معامله سهام عدالت در فرابورس تا پایان سال
گروه بورس- علیرضا باغانی: مدیرعامل شرکت کارگزاری سهام عدالت اعلام کرد: عنوان سابق و اولیه این شرکت کارگزاری صبا بوده و 100درصد سهام آن نیز متعلق به سازمان صنایع ملی ایران بوده است.

محمد‌جواد شیخ در گفت‌و‌گویی مفصل با دنیای اقتصاد در تشریح تاریخچه تشکیل این شرکت کارگزاری گفت: کارگزاری سهام عدالت برمبنای آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت مصوبه بهمن‌ماه سال 84هیات‌وزیران به وجود آمده است.
به‌گفته وی، نام‌ کارگزاری سهام عدالت در ابتدا کارگزاری صبا بود که البته مجوز کارگزاری نداشت و در واقع فقط یک اسم بود، ضمن این‌که این شرکت کارگزاری سرمایه‌ای معادل ۵۰میلیون تومان شامل ۵۰هزار سهم ۱۰هزارریالی داشت که بعدها این میزان سهام کارگزاری صبا از سازمان صنایع ملی به صورت بلاعوض به سازمان خصوصی‌سازی منتقل شد.
وی درباره ساختار کارگزاری عدالت گفت: این کارگزاری در واقع یک شرکت واسط بوده، به این صورت که سهام از طریق دولت به ما واگذار می‌شود و کارگزاری هم سهام را از طریق سرمایه‌گذاری‌های استانی به مردم واگذار می‌کرد، در واقع این سهام به‌صورت پرتفوی شده به مردم واگذار می‌شود.
او ترکیب سهامداران کارگزاری عدالت را این‌گونه تشریح کرد که سهامدار اصلی آن سازمان خصوصی‌سازی است، اما وزارت اقتصاد و سازمان کمک‌‌های فنی و اقتصادی (سرمایه‌گذاری خارجی) دو سهم ممتاز در کارگزاری سهام عدالت دارند. در واقع سازمان خصوصی‌سازی ۴۹هزارو ۹۹۸ سهم این شرکت کارگزاری را در اختیار داشت، البته در ‌حال ‌حاضر سهامداران عمده شرکت، ۳۰شرکت سرمایه‌گذاری استانی هستند. سرمایه شرکت هم ۱۵برابر شده و به سطح ۷۵۰میلیون تومان رسیده است که این اتفاق برای سلب حق تقدمی بود که از سهامداران اصلی شرکت صورت گرفت، گرچه هیات‌مدیره و مصوبات مجامع کارگزاری سهام عدالت باید توسط سازمان خصوصی‌سازی تنفیذ شود. چرا که سازمان خصوصی‌سازی دارای سهام ممتاز است.
آخرین ترکیب سهامداران
او درباره ترکیب کنونی کارگزاری سهام عدالت گفت: در‌حال‌حاضر بیش از ۹۰درصد از سهام کارگزاری از آن سرمایه‌گذاری‌های استانی است و مابقی آن هم به‌صورت سهام ممتاز در اختیار سهامداران اصلی ذکر شده است.
وی افزود: سهامدار شرکت‌‌های سرمایه‌گذاری استانی، تعاونی‌های شهرستانی هستند و مردم هم سهامدار این تعاونی‌ها هستند و هر تعاونی شهرستانی به تعداد مشمولان خود سهامدار دارد و به تناسب آنها وزن بیشتری داشته و می‌تواند در ترکیب مدیریتی سرمایه‌گذاری‌های استانی حضور پیدا کند.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون ۳۰شرکت سرمایه‌گذاری استانی و ۳۳۷ شرکت تعاونی شهرستانی در کشور وجود دارد، گفت: شرکت‌های تعاونی شهرستانی سهامی خاص هستند، اما شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به‌زودی سهامی عام شده و وارد بورس خواهند شد که پیش‌بینی می‌شود همه این اتفاقات در سال‌جاری رخ دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که ترکیب هیات‌مدیره کارگزاری سهام عدالت چگونه است، گفت: رییس‌هیات‌مدیره کارگزاری، رییس سازمان خصوصی‌سازی و دو عضو دیگر هم در هیات‌مدیره به عنوان مدیرعامل و نایب رییس هیات‌مدیره حضور دارند که از سوی سهامداران عمده تعیین می‌شوند، اما همان‌طور که گفتم کلیه مصوبات از سوی دارندگان سهام ممتاز شرکت باید امضا و تنفیذ شود.
سرمایه‌گذاری یا هلدینگ
شیخ با اشاره به سهام مدیریتی که کارگزاری سهام عدالت در برخی از شرکت‌های دولتی دارد، گفت: سهام عدالت در برخی از شرکت‌های دولتی سهام مدیریتی دارد و حتی در هیات‌مدیره نماینده دارد که این نماینده‌ها هم از سوی خود کارگزاری تعیین می‌شوند، گرچه ما به دنبال مدیریت نیستیم و سرمایه‌گذاری اصلی‌ترین هدف ما است، به‌عنوان مثال در توسعه صنعتی ما می‌توانستیم مدیریت شرکت را به دست بگیریم، ولی این کار را نکردیم، چرا که ما به دنبال تبدیل شدن به هلدینگ نیستیم.
