بورس نفت سرانجام وارد فاز عملیاتی شد
نخستین عرضه نفت کوره ناکام ماند
گروه بورس کالا - راه‌اندازی بورس نفت دیروز در حالی با عرضه ۳۵ هزار تن نفت کوره کلید خورد که این محموله با وجود آمادگی یک خریدار برای معامله با قیمت ۶۱۵ دلار برای هر تن فروخته نشد. دیروز بورس نفت پس از سه سال تحقیق و بررسی با عرضه ۳۵ هزار تن نفت کوره به صورت رسمی راه‌اندازی شد. براساس این گزارش قیمت پایه نفت کوره با رقم ۳۸۰ شرکت نفت که از پالایشگاه بندرعباس بود، با شرایط پرداخت دو مرحله‌‌ای یعنی ۲۰ درصد بعد از اخذ قرارداد و ۸۰ درصد دو روز قبل از بارگیری اولیه عرضه شد که در ابتدای زمان شروع معامله قیمت پیشنهادی خریدار ۶۰۰ دلار بود که در جریان معامله به ۶۱۵ دلار افزایش یافت. همچنین خریدار تقاضای کاهش قیمت را به نمایندگان شرکت ملی نفت که در تالار بورس کالای تهران حضور داشتند، ارائه کرد و آنها نیز با کاهش ۵۰ سنت از نرخ پرمیوم موافقت کردند.
بنابراین نرخ پایه که ۶۲۱ دلار بود با در نظر گرفتن دو دلار پرمیوم به ۶۲۳ دلار رسید و پس از کاهش نرخ از سوی شرکت ملی نفت نرخ پرمیوم آن به یک و نیم دلار رسید ولی با این کاهش قیمت نیز خریدار راضی نشد.
محموله ۳۵ هزار تنی نفت کوره با شرایط تسویه یورو یا درهم امارات در حساب‌های خارج از کشور که این حساب‌ها می‌توانند در بانک‌های خارجی یا بانک‌های ایرانی خارج از کشور باشند عرضه شد، این عرضه با حضور رستمی، کارشناس ارشد بازاریابی نفت کوره شرکت ملی نفت و مرادی، معاون بازاریابی فرآورده‌های نفتی شرکت ملی نفت انجام شد.
پس از نفت کوره، نفت خام در مرحله ورود و عرضه در بورس کالا قرار دارد که مراحل پذیرش آن هم‌اکنون در حال انجام است و مطابق اعلام مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، تا پایان خرداد نفت خام نیز در بورس کالا عرضه خواهد شد.
زمان کلید خوردن
مساله بورس نفت به مصوبه دولت در سال ۸۴ و تقسیم آن به سه فاز برمی‌گردد. پس از آن بورس کالا با ادغام بورس فلزات و کشاورزی در مهر ماه سال ۸۶ راه‌اندازی شد و سپس در بهمن ۸۶ هیات دولت مسوولیت راه‌اندازی بورس نفت را به وزارت اقتصاد محول کرد. در این زمان بود که وقتی قرار شد محصولات پتروشیمی وارد بورس کالا شود، آن را فاز نخست راه‌اندازی بورس نفت اعلام کردند. عرضه محصولات پتروشیمی گذشت تا اینکه در آبان سال ۸۸ فاز دوم یعنی انجام معاملات صادراتی محصولات پتروشیمی در تالار بورس کالایی کیش و به عبارتی بورس نفت کیش شروع شد.
تا این مرحله تقریبا بیدردسر کار‌ها انجام شد هرچند اجرای این دو فاز نیز بدون مشکل نبود، ولی وقتی نوبت به چگونگی و ملزومات راه‌اندازی مرحله سوم یعنی عرضه نفت کوره و نفت خام رسید، آنقدر مسائل و مشکلات فراوانی سر راه قرار گرفت که اتفاقات و دردسر‌های دو فاز قبلی فراموش شد.
تاخیر در تحقق بورس نفت
به اعتقاد کارشناسان اجرای فاز سوم بورس نفت و به عبارتی مهم‌ترین بخش کار نقش بسیار موثری در ارتقای جایگاه ایران در منطقه خواهد داشت و با پیشرفت و رونق آن، جایگاه ایران در جهان نیز با توجه به وجود تحریمها تغییرات جدی خواهد یافت.
اهمیت اجرای این فاز به حدی بود که نیاز به کار‌های کارشناسی و تحقیقاتی زیادی داشت، پس از سه سال کار و تحقیقات پنهانی رسمی و یک سال و نیم بررسیهای علنی شرکت بورس و سازمان‌های مربوطه، مسوولان در اواخر سال گذشته اعلام کردند زیرساخت‌ها برای راه‌اندازی بورس نفت فراهم و به زودی راه‌اندازی می‌شود.
