گروه بورس- مسعود‌رضا طاهری: اولین روز کاری این هفته بازار سهام با افت ۶۱/۰ درصدی شاخص کل همراه شد که نشان‌دهنده کاهش ۴۴۰ واحدی دماسنج بازار است، به این ترتیب شاخص کل روز گذشته رقم ۷۱ هزار و ۴۸۶ واحد را ثبت کرد. شاخص بازار با این کاهش به پایین‌ترین سطح خود در ۷۰ روز اخیر رسیده است. دیروز روند منحنی شاخص از همان ساعات ابتدایی معاملات در مسیر کاهشی قرار گرفت و رقم ۷۱هزار و۴۴۵ واحد را نیز برای لحظاتی ثبت کرد. شاخص بازار سرمایه از ابتدای امسال تقریبا ۵/۹درصد افت کرده است. در دادوستدهای دیروز بورس تهران سهامداران بیش از ۳۱۰ میلیون برگه سهم و حق تقدم را در معاملات به ارزش۹۸میلیارد تومان دست به دست کردند. تقریبا از پایان ماه مبارک رمضان تاکنون روند حرکتی شاخص‌ها در بازار سرمایه نزولی بوده است. این روند البته وابستگی روانی به انتظارات سیاسی و بین‌المللی را نیز در خود حفظ کرده است. نزدیک شدن به زمان برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل و انتظار برای حل و فصل برخی مناقشات بین‌المللی در حاشیه این اجلاس زیر ذره‌بین فعالان بازارهای مالی کشور قرار گرفته است. امید به رفع برخی نگرانی‌های موجود در این میان چشم‌انداز تدوین مناسبات مالی و تجاری و البته هزینه فایده شرکت‌ها را دستخوش تغییر می‌کند. بازار سهام در این شرایط همچنان منتظر خبرهای خوش است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری، خودرویی‌های بزرگ جهان، بانک‌های اروپایی و منطقه‌ای، مشتریان جدید برای محصولات پتروشیمی و مشارکت‌کنندگان جذاب در بازارهای مصرفی و تولیدی کشور از سال گذشته تا‌کنون تقریبا با سفرهای مختلف هیات‌های تجاری و بازرگانی به توافق‌های اولیه با شرکت‌های دولتی و خصوصی کشور دست یافته‌اند. با این حال تا نهایی شدن توافق هسته‌ای ایران با غرب، اجرایی شدن این توافقات و جلب نظر نهایی سهامداران خرد و کلان بازار، رویه انتظار و مشاهده ، بازار را حداقل تا اواخر آذر‌ماه (زمان برگزاری نشست دوباره مقامات ارشد وزارت خارجه و طرف‌های غربی) کنترل خواهد کرد. این روند صنایع مختلف بازار از جمله خودرویی‌ها، پتروشیمی‌ها، دارویی‌ها، معادن و... را درگیر خواهد کرد. می‌توان در صورت بهبود روابط با غرب به بهبود سریع عملکرد شاخص این صنایع امیدوار بود و در عین حال می‌توان تعدیل بیشتر آنها را در صورت باقی ماندن اختلافات پیش‌بینی کرد.

در این روزها تحلیلگران دیدار مقامات روسی از بازار سرمایه و قراردادهای منعقده بین دو کشور را عامل رشد قیمت برخی صنایع می‌دانند، به‌عنوان مثال افزایش قیمت در سهام غذایی‌ها در بازار نیز تا حدودی به این قرار‌داد مربوط است. در این بین از شرکت‌های بورسی خبرهای مفید و سازنده‌ای به گوش می‌رسد. به‌طور مثال ایران خودرو از افزایش تعداد تولیدات خود به ۶۰۰ هزار دستگاه خبر داده است. در شرکت‌های پتروشیمی، تاثیر آزاد‌سازی نرخ فروش محصولات در شرکت‌های پتروشیمی در ۵ شرکت مثبت ارزیابی شده، که البته با وجود افت قیمت‌های جهانی و کاهش تقاضای مشتریان خارجی میزان صادرات آنها قدری کاهش یافته است.

