اوضاع اقتصادی ناحیه یورو

مترجم: رفیعه هراتی

رشد تولید ناخالص داخلی منطقه اروپا در دوره سه ماه دوم کمتر از انتظارات بود و تاثیر بحران وام‌های ساب‌پرایم آمریکا به ادامه تلاطم در بازارهای پولی منطقه اروپا انجامید. اما مسوولان بانک مرکزی بر این عقیده هستند که به این آشفتگی باید از طریق منشور اصلاح قمیت‌ها نگاه شود و سناریوی اصلی بانک مرکزی اروپا به طور اساسی تغییر نکرده است. نرخ بهره پیش‌بینی شده برای ماه سپتامبر که تا ۲۵/۴درصد افزایش یافته است هنوز در جریان است.

رشد تولید ناخالص داخلی منطقه اروپا در سه ماه دوم سال نسبت به سه ماه اول ۳/۰درصد کاهش داشته است که این رقم نسبت به رقم ۷/۰درصد در فصل اول سال کمتر است.

پیش‌بینی حاکی از رقم میانگین ۵/۰درصد برای دوره‌های سه ماه بود، اما نتایج بسیار ضعیف‌تر از پیش‌بینی‌های اصلی بود.

ورشکستگی هیچ کدام از بخش‌ها در ارقام اولیه دیده نمی‌شود.

اما به نظر می‌رسد در بی ثباتی بخش ساخت و ساز آلمان، ضعف صادرات فرانسه و نوسان موجودی نقش داشته است. همچنین به نظر می‌رسد مصرف تا حدی از رکود اوایل سال بهبود یافته است در حالی که فروش خودرو بهبود تدریجی نشان می‌دهد.

بخش تولید نیرومند

ورشکستگی محلی کاهش رشد را درهر سه کشور بزرگ منطقه اروپا نشان می‌دهد. ارقام ایتالیا ۱/۰درصد طی دوره‌های سه ماهه سقوط کرده است. رشد اسپانیا در حال کند شدن است زیرا نرخ بالای بهره به بخش ساخت و ساز لطمه می‌زند و یونان رکود شدیدی را در تولید ناخالص داخلی سه ماه دوم گزارش کرده است.

به طور کلی، رشد تولید ناخالص داخلی در دوره سه ماه دوم آشکارا ناامیدکننده بود، اما باید به آن در ارتباط با رشد بیش از انتظار در فصل اول نگاه شود.

عوامل خالص این ارقام را در اوایل سال افزایش دادند و اکنون شاهد اصلاح آنها هستیم. سطوح اطمینان از حد بالای خود تنزل کرده است. اما به طور کلی در سطحی قوی باقی مانده است. شاخص بخش تولید هنوز بالای ۵۰واحد علامت بدون تغییر است که نشاندهنده توسعه قوی بخش تولید است.

اطمینان بالای مصرف‌کننده

شرایط مالی نسبتا رضایت‌بخشی باقی مانده است، و تاکنون نشانه‌ای از اعمال سختگیری در استانداردهای وام بانکی نیست، گرچه برای شرکت‌ها وام گرفتن از بازار اوراق قرضه شرکت‌ها گران‌تر خواهد بود. نرخ بیکاری به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و اطمینان مصرف‌کننده کاملا بالا است که این امر از مصرف حمایت می‌کند و تاکنون نشانه‌ای از اینکه ارزش بالای یورو مانع رشد صادرات شود وجود ندارد.

در مجموع، به دنبال بهبود اوضاع شاهد سریع رشد، با نرخ رشد حدود ۵/۰درصد تا ۶/۰درصد در نیمه دوم امسال و تا سال ۲۰۰۸ خواهیم بود. این موضوع با پیش‌بینی کمیسیون اروپا هم‌راستا است.

پیش‌بینی رشد سالانه ۶/۲درصد برای امسال هنوز ممکن است افزایش یابد و رشد حدود ۴/۲درصد برای سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ هنوز معقول به نظر می‌رسد.

عوامل خطر شامل بازار مسکن در کشورهایی مثل اسپانیا است، به خصوص با در نظر گرفتن وابستگی اقتصاد اسپانیا به بخش ساخت‌وساز. به لحاظ بین‌المللی، خطر کاهش بیشتر از انتظار رشد وجود دارد که از بحران وام‌های ساب‌پرایم ‌ناشی می‌شود.

بی‌ثباتی بازار طی چند هفته گذشته و کمبود نقدینگی در بازارهای پولی این خطرها را افزایش داده است.

کاهش نرخ بهره بین بانکی

اما بانک‌های مرکزی در حالی که از اصلاح ناگهانی روند مقابله با خطر ناراحت هستند، تا حدی از بازنگری خطر استقبال می‌کنند. بانک مرکزی موافقت کرد که اقتصاد اساسا سالم است و با بهره‌برداری بالا از ظرفیت‌ها و تثبیت بازارهای پولی نشانه روشنی وجود ندارد که بانک مرکزی نرخ بهره ماه سپتامبر را بالا ببرد به‌رغم آنکه ارقام تولید ناخالص داخلی در سه ماه دوم سال ناامیدکننده است.

بانک مرکزی اروپا به سرعت به بحران نوظهور نقدینگی واکنش نشان داد. بانک مرکزی اروپا تقریبا ۱۰۰میلیارد یورو (۱۳۵میلیارد دلار) به بودجه‌های کوتاه‌مدت در روز نهم ماه اوت تزریق کرد. این کار عرضه بیشتر را در پی داشت، در حالی که به طور متوالی مبلغ توزیع شده و بخشی از بودجه در عرضه‌های بعدی کاهش می‌یافت. در اولین روز پس از فعالیت‌های ناکارآمد هفته گذشته به‌رغم عرضه سریع ۷/۷میلیارد یورویی (۴/۱۰میلیارد دلاری) که اعتبار آن ناگهان تمام شد، نرخ بهره بین بانکی به زیر ۴درصد نرخ اصلی

سقوط کرد.

