تقدیر احمدی‌نژاد از تعامل مجلس با دولت در بررسی برنامه پنجم

دنیای اقتصاد- شهاب الدین صدر نایب رییس مجلس اعلام کرد که لایحه برنامه پنجم توسعه از ظهر شنبه در جلسه علنی مجلس بررسی می‌شود و همزمان خبرگزاری فارس هم خبر داد که رییس‌جمهور مراتب رضایت خود و دولت را از چگونگی تصویب برنامه پنجم توسعه در کمیسیون تلفیق مجلس اعلام کرده است. رضایت دولت پس از آن حاصل شد که کمیسیون تلفیق اکثر خواسته‌های دولت را در برنامه پنجم توسعه پذیرفت. پیش از این بین دولت و مجلس بر سر برنامه پنجم توسعه اختلافاتی ایجاد شده بود، چراکه دولت در لایحه‌ای که سال گذشته تحت عنوان برنامه پنجم توسعه به مجلس تقدیم کرد، برای خود «اختیاراتی» در نظر گرفت که بعدا کمیسیون تلفیق این اختیارات را به «تکالیف دولت» تبدیل کرد و همین تغییر هم پایه‌ساز اختلافات دولت و مجلس شد، اما در نهایت کمیسیون تلفیق تکالیف دولت را به اختیارات دولت تبدیل کرد و به گفته برخی نمایندگان خواسته‌های دولت حتی فراتر از لایحه اولیه تامین شده است. ظاهرا همین موضوع نیز به رضایت اساسی دولت از کمیسیون تلفیق منجر شد. برنامه پنجم از ظهر شنبه در جلسه علنی مجلس بررسی می‌شود

رضایت دولت از برنامه پنجم

دنیای اقتصاد- آنگونه که نایب رییس دوم قوه مقننه در پایان جلسه علنی دیروز مجلس اعلام کرد، سرانجام از روز شنبه لایحه برنامه پنجم توسعه برای بررسی و تصویب نهایی به صحن مجلس می‌رود. همزمان خبرگزاری فارس گزارش داد: رییس جمهور رضایت خود را از نحوه تصویب برنامه پنجم در کمیسیون تلفیق اعلام کرده است.

شهاب‌الدین صدر، روز گذشته در آخرین دقایق جلسه علنی مجلس ضمن تشریح روند بررسی کلیات این لایحه در صحن مجلس، از نمایندگان خواست برای آغاز بررسی لایحه برنامه پنجم، ساعت ۲ بعد از ظهر شنبه در مجلس حضور یابند. به این ترتیب به نظر می‌رسد لایحه برنامه پنجم سرانجام پس از ماه‌ها بحث و بررسی و اختلاف‌نظر میان دولت و مجلس، برای تصویب نهایی وارد صحن علنی مجلس شود. اختلاف نظرهایی که لایحه برنامه پنجم را تا پای استرداد به دولت برد و اگر میانداری‌های محمد حسن ابوترابی فرد، محمدرضا باهنر و رضا عبداللهی نبود، چه بسا مجلسی‌ها این «لایحه» را به دولت پس می‌دادند و خود به نگارش «طرح» برنامه پنجم می‌پرداختند.

از تقدیم لایحه تا تقاضای استرداد

لایحه برنامه پنجم توسعه، زمستان سال گذشته به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد، اما به دلیل همزمانی تقدیم این لایحه با لایحه بودجه، مجلس ضمن تمدید یکساله قانون برنامه چهارم، بررسی لایحه برنامه پنجم را به سال ۸۹ موکول کرد.

رییس‌جمهور در زمان تقدیم این لایحه به مجلس، طی سخنانی تاکید کرد که از نمایندگان مجلس انتظار دارد به جای «بازنویسی» برنامه پنجم، «به کار کارشناسی دولت اعتماد کنند» و لایحه را تنها «بررسی و تصویب کنند.»

بررسی لایحه برنامه در کمیسیون تلفیق مجلس از سی‌ام خرداد ماه ۸۹ آغاز شد، اما چند هفته بعد و هنگامی که تصویب این لایحه به مراحل پایانی خود نزدیک می‌شد، ناگهان برخی اعضای کمیسیون تلفیق اعلام کردند که دولت در اعتراض به تغییرات زیاد لایحه برنامه در کمیسیون تلفیق، درخواست استرداد این لایحه را به مجلس ارائه کرده است (نیمه اول شهریور ۸۹.). در شرایطی که مجلس از این تصمیم ناگهانی دولت و رییس‌جمهور در بهت فرورفته بود، بلافاصله ابوترابی فرد و عبداللهی، دو نایب رییس کمیسیون تلفیق برای تغییر نظر محمود احمدی نژاد به نهاد ریاست جمهوری رفتند.

