عبور از ریسک‌های بورسی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری

از این‌رو سرمایه‌گذاران با یک پرسش کلیدی در این راستا مواجه هستند: آیا می‌شود وارد بازار سرمایه شد بدون اینکه ریسک‌های متنوع حاکم بر این بازار، سرمایه افراد را مورد هدف قرار ندهد؟ در همین رابطه قاسم آزاد، مدیر صندوق‌های درآمد ثابت گروه آگاه، با بیان اینکه «صندوق‌های سرمایه گذاری ابزاری هستند تا افراد متناسب با سطح ریسک‌پذیری خود بتوانند آنها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند» گفت: قطعا استفاده از این روش‌های متعدد می‌تواند ریسک‌های احتمالی را برای سرمایه‌گذاران به حداقل رساند. گفت‌وگوی تفصیلی ما با مدیر صندوق‌های درآمد ثابت گروه آگاه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان فارغ از تنش‌های بیرونی، همه افراد از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام بهره ببرند. همچنین در این گفت‌وگو به مباحث مختلفی پرداخته شده و قاسم آزاد به تشریح روش‌ها و بیان مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در بازار سهام پرداخته است.  

ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری چه چیزهایی هستند و چرا خرید صندوق به عنوان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بهتر از سرمایه‌گذاری مستقیم است؟

افراد با توجه به اهداف و معیارهای خود نسبت به سرمایه‌گذاری می‌توانند از ابزارهای مختلفی در این راه بهره بگیرند. این ابزارها طیف گسترده‌ای دارند که شامل صندوق‌ها، پی‌ای، وی‌سی‌ها، اوراق تامین مالی، اسناد بدهی دولت و ابزارهای تامین مالی جمعی می‌شود. ابزارهای فوق در زمره‌ ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری قرار دارند که از حوزه‌های سنتی سرمایه‌گذاری فاصله معناداری گرفته‌اند. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم با کاهش هزینه‌ به‌کارگیری نیروی متخصص برای تحلیل اطلاعات، طبیعتا فواید بسیاری دارد. علاوه بر این، در مباحث قانونی و رویدادهای شرکتی مربوط به مجامع، دریافت سود سهام و ... که نیازمند پیگیری مستمر است، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون دغدغه، مسائل مربوطه را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند و همزمان ریسک دارایی‌های خود را به حداقل برسانند. علاوه بر این، با کنترل بهینه‌ ریسک‌های سرمایه‌گذاری، افراد تا حدود زیادی درگیر هیجانات منفی و حواشی بازار سرمایه نخواهند شد.

صندوق‌های درآمد ثابت با سایر صندوق‌های فعال در بازار سرمایه چه تفاوت‌هایی دارند؟

صندوق‌های با درآمد ثابت یکی از انواع صندوق‌هایی هستند که از سوی سازمان بورس مجوز فعالیت دریافت کردند. این صندوق‌ها ملزم هستند تا ۹۰ درصد از دارایی‌های خود را در انواع اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری کنند و حداکثر می‌توانند ۱۰ درصد از دارایی‌های خود را به سهام و صندوق‌های سهامی تخصیص دهند. تفاوت این نوع صندوق با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حد نصاب ترکیب دارایی آنهاست که در نتیجه منجر به کسب بازدهی متفاوتی خواهند شد. در این حالت، افراد بر اساس بازده‌ موردانتظار و سطح ریسک‌پذیری خود می‌توانند دست به انتخاب بزنند.

سهم صندوق‌های درآمد ثابت از بازار چه میزان است؟

بر اساس گزارش سازمان بورس در تیرماه ۱۴۰۲، خالص ارزش دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت در حدود ۵۴۰هزار میلیارد تومان گزارش شده است. این در حالی است که مجموع کل ارزش انواع صندوق‌های فعال در بازار در حدود ۸۴۰هزار میلیارد تومان برآورد شده است. یعنی سهم صندوق‌های درآمد ثابت از این میزان در حدود ۶۴درصد است. به استناد همین گزارش، ارزش معاملات صندوق‌ها، میانگین مجموع ارزش روزانه سهام و حق تقدم سهام در همه بازارها (عمده، خرد و بلوک) ۷هزار و ۲۰۰میلیارد تومان بوده است. این رقم در بخش صندوق‌های قابل‌معامله به رقمی بالغ بر ۵هزار و ۳۰۰میلیارد تومان رسیده است. از این منظر می‌توان گفت ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری به صورت گسترده در حال استفاده هستند.