سیاست تقسیم سود
وی در پاسخ به این پرسش که سیاست تقسیم سود سهام عدالت چگونه است، گفت: در کارگزاری سهام عدالت بیشتر سیاست تقسیم سود برمبنای قسطی که دولت می‌گیرد، تعیین می‌شود که در سال گذشته 90درصد از اقساط سهام عدالت را دولت گرفته است که اگر امسال این اتفاق بیفتد، رقم قابل توجهی به‌عنوان سود باقی نمی‌ماند.
وی ارزش روز سهام عدالت را رقمی معادل ۲۲هزارو۵۰۰‌میلیارد تومان عنوان کرد که طی این واگذاری‌ها به ۵/۲۲میلیون نفر یک‌میلیون تومان سهام عدالت داده شده است.به‌گفته مدیرعامل کارگزاری عدالت، در سال گذشته رقمی معادل ۱۰۰میلیارد تومان به‌عنوان سود به سهامداران عدالت پرداخت شده که پیش‌بینی می‌شود این رقم امسال به ۴۰۰میلیارد تومان برسد، یعنی هرسهامدار سودی معادل ۶۰هزار تومان دریافت کند. چرا که در سال‌جاری پیش‌بینی می‌شود پرتفوی سهام عدالت به سودی معادل ۱۸۰۰ میلیارد تومان دست یابد، البته بخشی از این سود صرف افزایش سرمایه شرکت‌ها نیز می‌شود.او درباره خرید و فروش سهام عدالت گفت:‌کارگزاری سهام عدالت این اختیار را دارد که به اندازه اقساطی که پرداخت کرده به خرید و فروش سهام نیز بپردازد.
مشمولان سهام عدالت
شیخ درباره ۶دهکی که باید طی سه مرحله سهام عدالت دریافت کنند، گفت: در مجموع باید ۴۲میلیون نفر در کشور در قالب ۶دهک صاحب سهام عدالت شوند که تاکنون ۵/۲۲میلیون نفر سهامدار عدالت شده‌اند و ۵/۱۹میلیون نفر دیگر باید سهام عدالت دریافت کنند و طی این واگذاری‌ها دولت باید سهام شرکت‌های خود را به ارزش ۵/۱۹هزار میلیارد تومان واگذار کند.وی گفت: در مرحله نخست اعضای کمیته امداد، بسیجیان فاقد درآمد و افراد تحت پوشش بهزیستی سهام عدالت دریافت کردند و در مرحله دوم نیز عشایر و روستاییان سهامدار عدالت شدند، افزون بر این در مرحله سوم هم کارکنان دولت، بازنشستگان کشوری و لشکری و کارکنان نیروهای مسلح مشمول دریافت سهام عدالت هستند.او درباره دهک‌های بعدی درآمدی کشور که باید سهام عدالت دریافت کنند، گفت: این دهک‌ها شامل طلاب، خدام مساجد، خبرنگاران، زنان فاقد درآمد، ایثارگران و ... است و سازمان خصوصی‌سازی باید سهام شرکت‌‌های دولتی به ارزش ۱۹هزار میلیارد تومان را در قالب سبد سهام شرکت‌‌های مختلف به شرکت‌‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار کند.او در تشریح نوع سهامی که از سوی کارگزاری عدالت به سهامداران واگذار می‌شود، گفت: سهامی که به صورت سهام عدالت واگذار می‌شود، متشکل از سهام پرتفوی شده ۲۰شرکت بورسی و ۳۰شرکت غیربورسی است و این سهام پرتفوی شده از سوی کارگزاری به سرمایه‌گذاری‌های استانی واگذار می‌شود و سرمایه‌گذاری‌ها هم این سهام را به تعاونی‌‌های شهرستانی داده و آنها نیز سهام را به مردم واگذار می‌کنند.
به دنبال اخذ مجوز
وی در پاسخ به این پرسش که سهام شرکت‌های دولتی چگونه از طریق کارگزاری عدالت به سرمایه‌گذاری‌های استانی واگذار می‌شود، گفت: کارگزاری عدالت یک شرکت واسط است و اساسا نمی‌تواند کار یک شرکت کارگزاری را انجام دهد، البته درخواست مجوز خرید و فروش سهام ارائه شده، اما هنوز مجوزی از سوی سازمان بورس صادر نشده است و در‌حال‌حاضر خرید و فروش و واگذاری سهام عدالت از طریق کارگزاری ملت و بدون کارمزد و خارج از ساعت معاملات انجام می‌پذیرد.
شیخ با بیان این‌که کلیه مصوبات مربوط به واگذاری سهام عدالت برای آیین‌نامه شورای عالی اصل 44انجام می‌پذیرد و قابل تغییر نیست، گفت: اعضای این شورا را رییس‌جمهور تعیین می‌کند که البته اعضای آن هنوز تعیین نشده‌اند.
