مقالات علمی، علومی کاملا تئوریک را شامل می‌شوند که می‌توانم ادعا کنم کمترین تاثیر را در صنایع دارند. این مقالات صرفا برای این چاپ می‌شوند که رتبه‌‌بندی دانشگاه‌ها و کشور‌‌ها در تولید علم در یک سال سنجیده و اندازه‌گیری شوند. افتخار واقعی زمانی به دست می‌آید که بتوانیم علم تولید شده در دانشگاه را با تجربیات به دست آمده در صنعت ترکیب کنیم و در نهایت به یک دستاورد عملی و بهبود وضعیت تولید برسیم.
راهکار: حضور استادان دانشگاه بین صنعتگران
بصیری راه رفع این مشکل را حضور مستمر استادان دانشگاه‌ها در همایشها و گردهمایی‌‌های صنعت معدن بیان و اظهار کرد: به عقیده من دانشگاه باید ارتباط خود را با صنعت افزایش دهد و ارتباطات موجود را تقویت کند. امروزه نمایشگاه‌ها و کنفرانسهای بسیاری در کشور برگزار می‌شود. با کمی توجه می‌توان فهمید که به ندرت استادان دانشگاه در این کنفرانس‌‌ها شرکت می‌کنند. باید تدبیری اندیشید تا اساتید در این کنفرانس‌‌ها و نمایشگاه‌ها شرکت کنند. دانشگاه‌ها باید برنامه‌‌ای تشویقی برای حضور استادان خود در این محافل علمی و عملی تدوین کنند. دانشگاه‌ها نمی‌‌دانند مشکلات صنعت چیست و این تفکر را به صنعتگر القا می‌کنند که اگر کسی مشکلات یک صنعت را نشناسد پس نمی‌تواند کوچک‌ترین کمکی به آن صنعت کند.
وی افزود: اگر یکی از استادان دانشگاه اقدام به شرکت در یکی از کنفرانسهای بین‌المللی کند باید با هزینه شخصی خود در آن شرکت کند زیرا دانشگاه هزینه حضور در همایشها را تقبل نمی‌کند، در این صورت استادان نه انگیزه کافی و نه توان مالی شرکت در همایش‌های بین‌المللی را نخواهند داشت. در برخی از این گردهمایی‌‌ها بیش از 100کشور حضور دارند که با تبادل اطلاعات روز دنیا انفجار اطلاعات را رقم می‌زنند، این در حالی است که دانشگاه‌های ما از حضور دراین همایشها محرومند و امکان دسترسی به جدیدترین تجهیزات و علوم مرتبط با صنایع را ندارند.مدیرعامل گسترش صنایع و معادن ماهان عدم سیاستگذاری در این حوزه را خطرناک دانست و عنوان کرد: هیچ سیاستگذاری در جهت ایجاد این ارتباط وجود ندارد.
پس اساتید دانشگاه باید از طریق حضور در نمایشگاه‌ها، همایشها و سخنرانی‌‌ها ارتباط خود با صنعت را تقویت کرده و با محدودیت‌‌ها و چالش‌‌های صنایع آشنا شوند و در جهت رفع آنها گام بردارند. در این صورت مشاهده حمایت صنایع از دانشگاه‌ها حتمی است. صنعت مشکلات خود را برای دانشگاه‌ها تعریف کند و دانشگاه‌ها نیز استادان و دانشجویان خود را به صورت سیستماتیک به حضور در صنعت و رفع مشکلات صنایع معدنی ترغیب کنند. به عنوان مثال دانشگاه‌ها می‌توانند طرح تشویقی و ترفیعی برای دانشجویان و استادانی که مانعی از سر راه صنایع برداشته‌‌اند در نظر بگیرد.
وی در پایان از حمایت هلدینگ ماهان از طرح‌های مربوط به صنایع معدنی دانشگاه تربیت مدرس خبر داد و گفت: ما به دانشگاه تربیت مدرس اعلام کردهایم که اگر برای پایان‌‌نامه‌های مربوط به معدن و صنایع معدنی نیاز به کمک صنایع دارند، می‌توانند به کمک و حمایت هلدینگ ماهان دلگرم باشند. ما در حد وسع مالی و معنوی آمادگی کافی برای حمایت از این پروژه‌ها را داریم.
محمد‌رضا خالصی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از بهبود وضعیت ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع معدنی گفت و عنوان کرد: به نظر من ارتباط صنعت با دانشگاه در حوزه معدن نسبت به سال‌های قبل رشد خوبی داشته است و ارتباط صنایع معدنی و دانشگاه‌ها به صورت قابل قبولی در جریان است. اما دانشگاه‌ها در بحث بودجه و تربیت دانشجویانی که در صنایع مفید باشند چالش‌‌هایی دارند. صنعت کشور نیز مشکلاتی دارد که مهم‌ترین آنها دولتی بودن و عدم توجه به تحقیقات و توسعه است.وی افزود: وقتی که سیستم غیرآزاد و غیررقابتی باشد، طبیعتا نیاز کمتری به توسعه و کسب مهارت برای رقابت در بازار دارد. زمانی که بخش خصوصی و رقابتی به دانش فنی نیاز پیدا کند و اگر بتواند این دانش را از طریق دانشگاه به دست آورد، قطعا ارتباط شکل گرفته مستمر، واقعی و پایدار خواهد بود.
