گفت وشنود
«سین» بورس در کنار هفت‌سین نوروز!
گروه بورس- علیرضا باغانی: هرچند طبق آخرین آمار اعلام شده، شمار سهامداران دارای کد معاملاتی در کشور به ۵/۴ میلیون نفر رسیده است، اما نه‌تنها بیش از ۷۰ میلیون نفر دیگر که کد بورسی ندارند با بازار سرمایه آشنا نیستند، بلکه حتی بخش قابل توجهی از همین ۵/۴ میلیون سهامدار هم بورس را همچنان واژه غریبی می‌دانند و تنها برحسب اتفاق یا جهت استفاده از امتیاز تسهیلات مسکن صاحب یک کد معاملاتی در بورس تهران شده‌اند. اما چگونه می‌توان بورس را به افراد معرفی کرد و راهکارهای آشنایی آحاد مردم با بازار کاملا تخصصی و نوین سرمایه چیست؟ مقام آموزشی بازار سرمایه مستقر در سازمان بورس به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
سعید مستشار مدیر روابط عمومی و بین‌الملل سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد، ضمن تشریح نحوه آموزش بازار سرمایه به مردم از برنامه نوروزی بورس در سال ۹۱ و راه‌اندازی قریب‌ا‌‌لوقوع دوره‌های کارودانش بورس و ارائه مدرک دیپلم بورسی در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد.
وی همچنین با قبول ضرورت فعالیت بیشتر در حوزه آموزش بازار سرمایه از اقدامات انجام شده در این حوزه دفاع کرده و بخشی از موفقیت‌های بازار سرمایه را مرهون این اقدامات آموزشی می‌داند.
آموزش در سازمان بورس از طریق چه مجراهایی صورت می‌گیرد؟
در حال حاضر، روش‌های مختلفی برای آموزش و فرهنگ‌سازی از طریق سازمان بورس پیگیری میشود. این آموزش‌ها، عمدتا براساس نوع مخاطبان برنامه‌ریزی و اجرا میشود. به عنوان مثال، شیوه آموزش فعالان بازار با شیوه آموزش افراد مبتدی که هیچ‌گونه آشنایی با بازار سرمایه ندارند، متفاوت است. خوشبختانه در سال‌های اخیر، اقدامات بسیار مثبتی برای آموزش و فرهنگ‌سازی درخصوص بازار سرمایه، از طریق سازمان بورس انجام شده که عمدتا، مخاطبان اینگونه آموزش‌ها، افراد غیرحرفه‌ای در سطوح سنی مختلف بوده‌اند. برای نمونه، بیش از ۵۰۰ هزار جلد کتابچه‌های آموزشی معرفی بورس به زبان ساده، به صورت بسیار گسترده در کل کشور توزیع شده است.
همچنین بیش از ۶۵ انیمیشن آموزشی، نمایشنامه رادیویی، کاریکاتورهای آموزشی و سایر بسته‌های آموزشی متنوع برای گروه‌های سنی مختلف، حتی کودکان و نوجوانان توسط سازمان تولید و در مقیاس وسیع توزیع شده است که البته، این فرآیند همچنان ادامه دارد. همزمان، برگزاری دوره‌های آموزشی توسط سازمان و شرکت بورس در تهران و شهرستان‌ها پیگیری میشود که معمولا با استقبال بسیار خوبی مواجه است.
افزون بر این، راه‌اندازی سامانه اینترنتی تالار مجازی بورس، به عنوان فضای شبیه‌سازی شده بورس که هم اکنون بیش از ۳۷ هزار کاربر مستمر دارد، نیز یکی دیگر از اقدامات بسیار موثر سازمان به منظور توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری در کشور بوده است.
یکی دیگر از اقدامات قابل توجه و فراگیر در عرصه آموزش، بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالای صدا و سیما در این راستاست. برای نخستین بار، با همکاری شبکه چهارم سیما، مجموعه ۵۰ قسمتی تحت عنوان «بورس در ۱۰ دقیقه» تهیه شده که در حال حاضر، روزهای شنبه، یکشنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه، ساعت ۱۹:۴۵ الی ۲۰ شب، از شبکه چهارم سیما پخش میشود. در این برنامه، برای نخستین بار، بخش‌های مختلف بازار سرمایه کشور اعم از بورس تهران، فرابورس، بورس کالا، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، شرکت مدیریت فناوری، کانون‌ها و در نهایت، سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه، به صورت کامل و به زبان ساده معرفی و شیوه سرمایه‌گذاری در بورس برای مخاطبان تشریح میشود. این برنامه که با همکاری همه ارکان بازار سرمایه تولید شده، یکی از کمبودهای جدی یعنی عدم شناخت نسبت به بازار سرمایه را مرتفع می‌کند. همچنین، نوروز سال آینده سریال ۱۳ قسمتی از شبکه دوم سیما پخش خواهد شد که در آن نیز به طور مفصل و در قالب داستانی مفرح، بورس و اصول و شیوه‌های سرمایه‌گذاری در آن برای مردم به صورت غیرمستقیم تشریح میشود.