مدیرعامل کارگزاری سهام عدالت در پاسخ به این پرسش که باتوجه به واگذاری سهام به سرمایه‌گذاری‌های استانی، مدیریت شرکت‌ها هم به نوعی به این شرکت‌ها سپرده می‌شود، آیا این شرکت‌ها از تخصص لازم برای اداره بنگاه‌های اقتصادی برخوردارند، گفت: سرمایه‌گذاری‌های استانی به‌زودی در بورس پذیرش می‌شوند و طبیعتا مدیریت این شرکت‌ها هم در اختیار افرادی متخصص است که شرایط ورود شرکت را به بورس فراهم کرده‌اند، بنابراین از این بابت نگرانی وجود ندارد، ضمن این‌که مدیریت این بنگاه‌ها می‌تواند نیز از افرادی باشند که در هیات‌مدیره سرمایه‌گذاری استانی هستند، و لزوما مدیر نباید سهامدار عدالت باشد و منع قانونی در این رابطه وجود ندارد.
حذف شرط سودآوری
وی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه آیا سرمایه‌گذاری‌های استانی برای ورود به بورس نباید سه سال سودآوری داشته باشند، گفت: با هماهنگی به عمل آمده با بورس شرط سودآوری سرمایه‌گذاری‌های استانی حذف شده است، البته صورت‌های مالی این شرکت‌ها از سوی حسابرسان معتمد حسابرسی می‌شود، بنابراین مشکلی از این بابت وجود ندارد و نهایتا این شرکت‌ها باید مهرماه مجمع برگزار کرده و تا پایان سال وارد بورس شوند، ولی به هر حال سرمایه‌های این شرکت‌ها هم باید جهت ورود به بورس اصلاح و در واقع به روز شود.
وی گفت: تعاونی‌های شهرستانی هم به اندازه مشمولانی که دارند، دارای سهامدار هستند و در شرکت‌های استانی و مدیریت آنها شریکند.
«عدالت» در فرا بورس
وی درباره خرید و فروش سهام عدالت توسط مردم گفت: در دهک پایین درآمد کشور که 14میلیون نفر هستند، رقمی معادل 14هزار میلیارد تومان سهام عدالت در اختیار دارند که 7هزار میلیارد تومان آن مشمول تخفیف 50درصدی شده و آزاد است، بنابراین مردمی که سهامدار تعاونی‌ها هستند، به زودی می‌توانند از طریق فرا بورس (OTC) به خرید و فروش سهام خود بپردازند.
وی با ذکر این نکته که سهام عدالت در حال حاضر قابل خرید و فروش نیست، گفت: سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی پس از ورود به بورس قابل معامله است اما برای معامله سهام توسط مردم، بازار فرابورس پیش‌بینی شده است،
چرا که معامله سهام عدالت در بورس امکان‌پذیر نیست بنابراین با بازار OTC برای معامله سهام عدالت مذاکراتی به عمل آمده که البته باید هیات مدیره بورس چنین تصمیمی را تایید کند.
تعاونی سهامی عام
وی درباره ماهیت شرکت‌های تعاونی شهرستانی گفت: این شرکت‌ها ساختار تعاونی دارند، یعنی هر سهامدار دارای یک رای است، اما ما بنا داریم تا این تعاونی‌ها سهامی عام شده و هر نفر به اندازه سهام خود حق رای داشته باشد.
این تعاونی‌ها پس از سهامی عام شدن وارد فرابورس شده و مردم می‌توانند سهام این تعاونی‌‌ها را که در واقع همان سهام عدالت پرتفوی شده است را به فروش برسانند.
او در پاسخ به این پرسش که قیمت سهام عدالت قابل معامله در فرابورس بر چه اساسی تعیین می‌شود، گفت: NAV سهام مثل اتفاقی که در شبکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری رخ می‌دهد، می‌تواند مبنای معامله باشد و حتی قیمت سهام سرمایه‌گذاری‌های استانی که در بورس حضور دارند، می‌تواند ملاک قیمت سهام تعاونی‌ها باشد.
شیخ در پاسخ به این سوال که آیا احتمال ورود تعاونی‌های شهرستانی به فرابورس تا پایان سال وجود دارد، گفت: مذاکرات مربوط به ورود تعاونی‌ها به فرابورس در حال انجام است، اما احتمالا تعاونی‌ها هم برای ورود به فرابورس باید شرایطی را احراز نمایند، ولی در هر صورت احتمال قابل معامله شدن سهام تعاونی‌ها در فرابورس تا پایان سال‌جاری وجود دارد.
شیخ درباره نحوه توزیع سود سهام عدالت گفت: یکی از وظایف کارگزاری عدالت توزیع سود سهام عدالت است و این توزیع از طریق شبکه بانکی صورت می‌گیرد، به طوری که بانک کشاورزی سود سهام عشایر و روستاییان را پرداخت می‌کند و سود سهام بازنشستگان و کارکنان نیروهای مسلح هم از سوی بانک سپه انجام می‌پذیرد، بازنشستگان تامین اجتماعی هم از طریق بانک رفاه کارگران سود سهام خود را دریافت می‌کنند. ضمن این که کارکنان دولت نیز از طریق بانک تجارت و بازنشستگان خدمات درمانی هم از طریق بانک صادرات می‌توانند سود سهام خود را دریافت کنند.