در گروه پتروشیمی، از اواسط تیر‌ماه امسال براساس مصوبه دولت، قیمت محصولات پتروشیمی بر مبنای نرخ ارز آزاد محاسبه شد، در حال حاضر کلیه مجتمع‌های پتروشیمی‌ ملزم به فروش محصولات خود در بورس کالا هستند. دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم، حذف شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و به تبع آن خروج دلالان و واسطه‌ها از بازار پتروشیمی و همچنین افزایش انگیزه شرکت‌های پتروشیمی به عرضه محصولات‌شان در بورس بود که براساس آمارها با گذشت حدود دو ماه از اجرای این مصوبه، اتفاق‌های مثبتی در بازار پتروشیمی رخ داده که این امر به سود منافع ملی و صنعت پتروشیمی خواهد بود. با این شرایط اما کارشناسان ضمن واکاوی بیشتر اوضاع بازار سهام از شوک‌درمانی سخن می‌گویند. حسین خزلی‌خرازی، کارشناس بازار سهام معتقد است: بازار در شرایط فعلی به شوک‌درمانی نیاز دارد و افزایش بیشتر نقدینگی در بازار توسط بانک‌ها و تحریک طرف تقاضا اقدامی است که این کارشناس برای شرایط فعلی بازار ضروری می‌داند. خزلی‌خرازی با بیان اینکه در بورس هم در بخش اخبار سیاسی و هم در بخش اقتصاد کلان شرایط خوبی وجود دارد، گفت: نرخ تورم در کشور افت کرده و نرخ رشد اقتصادی نیز از منفی ۸/۵ درصد به صفر رسیده و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال به ۵/۲ درصد برسد. به گفته وی گزارش‌های ۳ ماهه شرکت‌ها نیز بد نبودند، اما اتفاقات اخیر برای شاخص اغلب از شرایط روحی و روانی نامناسب ناشی می‌شود که حتما بازار نیاز به شوک‌درمانی دارد. این شوک می‌تواند به‌صورت تزریق نقدینگی ازطریق خطوط اعتباری صورت بگیرد. افت نقدینگی در بازار به دلیل سیاست‌های انقباضی شدید یکی از عواملی است که بازار را با افت حجم معاملات روبه‌رو‌ کرده است. مشکلات بانک‌ها در اختیار نداشتن نقدینگی موجب افت سرعت گردش پول در بازار شده است. این روند باعث کاهش حجم معاملات شده که خود آن افت شاخص را در پی داشته است. با این حال از آنجا که حجم معاملات به مراتب بیش از خود شاخص برای فعالان اهمیت دارد، باید گفت که حجم معاملات به کمترین سطح از بهمن ماه گذشته (۸ ماه گذشته) رسیده است. به گفته وی حجم معاملات کم است و در این روزها اغلب معاملات کلان متوجه بازار شده است. افت شدید معاملات خرد به‌عنوان شاخص حضور سهامداران خرد نشانی از بی‌انگیزگی و افسردگی بورس دارد. وی در توضیح راهکار خروج ازاین بحران پیشنهاد کرد که بانک‌ها با تقویت پرتفوی خود در بازار سهام، ضمن سبدگردانی و کسب سود مناسب به چرخش بیشتر نقدینگی و رونق بازار کمک کنند. او با بیان اینکه در بازارهای جهانی دو نوع سرمایه‌گذاری مستقیم مدیریتی و سرمایه‌گذاری پرتفوی سهام وجود دارد، پیشنهاد داد تا بانک‌ها تنها با خرید سهام غیرمدیریتی کوتاه‌مدت نقدینگی بیشتری به بازار تزریق کنند نه اینکه برای دراز‌مدت و شرکت‌داری اقدام به خرید سهام مدیریتی شرکت‌ها کنند. خزلی‌خرازی در ادامه، خرید و نگهداری سهام برای حداقل یک سال را به سهامداران توصیه کرد و افزود: طی تقریبا یک دهه گذشته بازار سهام بین ۴۰ تا ۵۰ درصد سود داده است و این روند همچنان می‌تواند ادامه داشته باشد.