مذاکرات دو نایب رییس کمیسیون تلفیق با رییس‌جمهور و معاونانش که از «تغییرات بنیادین لایحه برنامه در کمیسیون» ناراضی بودند، به تشکیل کارگروه مشترکی انجامید که قرار شد نقاط اختلاف را مورد بازبینی قرار دهد و نظر احمدی نژاد را درباره لایحه برنامه تامین کند.

در روزهای بعد از آن (اواخر شهریور و اوایل مهرماه ۸۹) سران مجلس و دولت برای حل اختلافات برنامه‌ای خود جلسه‌ای را در حضور مقام معظم رهبری تشکیل دادند تا راه کسب توافقی مرضی الطرفین در این زمینه هموار شود. در پی این دیدار، کارگروه مشترک دولت و مجلس به طور جدی برای حل اختلافات وارد عمل شد.

اختلاف دولت و مجلس در ۱۰۰ مورد

کارگروه مشترک دولت و مجلس که با حضور یک نفر از سوی دولت (ابراهیم عزیزی، معاون برنامه ریزی رییس‌جمهور) و سه نماینده از هیات رییسه کمیسیون تلفیق مجلس تشکیل می‌شد، فهرستی از افزون بر ۱۰۰ مورد تغییر را برای تامین نظرات رییس‌جمهور در مورد این لایحه تهیه کرد. مهم‌ترین این موارد به گفته اعضای کمیسیون تلفیق، تبدیل ۶۶ مورد از «تکالیف» دولت در برنامه پنجم به «مجوز» بود. بدین معنا که دولت اعتقاد داشت «تکالیف» تعیین شده در مصوبه کمیسیون تلفیق «تکالیفی مالایطاق» است و چون دولت اعتبارات لازم را ندارد، نباید به انجام آنها «مکلف» شود.

آن گونه که سایت خبری الف، وابسته به احمد توکلی نوشت، خواسته‌های دولت از کمیسیون تلفیق شامل «۴۴ مورد تقاضای تبدیل تکلیف و وظیفه به اجازه»، «۲۲ مورد حذف تکالیف و وظایف» و «۱۰ مورد درخواست اجازه جدید» می‌شد.

در جریان بازبینی لایحه برنامه پنجم در کمیسیون تلفیق، اغلب تغییرات پیشنهادی همان‌گونه که کارگروه مشترک خواسته بود، به تصویب رسید. آن چنان که سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس گفت: «اکثریت قریب‌ به اتفاق نظرات این کارگروه در کمیسیون تلفیق تصویب شده و می‌توان گفت عمده نظرات دولت در مورد لایحه برنامه تامین شده است.»

محمد مهدی مفتح در مورد تبدیل جملات «دولت مکلف است» به «دولت مجاز است» نیز گفت: «در بازنگری مصوبات تلفیق تعدادی از این تکالیف به اجازه تبدیل شد، تا با توجه به بارمالی و محدودیت منابع، تکلیف مالایطاق برای دولت تعریف نشود.»

مخالفت‌ها با کاهش نظارت‌پذیری

تامین «اکثریت قریب به اتفاق» نظرات دولت در لایحه برنامه پنجم البته بدون مخالفت نبود. در خط مقدم جبهه مخالفان، احمد توکلی، عضو شاخص کمیسیون تلفیق و سایت خبری وابسته به او (الف) قرار داشتند. در زمان تصویب نهایی لایحه برنامه در کمیسیون تلفیق، سایت الف در گزارشی نوشت: «دولت که تاکنون توانسته با تبدیل بسیاری از تکالیف و وظایف به اختیار، عملا از بازخواست قوای نظارتی شانه خالی کند، برای نهادهای نظارتی نیز برنامه ویژه دارد و درصدد است فرآیند نظارتی مجلس و نهادهایی مانند دیوان محاسبات بر اجرای قانون توسعه پنجم را تضعیف کند.»

