دنیای اقتصاد- بورس تهران دیروز برای ششمین روز متوالی کاری شاهد افت شاخص بود؛ در پی افت ۱۰۰ واحدی شاخص در معاملات روز گذشته، شاخص در مجموع ۵۱۴ واحد افت را طی ۶ روز کاری گذشته ثبت کرد؛ وضعیتی که باعث شد میانگین بازدهی بورس از ابتدای تیرماه به منفی ۶/۳ درصد برسد؛ اما افت تیرماه امسال در شرایطی رقم می‌خورد که تیرماه برای سرمایه‌گذاران بورسی، به دلیل تقسیم سود در مجامع، ماه برداشت محصول تلقی می‌شود و در هیچ سالی غیر از سال ۸۴، این ماه برای سرمایه‌گذاران با بازدهی منفی به پایان نرسیده بود. اتفاقی که این بار برای دومین بار در تاریخ بورس در حال رخ دادن است؛ چرا که تنها ۴ روز کاری به پایان تیرماه باقی مانده و بورس برای فرار از ثبت بازدهی منفی در این ماه، ‌نیاز به رشد یک درصدی روزانه بورس در هفته آینده دارد. افت ماه‌های اخیر بورس تا حدی به واسطه رشدهای هیجانی و بعضا غیرمنطقی قیمت سهام در زمستان ۸۹ و فروردین ۹۰ توجیه‌پذیر است. به بیان دیگر تعدیل قیمت سهام به دلیل رشد شتابان قیمت‌ها در مقاطع یاد شده، منطقی به نظر می‌رسد. اما تداوم روند نزولی بورس در روزهای اخیر به اعتقاد اکثر کارشناسان و فعالان بازار از پشتوانه منطقی، اقتصادی و مالی برخوردار نیست و دلیل اصلی روند کاهش بازار سرمایه به عقب‌نشینی خریداران برمی‌گردد؛ ضمن اینکه روند معاملات سهام در چند روز اخیر نیز نشان می‌دهد، جناح فروشندگان تا حدی در حال تضعیف است و خریداران نیز به مرور در حال ورود به بازار سرمایه هستند. یک هفته با تپیکس

سریال دنباله‌دار افت قیمت‌ها در بازار سهام

شروین شهریاری

بازار سهام در کلیه روزهای معاملاتی در هفته جاری شاهد روند منفی و افت شاخص بورس بود که این روند با ثبت شش روز متوالی منفی (از چهارشنبه گذشته) جلوه جدیدی از عمق رکود حاکم بر وضعیت بورس تهران را پیش روی سرمایه‌گذاران گذاشت.

به این ترتیب بازار سرمایه با کاهش دو درصدی شاخص در سومین هفته تیر ماه به کار خود خاتمه داد تا شاهد افت بازدهی تا سطح ۳/۴ درصد از ابتدای سال ۹۰ باشد. کاهش حجم معاملات و اظهار نظر اغلب فعالان بازار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران عموما نسبت به برآورد کف قیمت سهام در شرایط فعلی مطمئن نیستند و این فضای تردید مانع از تزریق نقدینگی جدید از سوی خریداران و تغییر روند فرسایشی کنونی شده است. ارسال حجم انبوه گزارش‌های سه ماهه در هفته آینده مشخص خواهد کرد که آیا دریافت اطلاعات جدید از عملکرد شرکت‌ها می‌تواند خریداران منتظر را بار دیگر به سوی بازار سهام جذب کند یا تغییر معادله رکود کنونی منوط به گذشت زمان و اصلاح بیشتر قیمت سهام خواهد بود؟

ترافیک مجامع

نیمه دوم تیر ماه مصادف با آخرین مهلت شرکت‌های دارای سال مالی منتهی به پایان اسفند جهت برگزاری مجامع سالانه است. با توجه به زمانبر بودن تهیه و حسابرسی صورت‌های مالی در شرکت‌های بزرگ، اکثر شرکت‌های شاخص بازار سهام مجامع خود را در این دوره برگزار می‌کنند. در هفته جاری دو شرکت بیمه تازه خصوصی شده، یعنی بیمه البرز و آسیا شاهد برگزاری مجامع خود بودند. در مجمع بیمه البرز کاهش پیش‌بینی سودآوری شرکت در سال ۹۰ ناشی از الزام پرداخت سهم نیروی انتظامی و وزارت بهداشت در بیمه نامه‌های شخص ثالث در سال جاری عنوان شد. در مجمع بیمه آسیا نیز سهامداران تحت تاثیر بندهای گزارش حسابرس با تقسیم سود حداقلی (۲۸ ریال به ازای هر سهم) موافقت کردند. با توجه به عملکرد شرکت‌های بیمه در دو سال اخیر و عدم جهش سودآوری این شرکت‌ها هنوز مساله ارزش‌گذاری این صنعت (که این روزها P/E میانگین ۲/۹ را تجربه می‌کند) به صورت یک ابهام برای سرمایه‌گذاران باقی مانده است. از سوی دیگر هفته آینده برگزاری مجامع سایپا، ایران خودرو و گروه بهمن اهمیت زیادی برای سهامداران گروه خودرویی خواهد داشت. در این گروه، شرکت سایپا با ارائه سود ۳۴۷ ریالی برای شرکت اصلی ناشی از کاهش سود زیر مجموعه‌ها (عدم برگزاری مجمع سرمایه‌گذاری سایپا) و افزایش قابل توجه حجم بدهی‌ها، گزارشی متفاوت از چند سال اخیر را به بازار اعلام کرده است. مپنا، دیگر شرکت مورد توجه سرمایه‌گذاران نیز با ارسال گزارش ۱۲ ماهه شاهد برگزاری مجمع سالیانه در روز دوشنبه هفته آینده خواهد بود. صورت‌های مالی این شرکت با اعلام حجم مطالبات دو میلیارد دلاری و نیز رشد ۱۵۰ درصدی در حجم تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت، مشکل جدی نقدینگی و دریافت پول از کارفرمایان را خاطرنشان می‌سازد. حجم مطالبات تجاری این شرکت در پایان سال گذشته به بیش از ۶۶ درصد فروش سالیانه گروه بالغ شده که نسبت قابل تاملی است. در این گروه، یکی از پرحاشیه‌ترین نمادهای بورس یعنی صدرا هم امروز شاهد برگزاری مجمع سالانه است. در حالی که صورت سود و زیان شرکت بهبود قابل ملاحظه‌ای نسبت به گذشته نشان می‌دهد، حجم بدهی‌های مالی کماکان مانع از اصلاح ساختار «خصدرا» در افق کوتاه مدت شده است. شرکت همچنین قصد دارد به منظور خروج از شمول در مفاد ماده ۱۴۱ قانون تجارت و پوشش زیان انباشته اقدام به افزایش سرمایه کند. با توجه به لزوم موافقت سازمان بورس با افزایش سرمایه شرکت، اجرایی شدن این تصمیم مدیریت کماکان قطعی تلقی نمی‌شود.