دلیل آن احتمالا این بود که فعالیت اصلی تامین منابع جدید در گذشته بسیار سخاوتمندانه بوده است. بانک مرکزی اروپا مبلغ ۳۱۰میلیارد یورو (۴۱۸میلیارد دلار) توزیع کرد. این مبلغ بسیار بیشتر از میزان توزیع ۵/۲۳۶میلیارد یورویی براساس پیش‌بینی نقدینگی بانک مرکزی اروپا بود.

با وجود این نرخ میانگین وزنی توزیع نسبتا با میزان ۱۰/۴درصد بالا بود که نشان می‌دهد بانک مرکزی اروپا قصد دارد نرخ بهره را به طور معتدل با توزیع سخاوتمندانه پایین نگه دارد.

قیمت‌گذاری خطر به نحوی شایسته؟

اما اکنون بانک مرکزی اروپا باید بودجه‌های اضافه را در هفته‌های آینده کاهش دهد و می‌توان گفت این اقدام سریع در محافظت از بانک‌ها ممکن است با ناکامی در تشویق بانک‌ها برای افزایش حمایت از خطر در آینده، «مشکل خطر اخلاقی» ایجاد کند.

اگر بانک مرکزی اروپا برای این است که بانک‌ها را از ورشکستگی نجات دهد پس استانداردهای سختگیرانه چرا؟

به هر حال، بانک مرکزی اروپا و باندس بانک در بیانیه‌های جداگانه در هفته جاری اعلام کردند که بازارها در حال تثبیت هستند و باید تا اندازه‌ای شاهد عادی سازی ارزیابی خطر باشیم که کاملا قابل قبول است. هیچ نشانه‌ای از این که بانک مرکزی افزایش نرخ بهره در سپتامبر را لغو کند وجود ندارد.

زمانی بانک‌ها هشدار داده بودند که بازارها به نحو شایسته خطر را قیمت‌گذاری نمی‌کنند.

گرچه ممکن است آنها از اصلاح ناگهانی اوضاع متاسف باشند اتفاقاتی که تاکنون رخ داده است بحث‌ها را درباره افزایش بیشتر نرخ بهره تضعیف نکرده است.

به عکس شایعات در مورد بانک مرکزی اروپا هشدار می‌دهد که نقدینگی مازاد می‌تواند باعث ایجاد حباب قیمت در بازارهای دارایی شود که این امر به نوبه خود بر خطر اصلاحات ناگهانی و بی‌ثباتی دلالت دارد.

اتفاقات هفته گذشته تنها به این بحث‌ها قوت بخشیده است. و ماجرای بالا بردن نرخ بهره در ماه سپتامبر هنوز در جریان است نشست بعدی بیش از دو هفته دیگر خواهد بود.

روشن است که بانک مرکزی اروپا رویدادها را به دقت زیر نظر دارد و هزینه‌ها را بالا نخواهد برد.

وقتی ۱۷ اوت از الکس وبر، رییس باندس بانک پرسیده شد آیا هنوز نیاز به «گوش به زنگ بودن» هست او پاسخ داد بانک مرکزی اروپا هر چه برای حفظ ثبات قیمت لازم باشد انجام خواهد داد.

این امر نشان می‌دهد بانک مرکزی اروپا با افزایش نرخ بهره فشار وارد نخواهد کرد اگر شرایط آن را تضمین نکند.

اگر بازار ما تثبیت نشوند بانک مرکزی فقط می‌تواند منتظر بماند و نظاره کند.

فدرال ریزرو هماهنگ با اقدام بانک مرکزی اروپا

بعد از اینکه رییس بانک مرکزی اروپا عملا افزایش نرخ بهره را در آخرین نشست اعلام کرد، بانک مرکزی اروپا برای بازارها روشن خواهد کرد چه زمان این اقدام را لغو خواهد کرد. اما تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است و تصمیم فدرال ریزرو برای کاهش نرخ تنزیل تاثیر مستقیم بر سیاست پولی بانک مرکزی اروپا ندارد.

اقدام فدرال ریزرو عملا هماهنگ است با تصمیم بانک مرکزی اروپا در سرازیر کردن نقدینگی مازاد به بازارها برای پایین نگه داشتن نرخ بهره وام‌های بین بانکی. بانک مرکزی اروپا ابزار مشابهی در اعطای وام سریع دارد اکنون نرخ وام ۵درصد است. اگر بانک مرکزی اروپا بخواهد ثبات بازار را حفظ کند در حالی که همزمان نرخ بهره را به سطوح خنثی برساند، باید نرخ اصلی بهره را بالا ببرد و همزمان با آن نرخ وام سریع را ثابت نگه دارد یا آن را پایین‌تر بیاورد. چنین اقدامی به بازارها اطمینان می‌دهد که نقدینگی کافی موجود خواهد بود و تغییرات یک شبه نرخ بهره بین بانکی را در محدوده کمی نگه می‌دارد.

اقدامات سختگیرانه‌تر به رویدادهای بین‌المللی بستگی خواهد داشت. اگر کمبود جدی اعتبار و کاهش رشد در آمریکا به وجود آید، منطقه اروپا تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. اگر شاهد رشد اقتصادی کمتر باشیم، بانک مرکزی تصور می‌کند آنچه که برای خنثی کردن نرخ بهره انجام داده است کافی بوده است. هنوز سناریوی اصلی برای بالا بردن نرخ بهره در ماه سپتامبر باقی است، اما احتمال موفقیت آن کم شده است.