کمتر از یک هفته بعد، توکلی در مصاحبه‌ای با ایسنا، از «تفاهم هیات رییسه کمیسیون تلفیق مجلس با دولت برای حذف نظارت دیوان محاسبات از بندهایی از برنامه پنجم» خبر داد. او البته به «اعتراض برخی اعضای کمیسیون تلفیق» در این زمینه نیز اشاره کرد و گفت که با این مخالفت‌ها، «پیشنهاد نظارت معاونت نظارت مجلس به جای دیوان محاسبات بر برنامه» نیز از لایحه حذف شده است. اما در هر حال، آن ماده‌ای که صراحت داشت دیوان محاسبات باید بر برنامه پنجم نظارت داشته باشد «متاسفانه حذف شد.»

بدین ترتیب، لایحه برنامه پنجم توسعه در حالی از روز شنبه به صحن علنی مجلس خواهد رفت که تردید‌های بسیاری درباره نحوه اعمال نظارت بر روند اجرای برنامه وجود دارد.

تلاش کمیسیون تلفیق برای تصویب نهایی

با وجود تمام بحث و جدل‌هایی که ظرف ماه‌های گذشته بر سر لایحه برنامه پنجم ایجاد شده است، سخنگوی کمیسیون تلفیق امیدوار است این لایحه در زمان تصویب نهایی در صحن مجلس «هیچ تغییری نکند.» انتظاری که بسیار بعید است به بار بنشیند.

در همین زمینه محمد مهدی مفتح در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته است: «کمیسیون تلفیق با کمک کارگروه مشترک دولت و مجلس کار کارشناسی بسیار زیادی روی برنامه پنجم انجام داده است» و اضافه کرده است: «کمیسیون تلفیق تلاش خواهد کرد که برنامه پنجم توسعه بدون هیچ تغییری در مجلس شورای اسلامی تصویب شود.»

براین اساس، جلسه علنی روز شنبه مجلس که قرار است در آن پنج مخالف و پنج موافق کلیات لایحه برنامه پنجم سخنرانی کنند، ممکن است صحنه بحث‌های داغ بر سر تصویب یا رد کلیات این لایحه باشد. بحث‌هایی که یک طرف آن را مخالفانی چون احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس رهبری خواهند کرد و سوی دیگر آن را اعضای متنفذ هیات رییسه کمیسیون تلفیق؛ کسانی چون محمد رضا باهنر، رییس و محمدحسن ابوترابی فرد و رضا عبداللهی، دو نایب رییس این کمیسیون.

قدردانی احمدی‌نژاد از تعامل کمیسیون تلفیق

رییس‌جمهور در جلسه‌ مشترک با اعضای هیات رییسه کمیسیون تلفیق برنامه پنجم توسعه، از اعضای این کمیسیون به خاطر تعامل مناسب با دولت در بررسی لایحه برنامه قدردانی کرد.

آن‌گونه که خبرگزاری فارس گزارش داده، سه‌شنبه شب و همزمان با اتمام بررسی برنامه پنجم توسعه در کمیسیون تلفیق، جلسه مشترکی بین هیات رییسه کمیسیون تلفیق و محمود احمدی نژاد برگزار شده است که در این جلسه که با حضور محمدرضا باهنر، رییس کمیسیون تلفیق برنامه پنجم و محمد حسن ابوترابی فرد و رضا عبداللهی، دو نایب رییس این کمیسیون برگزار شد، محمود احمدی‌نژاد از تعامل کمیسیون تلفیق و نمایندگان ملت با دولتی‌ها در ارزیابی برنامه، ابراز رضایت و قدردانی کرد.

در همین حال، جواد آرین منش از اعضای هیات رییسه کمیسیون تلفیق نیز در گفت‌وگو با ایرنا، با اشاره به جلسه شامگاه سه‌شنبه هیات رییسه کمیسیون تلفیق با رییس‌جمهور اظهار کرد: این دیدار به منظور هماهنگی‌های بعدی جهت رسیدگی به مواد این لایحه در صحن علنی مجلس برگزار شد. وی افزود: هدف دیگر از برگزاری این جلسه، هماهنگی دولت و مجلس در تدوین پیش‌نویس اساسنامه صندوق توسعه ملی بود. آرین منش گفت:‌ از آنجا که قرار است ۲۰ درصد از درآمدهای نفتی در این صندوق واریز و صرف طرح‌های زاینده عمرانی شود، در این جلسه، توافقات کلی در خصوص چگونگی تدوین ماده مربوط به این صندوق حاصل شد. وی خاطرنشان کرد: در این جلسه درباره نحوه مدیرت صندوق، تامین منابع، هزینه کرد منابع و چگونگی نظارت بر عملکرد آن گفت‌وگو و طرفین بر سر این مسائل توافق کردند.

عکس: خبرگزاری فارس