«سده» جشن باستانی و پایدار ایرانیان

دهم بهمن مصادف است با جشن سده، آیین هزاران ساله ایرانیان. در ایران باستان از آغاز آبان تا پایان اسفند را دوره سرما می‌خواندند که صد روز پس از آغاز این دوره و پنجاه روز مانده به نوروز «سده» و جشن آتش بود. هنوز در روستاهای جنوب شرقی ایران اصطلاح «صد به سده، پنجاه به نوروز» شنیده می‌شود؛ یعنی جشن سده صد روز پس از یکم آبان و ۵۰ روز به نوروز برپا می‌شود. برخی از پارسیان هند و تاجیکیان «سده» را جشن آدور (آدور = آذر، و هنوز در روستاهای شرق ایران، افغانستان و آسیای مرکزی بوته خشک را آدور می‌خوانند).

دهم بهمن مصادف است با جشن سده، آیین هزاران ساله ایرانیان. در ایران باستان از آغاز آبان تا پایان اسفند را دوره سرما می‌خواندند که صد روز پس از آغاز این دوره و پنجاه روز مانده به نوروز «سده» و جشن آتش بود.

هنوز در روستاهای جنوب شرقی ایران اصطلاح «صد به سده، پنجاه به نوروز» شنیده می‌شود؛ یعنی جشن سده صد روز پس از یکم آبان و 50 روز به نوروز برپا می‌شود. برخی از پارسیان هند و تاجیکیان «سده» را جشن آدور (آدور = آذر، و هنوز در روستاهای شرق ایران، افغانستان و آسیای مرکزی بوته خشک را آدور می‌خوانند). از سده به بعد، از میزان شدت برودت کاسته می‌شود. مراسم جشن با هزاران سال پیش تفاوتی نکرده است. هرکس برحسب توان خود، مقداری هیزم اهدا می‌کند و در زمینی باز آتش برپا می‌شود و حاضران بر گرد آن به شادی می‌پردازند.

اهمیت جشن سده برای ایرانیان که آن را در ردیف آیین‌های نوروز و مهرگان قرار می‌دادند به حدی بود که در دوران ساسانیان، شاهان وقت بدون تشریفات در میان مردم در این مراسم شرکت می‌کردند. پس از حمله عرب، «مرداویز» را احیا‌کننده این جشن در قرون وسطا خوانده‌اند که در اصفهان آن را از سر گرفت.