 تاثیر ریزش بازار بر صندوق‌های درآمد ثابت چگونه است؟

این صندوق‌ها توسط شرکت‌های حرفه‌ای مدیریت می‌شوند. در شرایطی که بازار سمت‌وسوی کاهشی و ریسکی به خود می‌گیرد، از نصاب سهام صندوق‌ها برای فرار از ریسک‌های تحمیلی کاسته می‌شود. سازمان بورس در سال ۹۷ دستورالعملی را صادر کرد که طی آن ذخیره ارزش سهام را به عنوان یک سازوکار در صندوق‌های درآمد ثابت به رسمیت شناخت. همچنین سازمان در سال جاری طی ابلاغیه‌ای اعلام کرد که الزام سرمایه‌گذاری برای صندوق‌های درآمد ثابت در بازار سهام را حذف کرده است. این دو عامل شرایطی را به وجود آورد که طی آن صندوق‌های درآمد ثابت در زمان ریزش از مصونیت بیشتری نسبت به ریزش بازار برخوردار شوند.

جامعه هدف صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت چه کسانی هستند؟

افرادی که سپرده‌های بانکی را فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌دانند معمولا به دلیل آنکه در شمار سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری کم محسوب می‌شوند، از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت استقبال ویژه‌ای می‌کنند. همچنین این صندوق‌ها نسبت به «ماندگاری منابعی که دارند» سودهایی به مراتب بالاتر از سود سپرده‌های بانکی در دوره‌های مشابه نصیب سرمایه‌گذاران کرده‌اند. درواقع سرمایه‌گذاران بدون نگرانی نسبت به نرخ شکست و برداشت زودتر از موعد بانکی، سرمایه‌گذاری امنی را از طریق این صندوق‌ها تجربه خواهند کرد. دسته‌ دیگری از افراد در راستای پارک پول بازارهای مالی، این صندوق‌ها را انتخاب می‌کنند. به عنوان مثال زمانی که بازار وارد فاز اصلاحی و نزولی می‌شود، سهام خود را به واحدهای صندوق‌های درآمد ثابت تبدیل می‌کنند تا از سود روزشمار نیز بهره‌مند شوند.

چه عواملی بر بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت موثر است؟

در‌حال‌حاضر بیش از ۱۳۰ صندوق‌ درآمد ثابت در بازار وجود دارد که طیف‌های بازدهی گسترده‌ای دارند. از اعداد و ارقامی کمتر از بانک‌ها تا اعداد و ارقامی رقابتی. ترکیب و تخصیص دارایی‌هایی که مدیر سرمایه‌گذاری صندوق بین سپرده‌های بانکی، اوراق بدهی و سهام قرار می‌دهد، از اهمیت فراوانی بر بازدهی صندوق برخوردار است.

یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر بازدهی صندوق‌ها مربوط به نرخ بهره اوراق بدهی است. بزرگی بازار اوراق بدهی درحدود ۶۶۰هزار میلیارد تومان است که صندوق‌های درآمد ثابت یکی از بازیگران اصلی این بازار محسوب می‌شوند. موضوع دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که همان ۹-۸درصد سهامی که در پورتفوی صندوق‌ها وجود دارد بر بازدهی صندوق‌ها موثر است. به عنوان مثال دو صندوق درآمد ثابت آگاه با نام‌های «همای» و «یاقوت» از نوع قابل معامله «ETF» هستند که تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

صندوق «همای» صندوق درآمد ثابت نوع دو محسوب می‌شود که سقف نگهداری سهام آن به نسبت صندوق درآمد ثابت نوع اول پایین‌تر است. صندوق همای آگاه دارای تقسیم سود ماهانه است اما در صندوق «یاقوت» تقسیم سود اتفاق نمی‌افتد، بلکه افراد از افزایش ارزش واحدهای صندوق منتفع می‌شوند. در هر دو صندوق بازارگردانی توسط مجموعه سبدگردانی آگاه صورت می‌گیرد. از این‌رو افراد نسبت به تبدیل دارایی خود به وجه نقد نگرانی نخواهند داشت.

معاملات روزانه صندوق‌های «یاقوت» و «همای» بیش از ۱۰۰میلیارد تومان است که فرصت جدیدی را برای سرمایه‌گذاران به وجود می‌آورد تا بدون نگرانی و با حداقل کارمزد در «صندوق‌های سرمایه‌گذاری آگاه» سرمایه‌گذاری کنند. صندوق «یاقوت آگاه» دارای بازده موثر سالانه ۳/ ۲۷درصد است و درصورتی‌که سرمایه‌گذاران ماهانه سود دریافتی خود از صندوق همای را مجدد به واحدهای صندوق تبدیل کنند دارای بازدهی موثر سالیانه ۲۷درصد خواهد بود. به همین دلیل این دو صندوق فرصت مناسبی را برای افراد فراهم خواهند کرد تا با حداقل ریسک، سرمایه خود را وارد این صندوق‌ها کنند.