باتلاقی که اژدهای زرد ساخت!
منیـره نظامیوند چگینی:‌ پیش از آغاز سال 2016 پیش‌بینی‌های متفاوتی از افق میان‌مدت و بلندمدت بازارهای کالایی ترسیم می‌شد که در نهایت با شروع سال جاری میلادی، شاهد جهت‌گیری‌های مختلفی در این بازارها بودیم که این انتخاب مسیرها تحت تاثیر عواملی چند از فاکتورهای سیاسی-اقتصادی گرفته تا روند نرخ رشد اقتصادی کشورها از جمله چین و نوسان میزان تولید و تقاضا در مناطق مختلف صورت گرفته است. در میان بازارهای کالایی، فلزات پایه از جمله مهمترین بازارها است که در ادامه به بررسی روند سه ماه اول سال جاری میلادی آنها پرداخته و در پایان پیش‌بینی‌های اعلام شده درخصوص سه ماهه دوم را بیان خواهیم کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از پایگاه سیکینگ آلفا (Seeking Alpha)؛ آمار و ارقام رسمی موجود از رشد بهای فلزات پایه در سه ماه اول سال ۲۰۱۶ خبر می‌دهند. حال آنکه برخی از این محصولات همچون آلومینیوم، نیکل و سرب متحمل ضرر و زیان‌هایی هرچند در مقیاس کوچک شدند. براساس گزارش‌ها، قلع در میان سایر همگروه‌های خود بهترین عملکرد را داشته و در همین حال نیز روی با افزایش دو رقمی به کار خود ادامه داده است. یکی از مهم‌ترین‌ فاکتورهای دخیل در نوسانات بهای کالاها، وضعیت اقتصاد چین و فشارهای ضد تورمی از سوی دولت این کشور است که همچنان نیروی منفی و رو به پایین مضاعفی را بر قیمت‌ها وارد می‌آورد، هرچند نرخ‌های بهره پایین این پتانسیل را دارد که تغییری اساسی در روند بازارها ایجاد کند.

طبق این گزارش، فلزات پایه از نظر ارائه بهترین عملکردها در بخش کالایی طی سه ماه اول سال ۲۰۱۶ در جایگاه دوم قرار می‌گیرند. براساس آمارها، میانگین بهای فلزات پایه طی ۱۲ ماهه سال گذشته میلادی با افتی به بزرگی ۴۳/ ۲۳ درصد همراه بوده‌ است، اما در نهایت طی سه ماه اول سال ۲۰۱۶ موفق به اصلاح روند خود رو به بالا شده و موفق به ثبت رشدی معادل ۳۶/ ۳ درصد شدند. به این ترتیب هم بازار فلزات گرانبها و هم محصولات غیر‌آهنی هر دو در طول سه ماه اول سال جاری با رشد همراه بوده‌اند. براساس گزارش سیکینگ آلفا؛ در میان فلزات پایه، بهترین عملکرد را یک فلز آهنی یعنی سنگ آهن از خود نشان داده که پس از یک دوره طولانی که با رکود همراه شده در طول سه ماه اول سال ۲۰۱۶ با رشد بسیار خوبی در حدود ۱۶/ ۲۴ درصد همراه بوده است. نشانه و دلیل روشن دیگری که از فعالیت موفق بازارها در جهان محصولات کالایی حکایت دارد، شاخص بالتیک (Baltic Dry index) است که طی سه ماهه منتهی به ۳۱ مارس سال جاری میلادی افت چشمگیر ۸۴/ ۱۲ درصدی داشته است. شاخص بالتیک (به انگلیسی: Baltic Dry Index و به اختصار: BDI) هزینه انتقال محموله‌های فله خشک (عمدتا مواد خام صنعتی) به وسیله کشتی‌های باربری را نشان می‌دهد و کاهش آن از بهبود بازار فلزات پایه حکایت دارد.

به عقیده تحلیلگران، بهای فلزات پایه در نتیجه افت شاخص دلار ایالات متحده تا اندازه ۲۲/ ۴ درصد در سه ماهه اول سال جاری میلادی، با بهبود همراه بوده است. علاوه براین، رکود اقتصادی حاکم بر چین نیز همچنان بر قیمت فلزات غیر‌آهنی فشار رو به پایینی وارد می‌کند، چرا‌که افت شاخص ارزش دلار بیشتر از میزان افزایش کلی در قیمت فلزات پایه بوده است. هرچند اثرات سقوط اقتصاد چین، میزان تولیدات کالا در کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، روسیه و برزیل را تحت تاثیر قرار داده است، اما با این حال ارزش ارز این کشورها طی هفته‌های اخیر بهبود یافته که منعکس‌کننده عملکرد بازارهای کالا در نیمه دوم از سه ماهه اول ۲۰۱۶ بوده است.

