محمد‌حسین بابالو: بازار محصولات پتروشیمی با محوریت مواد پلیمری در هفته گذشته شرایط جذابی نداشت. حجم عرضه‌ها در بورس به‌صورت کلی ثابت بود که از کاهش حجم عرضه برخی از محصولات در کنار افزایش عرضه برخی دیگر خبر می‌داد. حجم تولید داخلی محصولات پلاستیکی، نساجی، بسته‌بندی مواد غذایی و سایر مصرف‌کنندگان محصولات پلیمری کاهش یافته که به کاهش تقاضای موثر در بازار انجامیده است. این شرایط به‌صورت کلی باعث کاهش قیمت‌ها و کمتر شدن فاصله قیمتی بین بورس و بازار شده که می‌تواند یک داده مثبت تلقی شود. ضعف تولید داخل داده‌ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت که نیاز به حمایت از این صنایع را بیش از پیش نمایان می‌کند.

شرایط معامله در بورس کالای ایران

در هفته گذشته حجم کل معاملات در بورس کالای ایران برابر با ۳۸۰ هزار و ۷۱۷ تن انواع محصولات نفتی و پتروشیمی، فلزات و محصولات کشاورزی بود. در این بین حجم کل معاملات محصولات نفتی و پتروشیمی برابر با ۱۸۴ هزار و ۶۶۶ تن ثبت شد. در هفته گذشته حجم معاملات محصولات پلیمری برابر با ۵۳ هزار و ۸۸۰ تن بود که به نسبت هفته قبل و معامله ۵۳ هزار و ۷۵۱ تن تفاوت چندانی را نشان نمی‌داد. در هفته‌های گذشته گمانه‌زنی‌ها و اخبار گوناگونی مبنی بر تلاش صنایع مصرف‌کننده محصولات پتروشیمی از جمله صنایع پلاستیک و نساجی برای افزایش حجم عرضه‌ها در بورس کالای ایران به گوش رسید که انتظار افزایش حجم عرضه‌ها در بورس را بیش از پیش قوت بخشید. ولی این در حالی بود که با ثبات حجم معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران رو‌به‌رو شدیم. از طرفی در هفته گذشته حجم معامله محصولات جذاب پلیمری برای برخی انواع این محصولات با افزایش و برای برخی دیگر با کاهش رو‌به‌رو شد. به عنوان مثال پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم با کاهش حجم معامله، پلی‌اتیلن‌های سنگین اکستروژن با افزایش حجم، پلی پروپیلن نساجی بدون تغییر محسوس و پلی وینیل کلراید با افزایش شدید حجم معامله رو‌به‌رو شده‌اند. این افزایش و کاهش حجم عرضه‌ها و نوسان حجم معاملات باعث شد که کاهش عرضه برخی انواع جذاب و مهم کمتر خودنمایی کند.

اطلاعات فوق نشان می‌دهد که برخی از تولیدکنندگان حجم عرضه خود را افزایش داده ولی برخی دیگر حجم عرضه خود را به‌صورت چراغ خاموش و نامحسوس کاهش داده‌اند. هم‌اکنون شاهد نوسان حجم عرضه کل محصولات پلیمری نیستیم، ولی بازار این محصولات پتانسیل نوسان را به‌صورت نسبی در ذات خود نهفته دارد. این رویکرد یعنی کاهش نسبی حجم عرضه‌ها در بورس که قبلا توسط یکی دیگر از پتروشیمی‌ها رخ داده بود باعث کاهش حجم عرضه در بازار و افزایش چشمگیر و روزشمار قیمت‌ها در بازار غیررسمی شد. با توجه به تضعیف بازار داخلی و کاهش نسبی قیمت دلار و کاهش جذابیت بازارهای صادراتی این شائبه وجود دارد که برخی دیگر از عرضه‌کنندگان نیز از این رویکرد تبعیت کنند که می‌تواند به نوسانی شدن بازار منتهی شود. به نظر می‌رسد باید بر حجم عرضه برخی تولیدکنندگان بزرگ بیشتر توجه کرد» زیرا می‌تواند نوسانی دست ساخته را به بازار داخلی تزریق کند. از طرفی به‌صورت سنتی هم اکنون زمان تقاضای فصلی پلی‌اتیلن‌های ترفتالات بطری و پلی استایرن‌ها و برخی دیگر از انواع پلیمرهاست که شاید به افزایش بیشتر عرضه‌ها نیاز داشته باشد. در این بین جایگاه برخی تولیدکنندگان خاص بیشتر جلوه گر بوده که توجه برخی مقامات نظارتی را بیش از پیش مهم نشان می‌دهد. با توجه به نوسان قیمت‌ها در بازار غیررسمی می‌توان جهت گیری برخی تولیدکنندگان را به‌صورت عینی رصد کرد.