فرصت طلایی «نسل متخصص»
خالصی به فرصت طلایی «نسل متخصص» اشاره کرد و ادامه داد: فرصت بزرگی که در ارتباط صنایع معدنی با دانشگاه‌ها وجود دارد می‌توان به جرات گفت که در جهان بی‌نظیر است و آن تعداد بسیار زیاد فارغ‌‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های مختلف است. ما در بسیاری از رشته‌ها مانند مهندسی معدن، تعداد زیادی فارغ‌‌التحصیل در مقاطع مختلف داریم به حدی که دانشجویان ورودی یک گرایش خاص در مقطع دکترا در کشور به اندازه کل ورودی‌‌های این مقطع از همان گرایش در کل دنیاست. به عنوان مثال مجموع دانشجویان فرآوری مواد در ایران از کل دانشجویان دکترای فرآوری مواد در دنیا در یک سال بیشتر است.
وی اظهار کرد: این حجم بالای متخصصان در دانشگاه‌ها که امروزه برای بحث اشتغال یک تهدید محسوب می‌شود، می‌تواند یک فرصت بزرگ برای کشور باشد. از این دانشجویان و فارغ‌‌التحصیلان می‌توان در بخش تحقیق و توسعه صنایع و فعالیت‌‌های نوآورانه بهره‌‌مند شد. در واقع تنها چیزی که کمبود آن در صنعت حس نمی‌شود، کمبود نیروی انسانی است. در بسیاری از کشور‌‌ها چالش کمبود نیروی انسانی متخصص بسیار احساس می‌شود که خوشبختانه ما با آن مواجه نیستیم.عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس راه‌حل رفع این مشکل را استفاده از تجربیات جهانی مانند بورسیه کردن و در نظر گرفتن بودجه‌های خاص صنعت برای دانشگاه‌ها عنوان کرد و افزود: راهکار اول و آخر، تجربه جهانی است. اگر از روش‌های بومی و داخلی برای تقویت ارتباط دانشگاه و صنایع معدنی استفاده کنیم، همچنان باید آزمون و خطا کنیم.
طی ۴۰۰ سال گذشته در دنیا دانشگاه‌ها از نسل آموزش‌محور به نسل پژوهش‌محور رسیده و از نسل پژوهش‌محور به نسل کارآفرین رسیده‌اند. مسیری که طی شده و سازمان‌هایی که خلق شده‌‌اند، با صرف هزینه‌‌ای هنگفت هم از نظر مالی و هم از نظر زمانی به دست آمده است. به همین علت یک مدل مخصوص برای تشویق ارتباط دانشگاه و صنعت در آن کشور‌‌ها تعریف شده است. اگر این مدل و ساختار را در ایران پیاده کنیم نتایج بسیار مطلوبی خواهد داشت تا اینکه بخواهیم مجددا مسیر جدید و روش‌های جدید را امتحان کرده و هزینه‌های آزمون و خطا را متقبل شویم.
تجربیات داخلی
احسان دشتیانه، مدیرعامل شرکت صبا فولاد خلیج فارس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به ارتباط این شرکت با دانشگاه اشاره کرد و گفت: ما در جهت تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت در بندرعباس در حال رایزنی برای امضای تفاهم‌‌نامه‌‌ای با دانشگاه هرمزگان هستیم که طبق آن هم صبا فولاد تعدادی از دانشجویان نخبه محصل در رشته‌های تحصیلی مرتبط را بورسیه کند و طی تحصیل آنها را با فضای کارخانه و روند تولید محصولات زنجیره فولاد آشنا کند و هم دانشگاه بپذیرد تا با پرورش ایده‌های نو به رفع نیاز صنعت فولاد بپردازد.بزرگمهر غفرانی مدیر تکنولوژی و توسعه شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در گفت‌وگو با «دنیای‌‌اقتصاد» از رابطه خوب چادرملو و دانشگاه‌ها گفت و عنوان کرد: رابطه شرکت چادرملو با دانشگاه امیرکبیر(پلی‌تکنیک) در بیشتر مواقع روابط موفقیت‌آمیزی بوده و ثمراتی داشته است. وی کاستی‌‌های موجود در این حوزه را به دو علت مربوط دانست و ادامه داد: تجربه نشان داده اگر در این رابطه کاستی وجود داشته است، دو علت دارد: ۱) فضا برای ورود دانشجویان آماده نشده است.2) برای انجام امور مستقیما به اساتید دانشگاهی مراجعه کردهایم.