ضعف اقتصادی چین که در مقیاسی بزرگ اقتصاد جهانی را تحت‌الشعاع قرار داده و به افت‌های چشمگیر بازارها به‌ویژه بازارهای کالایی دامن زده است، از اواسط سال ۲۰۱۵ میلادی زمینه‌ساز ریزش‌های پی‌در‌پی در این بازارها شد که آثار آن کماکان مشهود است. زمانی که بازارهای سهام و کالایی چین در آغاز سال جاری مجددا دچار ریزش شد، بازارهای سراسر جهان را در باتلاق بحران فرو برد. به گفته کارشناسان، بازار فلزات پایه در حقیقت حساس‌ترین بخش نسبت به روند تغییرات شرایط اقتصادی چین است، چرا که این بازارها در واقع بلوک‎‌های سازنده و تشکیل‌دهنده زیرساخت‌های چین هستند. مس، طی سه ماه اول سال جاری میلادی با رشد ۵۵/ ۲ درصدی در بورس فلزات لندن (LME) و افزایش ۷۱/ ۲ درصدی در بورس کالای نیویورک (COMEX) مواجه بوده است. مس در COMEX طی سه ماهه اول سال جاری میلادی نزدیک به سطح ۲.۱۸۳ دلار در هر پوند بسته شد. این در حالی است که این رقم در بورس فلزات لندن نزدیک به ۴ هزار و ۸۲۰ دلار در هر تن بوده است. مس در COMEX در سال ۲۰۱۵ و در بورس فلزات لندن به ترتیب ۷۷/ ۲۴ درصد و ۳۹/ ۲۵ درصد پایین‌تر از سطح کنونی بوده است.

براساس گزارش‌ها، بهای آلومینیوم در بورس فلزات لندن در سه‌ماه اول سال ۲۰۱۶ با افتی به اندازه ۷۹/ ۰ درصد به کار خود پایان داده که حدود ۳۵/ ۱۸ درصد کمتر از رقم ثبت شده برای سال ۲۰۱۵ بوده است. رکود موجود در اروپا و چین، اهرم کاهنده‌ای است که شرایط را برای بازار فلزات پایه سخت‌تر کرده، تا جایی که به وضوح شاهد تاثیرات منفی آن بر روند تقاضا برای آلومینیوم هستیم. روسیه یکی از بزرگترین تولید‌کنندگان آلومینیوم در جهان است که طی ماه‌های اخیر فروشندگان روسی رفتاری تهاجمی در قبال رقبای خود اتخاذ کرده‌اند. طی ۹ سال گذشته، ذخایر عظیم آلومینیوم در انبارهای تحت نظارت بورس فلزات لندن روی هم انباشته شده که فاکتور مهمی در اعمال فشارهای هرچه بیشتر بر بازار این محصول به‌شمار می‌رود.

همچنین در بازار فلزات پایه، بهای نیکل به‌عنوان یک فلز بسیار فرار، در بورس فلزات لندن بدترین عملکرد را در طول سه ماهه آخر سال ۲۰۱۵ از خود نشان داده است. این فلز، افت قابل‌توجه ۵۷/ ۴۲ درصدی را طی سال ۲۰۱۵ برای خود به ثبت رساند که این روند ریزشی طی سه ماه اول سال جاری میلادی نیز ادامه داشته است، البته این افت چندان بزرگ نبوده و تنها رقم ۹۱/ ۳ درصد را نشان می‌دهد. روسیه یکی از تولید‌کنندگان اصلی نیکل بوده و ممکن است که روس‌ها در تلاش برای تقویت جریان نقدی در اقتصاد کشور خود و پایان دادن به روند ضعیف قیمت کالاهای داخلی، تصمیم به اشباع بازار نیکل بگیرند. فلز سرب که در سال ۲۰۱۴ میلادی بدترین عملکرد را در میان فلزات غیر‌آهنی از خود نشان داده و افتی به بزرگی ۶۵/ ۱۷ درصد را تجربه کرد، اما طی سال ۲۰۱۵ میلادی بهترین عملکرد را در میان همگروه‌های خود داشت و تنها ۳۶/ ۳ درصد کاهش قیمت را پشت‌سر گذاشت. این فلز سه ماه اول سال جاری میلادی را نیز با افت به پایان رساند و ۷۴/ ۴ درصد ریزش داشت. رشد اقتصاد چین، به‌عنوان یکی از بزرگترین تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان این فلز، دلیل اصلی استمرار افت قیمت سرب به شمار می‌رود.

همچنین قیمت روی که طی سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸/ ۲۵ درصد کاهش داشته است، طی سه ماه اول سال جاری میلادی روند خود را رو به بالا اصلاح کرده تا جایی که از نظر بهترین عملکردها در بازار فلزات پایه در بورس فلزات لندن در جایگاه دوم قرار گرفته است. بسیاری از تحلیلگران درخصوص روند بازار فلزات پایه طی سه ماه دوم سال جاری میلادی که هم‌اکنون در آن به‌سر می‌بریم، نظر واحدی دارند. به عقیده این گروه، دلار ایالات متحده در طول سه ماه اول سال جاری با کاهش همراه بوده و بهای فلزات پایه نیز به افت تن داده و طی سه ماه دوم سال جاری میلادی نیز مسلما یکی از مهم‌ترین‌ فاکتورهای دخیل و تعیین‌کننده در بازارهای کالایی، نوسان شاخص ارزش دلار خواهد بود. باید دید فدرال رزرو در هفته‌های آتی چه تصمیمی درخصوص نرخ بهره خواهد گرفت و در نهایت واکنش بازار نفت در بازه کوتاه‌مدت و میان‌مدت چگونه خواهد بود. تحولات اقتصاد چین نیز عامل مهم دیگری است که باید منتظر بود و دید که آیا حرکت مثبت رو‌به رشدی را از این بازار شاهد خواهیم بود یا خیر. البته بسیاری از این تحلیلگران، بر پایین بودن احتمال حرکت صعودی از سوی بازار فلزات پایه طی سه ماه دوم سال جاری اتفاق نظر دارند.