ایستگاه جدید تامین مالی برای خودرو‌سازان
سحر نمایشی: اوراق گواهی سرمایه‌گذاری خودرو یک ابزار تامین مالی جدید بر ای صنعت خودرو است که بر مبنای عقد پایه مشارکت این امکان را به شرکت‌های خودروساز می‌دهد تا علاوه بر تامین مالی پروژه‌های ساخت خودرو امکان فروش خودرو را در سررسید اوراق داشته باشند.

مدیر‌عامل بورس کالای ایران با بیان مطلب فوق به «دنیای اقتصاد» گفت: معاملات اوراق سلف و اوراق سرمایه‌گذاری خودرو که بورس کالای ایران برای تامین مالی خودروسازان در نظر گرفته است، طرحی قابل قبول بوده که علاوه بر تامین مالی و شفافیت قیمتی، موجب خواهد شد تا بازیگران این بازار انگیزه و تمایل بیشتری برای خرید این اوراق داشته باشند. حامد سلطانی‌نژاد در ادامه افزود: اوراق گواهی سرمایه‌گذاری خودرو با هدف کمک به شرکت‌های خودرو‌سازی و افرادی که در شرایط فعلی توانایی خرید خودرو را ندارند صورت گرفته است که به رفع مشکلات و موانعی که در مسیر هر دو طرف معامله وجود دارد کمک کند. در حقیقت طرح گواهی سرمایه‌گذاری خودرو، پس از کارشناسی‌های لازم و جلسات متعدد به دنبال این است که ایرادات پیش فروش سنتی خودرو توسط خودرو‌سازان را به‌طور کامل بر طرف کند و همچنین برای خریداران نیز جذابیت بیشتری نسبت به مدل پیش‌خرید سنتی خودرو ایجاد کند، به‌طور مثال عنوان شده است که اگر خودروساز اوراق را برای سررسید‌های مشخص منتشر کند در اینجا معاملات ثانویه شکل می‌گیرد و این امکان برای خریدار اوراق وجود خواهد داشت که در صورت نیاز اوراق خود را نقد کرده و از بازار خارج شود.


وی با اشاره به انگیزه خریداران برای مشارکت در اوراق خودرو اظهار کرد: فردی که تا زمان سررسید اوراق را در اختیار داشته باشد، می‌تواند یا پول خود را همراه با سود مشارکت دریافت کند یا در غیر این صورت می‌تواند با انگیزه‌ای که احتمالا خودرو‌ساز در قالب تخفیف برای تحویل به خریدار در نظر می‌گیرد،اقدام به دریافت خودرو کند در حقیقت خریدار در این موقعیت تنها باید ما به التفاوت قیمت روز خودرو تا اصل و فرع اوراق را پرداخت کند تا خودرو را تحویل بگیرد. البته نا گفته نماند که قطعا خودرو‌سازها در جهت ایجاد انگیزه برای خرید اوراق نسبت به سرمایه‌گذاری‌های جایگزین تمهیداتی خواهند اندیشید که موجب جذب معامله‌گران بیشتری برای خرید این اوراق از طریق بورس کالای ایران خواهد شد.به‌گونه‌ای دیگر می‌توان گفت که وقتی اوراق سرمایه‌گذاری خودرو در بورس کالا منتشر می‌شود، خودروساز تعهد می‌کند که وجوه جمع‌آوری شده ناشی از انتشار اوراق را در فرآیند تولید خودرویی خاص به کارگیرد و در نتیجه با این کار خریداران را در سود ناشی از تولید خودرو مشارکت می‌دهد. حال اگر در سررسید خریدار متمایل به تحویل خودرو بود می‌تواند علاوه بر اصل و سود اوراق خود مابه‌التفاوت تا قیمت روز خودرو را پرداخت کرده و خودرو را دریافت کند یا اصل پول و سود ناشی از مشارکت در تولید خودرو را از خودروساز بگیرد و خودرو را تحویل نگیرد.


مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به مزیت‌های اوراق گواهی خودرو اشاره کرد و افزود: انتشار این اوراق سه مزیت نسبت به خرید سنتی خودرو برای طرف‌های معامله دارد؛ یکی اینکه وقتی از طریق این اوراق خریدار اقدام به خرید می‌کند این امکان برایش مهیا می‌شود که اگر از معامله منصرف شد با فروش اوراق در بازار ثانویه پول خود را در عرض 48 ساعت تحویل بگیرد و دیگر مجبور نیست دردسرهای اداری و طولانی‌مدت انصراف از بازار سنتی را متحمل شود. به گفته وی وجود بازار ثانویه مزیت دیگری برای خودرو‌ساز است چرا که باعث می‌شود یک تامین مالی مطمئن برای خودروساز صورت پذیرد. همچنین مزیت سوم این طرح این است که هر فردی با هر اندازه دارایی می‌تواند در این بازار سرمایه‌گذاری کند، این در شرایطی است که در بازار سنتی خودرو سرمایه‌گذار برای خرید خودرویی مشخص حتما باید حداقلی از وجوه را در ابتدای دوره پیش‌خرید بپردازد که شاید ارقام خرد توانایی ورود به این بازار را نداشته باشند که این خود یک عدم مزیت برای خودرو‌ساز است چون از پتانسیل ارقام خرد موجود در جامعه محروم می‌شود.


او افزود: از آنجا که این اوراق در مبالغ اسمی استاندارد منتشر می‌شود، خریدار در سررسید برای تحویل گرفتن خودرو باید حداقل تعداد مشخصی از این اوراق را داشته باشد تا بتواند درخواست تحویل دهد و طبیعی است که درصورتی که قیمت خودرو بیشتر از مبلغ ناشی از اصل و فرع اوراق در اختیار او باشد خریدار باید مابه‌التفاوت را نیز برای تحویل گرفتن خودرو به‌صورت نقدی در سررسید پرداخت کند. سلطانی‌نژاد بار دیگر به مزیت مهم این اوراق اشاره کرد و گفت: این مزیت باعث می‌شود افراد با مبالغی بسیار کمتر از قیمت یک خودرو نیز بتوانند به پیش‌خرید خودرو اقدام کنند و درصورت تمایل به تحویل خودرو در سررسید تا قبل از آن زمان ، اقدام به خرید اوراق بیشتری از این نوع در بازار کنند تا آن تعداد حداقل اوراق را در سررسید برای درخواست تحویل در اختیار داشته باشند. سلطانی‌نژاد در ادامه گفت: در سررسید این اوراق گزینه‌هایی برای سرمایه‌گذاران وجود دارد که یکی از این گزینه‌ها تحویل گرفتن خودرو است و گزینه دوم تحویل نگرفتن خودرو و دریافت سود مشارکت است. وی تاکید کرد: خوبی این طرح این است که چون این اوراق در بورس کالا منتشر می‌شود، امکان انجام ندادن یا تاخیر در تعهدات از سوی ناشر وجود ندارد که در این راستا باید نظارت و ابزارهای قوی بر روند معاملات وجود داشته باشد تا تعهدات دقیقا اجرایی شود. او در پایان با اشاره به اینکه ابزارهای فوق با مباحث فقهی مطابقت دارد، گفت: این گونه ابزارهای مالی لازمه اقتصاد ما است به‌طوری‌که می‌توان با اجرای درست طرح‌های مذکور به تامین مالی و تکمیل طرح‌های توسعه‌ای خودروسازان کمک کرد.


سلطانی‌نژاد در پاسخ به این سوال که از لحاظ فقهی چه بررسی‌هایی در زمینه اوراق گواهی سرمایه‌گذاری خودرو انجام شده، افزود: موارد لازم از لحاظ فقهی در دو جلسه کمیته فقهی سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت به‌عنوان یک ابزار مالی به تصویب کمیته فقهی رسید. او در عین حال تاکید کرد: البته این اوراق صرفا مختص خودرو نیست و اصولا می‌تواند در مورد هر دارایی دیگری که امکان استفاده از این اوراق را داشته باشد منتشر شود. مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به تصویب اوراق گواهی سرمایه‌گذاری خودرو در کمیته فقهی بورس توضیح داد: اوراق گواهی خودرو بر مبنای عقد پایه مشارکت توسط خودروساز منتشر می‌شود و وجود بازار ثانویه در اوراق گواهی سرمایه‌گذاری خودرو، یک تامین مالی مطمئن را در اختیار خودرو‌سازان قرار می‌دهد و برخلاف روش سنتی پیش‌فروش خودرو دیگر نیاز نیست نگران انصراف خریداران خودرو قبل از سررسید باشند.