عدم همراهی متغیرهای محیطی با بازار

دو متغیر مهم رونق بورس یعنی افزایش نرخ ارز و چشم انداز بازارهای جهانی در این هفته روی خوش به سرمایه‌گذاران بورس تهران نشان ندادند. در بازار ارز کاهش روزانه قیمت رسمی و تزریق گسترده ارز از سوی بانک مرکزی منجر به افت قیمت دلار در بازار آزاد تا سطح ۱۱۳۵۰ ریال شده است. به نظر می‌رسد با تثبیت نرخ رسمی، بازار ارز در کوتاه مدت شاهد ثبات نسبی باشد؛ وضعیتی که رشد درآمد شرکت‌های وابسته به صادرات را از محل افزایش نرخ برابری ارز محدود می‌کند. از سوی دیگر در این هفته کاهش رتبه اعتباری پرتغال و ایرلند و نیز هشدار موسسات معتبر اعتبار سنجی مبنی بر احتمال بحرانی شدن وضعیت بدهی‌ها در ایتالیا منجر به ایجاد شوک منفی در بازارهای مالی دنیا شد. اقتصاد ایتالیا با اندازه بیش از ۶ برابر یونان، سومین اقتصاد بزرگ اروپا به شمار می‌رود که هر گونه تلاطم در وضعیت آن می‌تواند آثار مخرب زیادی بر سایر بازارها بر جای‌گذارد. وقایع هفته جاری در سطح اقتصاد جهانی به خوبی سایه سنگین بحران اروپا بر بازارهای مالی را در میان‌مدت به سرمایه‌گذاران خاطرنشان می‌سازد. به‌ این ترتیب به نظر می‌رسد گزینه «ثبات» شاید خوش‌بینانه‌ترین حالت برای قیمت‌های جهانی کالاها در بلند مدت تلقی شود و سرمایه‌گذاران باید احتمال بروز نوسانات کاهشی قیمت در این بخش را در بلند مدت به عنوان یکی از ریسک‌های مهم در ارزش‌گذاری سهام وابسته مد نظر قرار دهند.

جنب و جوش تازه در فرابورس

بازار فرابورس ایران در این هفته شاهد ورود سه شرکت جدید بود. در نخستین عرضه، سهام پتروشیمی زاگرس در دومین تلاش در روز دوشنبه درقیمت ۱۲۵۰۰ ریال با ارزش بازار سه‌هزار میلیارد تومان کشف قیمت شد که به لحاظ ارزش جایگزینی، رقمی قابل تامل برای بزرگترین متانول ساز خاورمیانه به شمار می‌رود. پیش بینی سودآوری هر سهم شرکت در سال جاری ۱۶۷۶ ریال است که با متانول ۳۵۵ دلاری (تقریبا معادل قیمت روز این محصول) ارائه شده است.

این مساله در کنار قیمت دلار۱۰۵۰۰ ریالی بودجه، امکان تعدیلات مثبت در سال جاری از محل رشد درآمد فروش را برای «زاگرس» تا حدودی دشوار می‌کند. داد و ستد سهام بانک دی نیز در روز سه شنبه در تابلوی دوم فرابورس آغاز شد. این بانک تازه تاسیس وابسته به بنیاد شهید، با ارزش بازار ۶۴۴ میلیارد تومان، عنوان ارزان‌ترین بانک پذیرفته شده را از آن خود کرده است. P/E «دی» بر اساس پیش‌بینی سود سال ۹۰ معادل ۸ واحد است. سهامداران این بانک پس از یک روز معامله سهام در فرابورس راهی برگزاری مجمع سالانه در هفته آینده شدند. عرضه سوم مربوط به یکی دیگر از زیرمجموعه‌های بین‌الملل توسعه ساختمان (وابسته به سرمایه‌گذاری غدیر) بود که طی آن ۱۰ درصد از سهام شرکت ساختمانی «آ.اس.پ» با موفقیت به متقاضیان فروخته شد. این شرکت ۲۰ میلیارد تومانی در قیمت ۳۱۰۰ ریال با ۵/۳= P/E (که حدودا یک واحد کمتر از میانگین صنعت است) کشف قیمت شد.

با ورود این سه شرکت، بازار ۲۰ میلیارد دلاری فرابورس فاصله خود را به لحاظ توسعه ابزارها و سرعت ورود شرکت‌های جدید با بازار بورس بیشتر کرد تا این بازار نوپا در مسیر توسعه بازارهای مالی ایران کماکان نقش موثر و پیشتاز خود را حفظ کند.