در مرحله حساس به مذاکرات می‌پیوندم عکس: AP
گروه دیپلماسی: روزشمار پایان ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 آغاز شده است. در شرایطی که به روزهای حساس و سرنوشت ساز مذاکرات نزدیک می‌شویم، وزیر امور خارجه آمریکا که به دلیل شکستگی ران پایش در بیمارستان بستری بود، گفته است «در مراحل حساس مذاکرات دوباره به وین خواهد رفت.» همزمان سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، از پیشرفت درباره مساله‌ «لغو تحریم‌های ایران» خبر داد.









ریابکوف از پیشرفت‌هایی درباره لغو تحریم‌ها خبر داد

جان‌کری: در مراحل‌حساس به مذاکرات‌می‌پیوندم


به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا پس از مرخص شدن از بیمارستان گفت در طول درمان همچنان مسائل مهم سیاست خارجی از جمله مذاکرات اتمی با ایران را هدایت می‌کرده و اطمینان دارد جدول زمانی سی ژوئن، ۹ تیر، برای حصول توافق جامع هسته‌ای با ایران به نتیجه خواهد رسید.

جان کری که روز جمعه ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) پس از ترک بیمارستان عمومی ماساچوست با کمک عصا در مقابل خبرنگاران حاضر شد، تاکید کرد با توجه به ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن در مراحل حساس مذاکرات به وین سفر خواهد کرد. وزیر امورخارجه ۷۱ ساله آمریکا ماه گذشته میلادی در جریان دوچرخه سواری در فرانسه دچار سانحه شد و ۱۰ روز پیش تحت عمل جراحی قرار گرفت.

او با بیان اینکه هم‌اکنون روی جزئیات توافق کار پیچیده‌ای در حال انجام است، افزود: «این یک اقدام دشوار است و رسیدن به توافق آسان نخواهد بود.»






پیشرفت درباره لغو تحریم‌ها

این سخنان در شرایطی بیان شد که دور هفتم مذاکرات هسته‌ای برای تدوین پیش‌نویس متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از چهارشنبه گذشته آغاز شده و گفت‌وگوها میان نمایندگان ایران و شش کشور قدرتمند جهان (آمریکا، بریتانیا، روسیه، چین، فرانسه و آلمان) در وین در جریان است. طرف‌های مذاکره‌کننده موافقت کرده‌اند تا روز۳۰ ژوئن (9 تیر) به توافق نهایی دست یابند. چگونگی لغو تحریم‌های علیه ایران و جدول زمان‌بندی آن از جمله مهم‌ترین محورهای مذاکرات معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 است که همچنان محل بحث است.

در همین چارچوب، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه در وین با بیان اینکه پیشرفت‌هایی درخصوص مساله‌ «لغو تحریم‌های ایران» حاصل شده است، گفت: «درواقع تغییراتی بر سر یکسری مسائل به‌ویژه موضوع قطعنامه‌ شورای امنیت سازمان ملل که قرار است در آینده صادر شود، حاصل شده است. » به گزارش خبرگزاری «روسیا سگودنیا» ریابکوف ادامه داد: «سرعت لغو تحریم‌ها باید از سوی طرف ایرانی مورد قبول باشد اگر چه من فکر می‌کنم بهتر است آنها خود درباره‌ آن صحبت کنند.»

به گزارش «ایرنا»، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه گفت: «طرف‌های مذاکره‌کننده توافق کردند تحریم‌ها در مورد ایران با توجه به ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو شود.» ریابکوف که ریاست هیات روسیه را در مذاکرات هسته‌ای ایران در وین برعهده دارد، روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران با بیان اینکه امید برای دستیابی به توافق طرف‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای تا روز سی ام ماه ژوئن جاری (9 تیر ماه) افزایش یافته است، افزود: «طرف‌های مذاکره‌کننده توافق کردند تحریم‌ها در مورد ایران با توجه به ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو شود و بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل دوباره اعمال نخواهد شد.» مقام روس یادآور شد: «با توجه به اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدامات ایران را در مورد تعهدات خود گواهی می‌کند، نظام قبلی تحریم‌ها به تعلیق درآمده و در آینده لغو خواهد شد.» او افزود: آهنگ لغو تحریم باید برای ایران قابل قبول باشد.


تلاش روسیه برای لغو تحریم تسلیحاتی

در ادامه ریابکوف به بحث درباره تحریم‌ تسلیحاتی ایران پرداخت و گفت: « روسیه برای لغو تحریم تسلیحاتی ایران با شرکای خود در ۱+۵ بحث‌های تندی می‌کند که بعضا به وضعیت غیرسازنده منجر می‌شود اما این مساله مانعی برای ادامه مذاکرات ایجاد نمی‌کند و جایی برای تشویش خاطر وجود ندارد.» مذاکره‌کننده ارشد روس با بیان اینکه این وضعیت قابل پیش‌بینی بود و انتظار نداشتیم که مساله به آسانی حل شود، در مورد لغو تحریم تسلیحاتی ایران ادامه داد: «هنوز فرصت برای اقدام در این زمینه وجود دارد و به تلاش‌های خود برای حل این مساله ادامه خواهیم داد.»


مذاکرات کند یا روبه جلو!