نهایتا باید گفت کاهش قیمت دلار و فشار برخی نهادهای ذی‌ربط بر پتروشیمی‌ها برای افزایش عرضه می‌تواند به کاهش جذابیت صادرات منجر شود که پتانسیلی برای افزایش حجم عرضه هاست ولی این تنها یک احتمال است. رفتار عرضه‌کنندگان در گذشته عکس این مطلب را نشان داده که نیاز به فعالیت و دقت بیشتر نهادهای نظارتی هنوز حس می‌شود.

بازار داخلی:

در بازار داخلی شرایط محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها اصلا جذاب نیست. هم‌اکنون شاهد کاهش حجم نقدینگی موثر در بین فعالان بازار و تولیدکنندگان کوچک و بزرگ داخلی هستیم که به کاهش محسوس حجم تولید منتهی شده است. با توجه به این موارد حجم تقاضا شدیدا کاهش داشته و به همین دلیل بازار هر روز ضعیف‌تر از روز قبل می‌شود. بازارهای صادراتی محصولات پلیمری نیز شرایط سختی دارد. انتخابات در افغانستان و عدم ثبات سیاسی و اقتصادی این کشور در کنار بحران عمیق به‌وجود آمده در عراق باعث شده که این دو بازار صادراتی شدیدا تحت تاثیر قرار بگیرد. بازارهای داخلی نیز اصلا جذابیت ندارد و حتی نزدیکی به ماه رمضان و افزایش سنتی تقاضا به‌منظور تهیه ظروف مواد غذایی یا صنایع بسته‌بندی نیز نتوانسته است به این بازار تحرک چشمگیری تزریق کند. غالب فعالان بازار منتظر ماه رمضان و تیرماه هستند تا شاید با بهبود حجم تقاضا رو‌به‌رو باشیم. با توجه به این شرایط ضعیف و کاهش تقاضای موثر، قیمت‌ها در بازار غیررسمی کاهش چشمگیر و روزشماری را تجربه کرده که به غالب بازارهای پلیمری تسری یافت. هم‌اکنون فاصله قیمتی بین بورس و بازار برای غالب محصولات پلیمری کاهش یافته که یک نقطه قوت بزرگ برای صنایع مصرف‌کننده و غالبا کوچکتر خواهد بود. البته هنوز بازار برخی انواع جذاب پلیمری ملتهب است ولی می‌توان به بهبود این وضعیت نیز امیدوار بود.

دورنمای قیمت محصولات پلیمری چندان مشخص نیست. از طرفی موجودی غالب انواع در بازار داخلی بالاست و از طرفی حجم تقاضا کم است که در کنار عرضه‌های بورس پتانسیلی برای کاهش بیشتر قیمت‌ها است. هنوز نیاز به افزایش عرضه برخی انواع جذاب و پرکاربرد پلیمری حس می‌شود ولی روند عمومی و متوسط قیمت و شرایط بازار پلیمری‌ها ضعیف و نزولی است.

ضعف تولید و عقب‌نشینی بازار