علاوه بر این، به زودی مجموعه جدید برنامه‌های آموزشی در قالب تیزرهای تلویزیونی از شبکه‌های ۱، ۲، ۳ و ۵ و همچنین شبکه جام‌جم ویژه ایرانیان مقیم خارج از کشور به صورت گسترده پخش میشود که در آن، ابتدا به دیدگاه‌های فعلی مردم درباره بورس پرداخته و سپس، ابعاد مختلف بورس و اصول سرمایه‌گذاری در آن را برای بینندگان تشریح می‌کند.
یکی دیگر از اقدامات سازمان بورس به منظور آموزش در حوزه بازار سرمایه، امضای تفاهمنامه با وزارت آموزش و پرورش به منظور راه‌اندازی دیپلم بورس در شاخه کار و دانش است. هم‌اکنون این تفاهمنامه امضا شده و کارگروهی مشترک نیز بین دو مجموعه تشکیل شده است، تا حتی‌الامکان از سال تحصیلی آینده، این رشته تحصیلی نیز به عنوان یکی از رشته‌های رسمی از طریق وزارت آموزش و پرورش به دانش‌آموزان ارائه شود.
البته، مواردی که اشاره شد، عمدتا مخاطبان مبتدی یا افرادی که آشنایی بسیار کمی با بورس دارند را در بر می‌گیرد. درخصوص فعالان بازار نیـز سازمان، اقدامات بسیار موثری انجام داده است. یکی از این اقدامات، انعقاد تفاهمنامه با سازمان مدیریت صنعتی به منظور ارائه آموزش‌های تخصصی کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت به فعالان بازار است. طبیعتا این آموزش‌ها براساس نیاز روز بازار سرمایه و پیدایش ابزارها و نهادهای مالی جدید، تعریف و اجرایی خواهد شد.
همچنین براساس این تفاهمنامه، قرار است دوره بلندمدت MBA بازار سرمایه اسلامی، با هدف تربیت کارشناسان متخصص، کارآمد و آشنا به بازار سرمایه ایران جهت فعالیت در بازار، تحت نظارت فنی و کارشناسی سازمان بورس تعریف و با همکاری سازمان مدیریت صنعتی اجرا شود. طبیعتا با طراحی این دوره، یکی دیگر از کمبودهای جدی در عرصه محدودیت نیروی انسانی متخصص در حوزه بازار سرمایه برطرف خواهد شد.
همچنین، شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس نیز با هدف ارتقای سطح دانش تخصصی فعالان بازار، اقدام به انتشار بیش از ۳۰ عنوان کتاب تخصصی متناسب با نیازهای روز بازار سرمایه کرده است که بخش عمدهای از کتاب‌ها هم‌اکنون در محافل دانشگاهی، به عنوان منابع درسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کیفیت و کمیت آموزش کنونی بورس در سطح جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با استناد به توضیحات ارائه شده، به جرات می‌توان گفت در سال‌های اخیر، فعالیت‌های مرتبط با آموزش و فرهنگ‌سازی در بازار سرمایه، شتاب بسیار زیادی داشته است. در نتیجه این اقدامات، بازار سرمایه انواع محصولات آموزشی، برای مخاطبان مختلف در گروه‌های سنی مختلف را در اختیار دارد. البته این به آن معنا نیست که فرآیند آموزش تمام شده، بلکه به آن معنا است که هم‌اکنون ابزارهای و محصولات لازم تا حد زیادی مهیاست و باید در جهت ارائه گسترده و موثر این ابزارها در سطح جامعه حرکت کنیم.
حتما تصدیق می‌کنید که تولید محصولات آموزشی اعم از کتاب، برنامه رادیو تلویزیونی، انیمیشن و... فرآیندی زمانبر است. بخش عمدهای از این فرآیند طی شده و حالا، برنامه اصلی سازمان، توسعه و توزیع محصولات تولید شده در سطح کشور است که با جدیت در دستور کار قرار دارد. هدف این است که با بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌های ایجاد شده، به سمتی حرکت کنیم که بخش قابل توجهی از مردم ایران، بورس را به عنوان یک بازار برای سرمایه‌گذاری، به طور کامل بشناسند. طبیعتا در این راستا، رسانه‌ها همچون گذشته می‌توانند تا حد زیادی موثر باشند. البته در نتیجه اقدامات انجام شده، همین حالا هم بسیاری از مردم جامعه، تا حدی زیادی با بورس آشنا شد یا حداقل دغدغه آشنایی با این بازار برای آنها ایجاد شده است.