در حالی که بحث‌ها در خصوص چگونگی معاملات در این بورس ادامه داشت، ۲۵ بهمن سال گذشته وزیر اقتصاد با دستور رییسجمهور مبنی بر راه‌اندازی هرچه سریع‌تر بورس نفت، زمان اجرای این پروژه را ۱۲ فروردین اعلام کرد و پس از آن در هر برنامه یا نشستی که از سوی سازمان‌های ذیربط برگزار شد، راه‌اندازی بورس نفت در این تاریخ با عرضه نفت کوره مورد تاکید قرار می‌گرفت.
پس از اینکه ۱۲ فروردین ماه برای راه‌اندازی بورس نفت در نظر گرفته شد، بورس کالا، شرکت ملی نفت، وزارت نفت و اقتصاد جلسات متعددی در خصوص چگونگی انجام معاملات در این بورس و بسیاری از مسائل دیگر برگزار کردند و به مرور اطلاعات و برنامه‌ها برای آن از جمله بین‌المللی شدن ساعات معاملات، انجام معاملات به سه روش، نوع ارز‌های قابل استفاده در این بورس، نوع دریافت تضامین و ضوابط لازم و کارگزاران مجاز به انجام معاملات مشخص شد. در حالی که علی صالح‌آبادی، رییس سازمان بورس در نیمه اسفندماه سال گذشته از انجام توافقات لازم میان وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت، سازمان بورس و بورس کالای ایران به منظور راه‌اندازی بورس نفت در اوایل امسال در جزیره کیش خبر داده بود که عملی نشد.
در این گیرودار وزیر نفت دستور عرضه بنزین در تالار بورس کالا در کیش را صادر کرد و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و بورس کالا به سرعت اقدامات لازم را برای عرضه انجام داد.
با عرضه بنزین به گفته مدیرعامل بورس کالا فاز سوم بورس نفت راه‌اندازی شد.
این در حالی است که نخستین عرضه بنزین نیز عرضه موفقی نبود و به دلیل اختلاف نظر خریدار و فروشنده بر سر قیمت محموله عرضهشده به فروش نرسید، تعلل‌هایی که در عرضه نفت کوره انجام شد و پس از آن بنزین را جایگزین نفت کوره کردند این ذهنیت را ایجاد می‌کند که مسوولان نفتی معاملات بنزین را به عنوان فصل آغازین معاملات نفتی انتخاب کردند که تا اولا با روند معاملات در بورس آشنا شوند و ثانیا اگر مشکلی وجود داشت برای عرضه نفت کوره بررسیهای بیشتری انجام گیرد. پس از گفته‌های مدیرعامل بورس کالا در نشست خبری که در روز عرضه بنزین یعنی ۱۳ اردیبهشت برگزار شد، فاز سوم بورس نفت با عرضه بنزین کلید خورد.
اما این در حالی بود که مشکل حساب خزانه بنا به گفته مدیرعامل بورس کالا برای واریز وجوه حاصل از معاملات حل شده و در جواب نامه شرکت ملی نفت در خصوص آمادگی برای شروع مرحله نخست بورس نفت اعلام شد که اساسا نیازی به افتتاح یک حساب جدید نبوده و هر حسابی که اعلام شود بورس کالا می‌تواند درآمد حاصل از معاملات را به آن واریز کند.
در همین حال در پنجمین جلسه شورای عالی اصل ۴۴ قانون اساسی محمود احمدی‌نژاد بار دیگر بر ضرورت راه‌اندازی بورس نفت در کشور تاکید کرد و خواستار راه‌اندازی هر چه سریع‌تر آن شد. رییسجمهور در پنجمین جلسه شورای عالی اصل ۴۴ با اشاره به کارنامه موفق بورس در کشور گفت: مدیریت بورس مثبت و رو به رشد است و در حال حاضر برنامه‌هایی چون راه‌اندازی بورس نفت و ترویج ابزار مالی اسلامی در دستور کار قرار دارد.
وی در این جلسه بار دیگر خواستار راه‌اندازی هر چه سریع‌تر بورس نفت شد که متعاقب همین خواسته رییسجمهور، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز از عرضه نفت خام ایران در بورس کالا تا پایان خردادماه خبر داد و به این ترتیب روز گذشته شاهد نخستین عرضه نفت کوره بودیم.
ارسال نظر