موثرترین روش آموزش و جلب مشارکت مردم در بازار سرمایه را چه می‌دانید؟
طبیعتا، شناخت کامل و واقع‌بینانه از بازار سرمایه، مقدمه مشارکت آگاهانه در این بازار است. بنده همواره این موضوع را تاکید کرده‌ام که هدف سازمان از برنامه‌های مختلف آموزشی، چه از طریق صدا و سیما و مطبوعات و چه از سایر روش‌ها، ارائه تبلیغات تهییجی صرفا با هدف افزایش تعداد کدهای سهامداری نیست، بلکه هدف اصلی معرفی کامل بورس، در فضایی واقع‌بینانه به مردم است. ما اطمینان کامل داریم، اگر مردم ما بورس و اصول و شیوه‌های سرمایه‌گذاری در آن را به طور کامل بشناسند، بدون شک نتیجه‌ای که حاصل میشود، افزایش میزان مشارکت آگاهانه در بازار خواهد بود. به عنوان مثال، در حال حاضر بسیاری تصور می‌کنند که بورس فقط جای افراد حرفه‌ای و بسیار ریسک‌پذیر است، در حالی که ما می‌دانیم، روش‌های مناسب با ریسک معقول برای مشارکت افراد غیرحرفه‌ای در بورس هم وجود دارد؛ مثلا سرمایه‌گذاری در اوراق صلوک و مشارکت یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری. اما بسیاری از مردم به این موضوع آشنا نیستند. یا در نقطه مقابل، بسیاری از افراد ذاتا ریسک‌پذیر هستند. این افراد اگر درخصوص بورس شناخت کامل داشته باشند، می‌توانند در ابزارهایی مثل قراردادهای آتی سهام و سکه طلا یا خرید مستقیم سهام سرمایه‌گذاری کنند.
به نظر شما متولی اصلی آموزش بازار سرمایه در کشور چه نهادی است؟ و تا چه حد سازمان بورس می‌تواند در تشویق سایر فعالان بازار سرمایه برای همکاری در این زمینه اقدام کند؟
به نظر من، همه ارکان و بخش‌های بازار سرمایه و در راس آن، سازمان بورس درخصوص توسعه آموزش و فرهنگ سازی در جامعه، وظیفه و مسوولیت دارند. به طور طبیعی هرکدام از این بخش‌ها اگر کارکرد خود را به طور موثر انجام ندهند، در این فرآیند خلل وارد خواهد شد. حتـی کارگزاران نیز که به عنوان واسطه سرمایه‌گذاران با بورس شناخته می‌شوند، باید در این عرصه به صورت فعال وارد شوند. بنابراین، لازم است درخصوص آموزش، فرهنگ‌سازی و حتی تبلیغات هوشمند از سوی نهادهای مالی فعال در بازار ازجمله کارگزاران اقدامات بیشتری صورت گیرد. البته خوشبختانه در یکی دو سال اخیر، سطح این گونه فعالیت‌ها به‌طور مشخص از سوی کارگزاران و سایر نهادهای مالی در بازار سرمایه بسیار بیشتر شده که نمود آن را می‌توان از مشارکت گسترده آنها در نمایشگاه بورس، به عنوان عرصه‌ای برای تبلیغات و بازاریابی، متوجـه شد.
آموزش در سطح رسانه ملی به تصاویری مبهم از بورس و بعد ذکر عبارت «به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بپیوندید» خلاصه شده که برای بسیاری از مردم نامفهوم و ناآشنا است. برنامه شما برای رفع نواقص و استفاده موثرتر از ابزار رسانه ملی در زمینه آموزش چیست؟
همانگونه که می‌دانید، سال گذشته و ابتدای سال جاری، به دلیل شرایط خاص و بسیار جذاب بازار از یکسو و ضعف بازارهای رقیب از سوی دیگر، طیف زیادی از مردم برای اولین بار در حال ورود به بازار سرمایه بودند که طبیعتا منجر به افزایش قابل توجه تعداد کدهای معاملاتی شد. در این مقطع، وظیفه سازمان هدایت و راهنمایی مناسب افرادی بود که قصد ورود به بورس را داشتند. لذا تیزرهایی ساخته شد، با این هدف بود که به سرمایه‌گذاران
تازه وارد چند نکته را گوشزد کند؛ یکی اینکه بهتر است با نگاه بلندمدت، آگاهی و پرهیز از رفتار هیجانی وارد بورس شوند و نکته دیگر اینکه اگر مبتدی هستند، صندوق‌ها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. لذا مخاطبان آن برنامه‌ها، افرادی بودند که بورس را به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری انتخاب کرده بودند. اما در سری جدید تیزرهای تلوزیونی که به زودی پخش خواهد شد، جامعه هدف، کلیه مردم هستند بنابراین همانگونه که گفته شد، کارکرد این تیزرها صرفا آموزشی است. این برنامه‌ها به معرفی بورس و اصول سرمایه‌گذاری در آن می‌پردازد، به این ترتیب مجموعه جدید آگهی‌های سازمان به نحوی ساخته شده که در پایان سال، بخش عمدهای از مردم با بورس و اصول اولیه آن به طور کامل و واقع‌بینانه آشنا شوند. طبیعتا بعد از این آشنایی، افرادی که بورس را بازاری مناسب برای سرمایه‌گذاری خود بیابند، آگاهانه در آن وارد خواهند شد.
برای گنجاندن مفاد بازار سرمایه در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان چه اقداماتی انجام شده است؟
همانگونه که عرض کردم، در حال حاضر تفاهم‌نامه‌ای برای راه‌اندازی دیپلم بورس بین سازمان بورس و وزارت آموزش و پرورش منعقد شده که امیدواریم حتی‌الامکان، این رشته تحصیلی از سال آینده، در شاخه کار دانش اقدام به پذیرش دانش آموز نماید. همچنین با همکاری و نگاه مثبت وزارت آموزش و پرورش، هم اکنون مفاهیم آموزشی بورس در کتاب درس اقتصاد مقطع دبیـرستان وارد شده که البته این محتوا باید گسترش یابد. همچنین امسال برای نخستین بار، سازمان بورس با حمایت از چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد که توسط وزارت آموزش و پرورش برگزار میشود، طی فراخوانی، فیلمسازان این جشنواره را به تولید فیلم‌های سینمایی در زمینه مدیریت پول و سرمایه‌گذاری آگاهانه دعوت کرد که امیدواریم اینگونه اقدامات در بلندمدت، نتایج موثری برای بازار سرمایه کشور به‌دنبال داشته باشد.
برنامه بورس برای تشویق کارگزاران جهت ورود به عرصه آموزش چیست؟
در حال حاضر، برای نخستین بار، بسته‌های آموزشی متنوع شامل جزوات و بروشورهای آموزشی مختلف، لوح فشرده حاوی مجموعه انیمیشن‌ها و نمایشنامه‌های رادیویی و برخی اقلام آموزشی دیگر، به صورت گسترده در بین کلیه کارگزاران در حال توزیع است تا به صورت رایگان در اختیار مشتریان خود در سراسر کشور قرار دهند. همچنین، همانگونه که استحضار دارید، از یکم آذر، همزمان با سالروز تصویب قانون بازار اوراق بهادار، استودیو بورس در رادیو اقتصاد افتتاح شد. این برنامه که روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته، ساعت ۱۰:۰۵ الی ۱۰:۴۵ دقیقه از رادیو اقتصاد پخش میشود، فضای مناسبی برای معرفی خدمات و توانمندی‌های کارگزاران به مردم است که با رایزنی‌های صورت گرفته، امکان حضور کارگزاران در این برنامه با هزینه بسیار مناسب فراهم شده است. به نظر بنده، نمایشگاه بورس نیز به عنوان بزرگترین نمایشگاه صنعت مالی کشور و حتی منطقه، فرصت بسیار مناسبی برای ارائه خدمات و توانمندی‌های کارگزاران به شمار می‌رود.
برنامه‌های آتی سازمان بورس برای آموزش و جلب مشارکت عمومی در بازار سرمایه چیست؟
طی چند سال اخیر، برنامه اصلی سازمان، تولید محصولات و بسته‌های آموزشی مختلف بود که خوشبختانه این محصولات و بسته‌ها، اعم از کتب تخصصی و عمومی، لوح فشرده، انیمیشن، بازی، نمایشنامه رادیویی، تالار مجازی، آگهی تلویزیونی و... در حال حاضر به صورت گسترده و متناسب با نیازهای آموزشی گروه‌های سنی مختلف تولید شده است. از این رو برنامه اصلی سازمان حداقل طی چند ماه آینده، ارائه محصولات آموزشی تولید شده به صورت گسترده و موثر در سطح جامعه است، البته به موازات آن فرآیند تولید محصولات و بسته‌های آموزشی جدید متناسب با نیازهای روز بازار ادامه خواهد داشت.
ارسال نظر