همچنین به گزارش «ایرنا»، این مقام روسی تاکید کرد که دور کنونی مذاکرات ایران و 1+5 در وین «بیش از انتظار» پیشرفت داشته و این در شرایطی است که او یک روز پیش‌تر گفته بود از نظر این کشور پیشرفت مذاکرات هسته‌ای با ایران به شکلی «بسیار نگران‌کننده کند» شده است. خبرگزاری روسی ریانووستی از قول ریابکوف نوشته بود: «متاسفانه آهنگ پیشرفت [مذاکرات] در حال کند شدن است و این بیشتر و بیشتر ما را نگران می‌کند، زیرا زمان کمی به مهلت مذاکرات باقی مانده و باید قدم آخر را هرچه زودتر برداریم.» از سوی دیگر ریابکوف در ادامه گفت‌وگوی مطبوعاتی در مورد نشست وین تاکید کرد: «کار تنظیم پیش نویس توافق جامع در مورد برنامه هسته‌ای ایران و سند الحاقی آن به خوبی پیش می‌رود.»


بازی دوگانه روسیه

ریابکوف در ادامه سخنان خود با یک تغییر رویکرد آشکار با بیان اینکه «در عین حال حاضر نیستیم هر گونه خواسته‌ای از ایران را بپذیریم»، خواستار توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد دسترسی بازرسان این آژانس به مراکز نظامی شد. این مقام روس ادامه داد: «هر گونه نگرانی را که شرکت‌کنندگان در مذاکرات هسته‌ای دارند می‌توان در چارچوب همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برطرف کرد. » معاون وزیرخارجه روسیه با اشاره به حل نشدن برخی مسائل مورد اختلاف ایران و ۱+۵ گفت: «متاسفانه هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که مجموعه‌ای از مسائل را برای تصمیم‌گیری به وزیران خارجه ایران و ۱+۵ ارائه کنیم.» مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه سپس به تفاهم به دست آمده میان ایران و گروه ۱+۵ درباره آینده ساختار رآکتور آب سنگین اراک (بازطراحی) اشاره کرد.


تکرار ادعای مسکو درباره انتقال اورانیوم

در عین حال معاون وزیر خارجه روسیه گفت مسکو و تهران در آستانه توافق در زمینه انتقال اورانیوم غنی شده مازاد هستند. اسپوتنیک نوشت: «ریابکوف در ماه مه اعلام کرده بود که روسیه آماده بررسی سناریوهای مختلف درباره انتقال اورانیوم غنی شده مازاد ایران است؛ این در شرایطی است که موضع تهران در آن زمان دقیقا مشخص نبود.»


تغییر محل مذاکرات هسته‌ای!

مذاکرات فنی و کارشناسی در شرایطی در وین ادامه دارد که انتشار اخباری درباره استراق سمع و جاسوسی در محل مذاکرات از سوی رژیم صهیونیستی نگرانی‌هایی را در میان کشورهای گروه ۱+۵ و ایران ایجاد کرده است. در عین حال در پی انتشار گزارش‌هایی مبنی بر جاسوسی رژیم صهیونیستی از هتل‌های محل مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در اروپا، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما از احتمال تغییر محل مذکرات از وین به شهر یا کشوری دیگر خبر داد. اما همزمان به گزارش «ایرنا»، یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران خبرهای مربوط به احتمال تغییر محل مذاکرات هسته‌ای با کشورهای ۱+۵ را تایید نکرد و گفت «تغییر محل مذاکرات مطرح نیست».

درواقع انتشار گزارش‌هایی مبنی بر جاسوسی رژیم صهیونیستی از هتل‌های محل مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در اروپا، مذاکره‌کنندگان هسته‌ای را بر آن داشت تا به بررسی احتمال تغییر محل میزبانی مذاکرات بپردازند. به گزارش خبرگزاری فارس، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما گفت: «با توجه به اهمیت و حساسیت روزافزون مذاکرات و نزدیک شدن به زمان ضرب‌الاجل تعیین شده، مذاکره‌کنندگان تغییر محل مذاکرات از وین اتریش به شهر یا حتی کشوری دیگر را پیگیری می‌کنند.» اما ظاهرا این خبر تایید نشده است زیرا یک منبع آگاه دیگر گفته است اگرچه نظراتی در این زمینه مطرح شده ولی فعلا بحث جدی برای تغییر محل مذاکرات مطرح نیست. این منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به یادداشت اعتراض نمایندگی ایران به وزارت خارجه اتریش اشاره کرد و افزود: «در این یادداشت اعتراض کردیم و خواستار آن شدیم که تمام تدابیر لازم برای رفع این نقیصه صورت گیرد و امنیت لازم برای فضای مذاکرات تامین شود. با این اوصاف، اگر برای تامین امنیت فضای مذاکرات لازم باشد که محل مذاکرات تغییر کند این هم می‌تواند یک گزینه باشد اما بحث تغییر محل مذاکرات الان به این شکل مطرح نیست.» پیش از این جمهوری اسلامی ایران طی یادداشت‌های رسمی جداگانه به وزارت‌های خارجه اتریش و سوئیس مراتب نگرانی جدی دولت ایران را از امنیت اماکن محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای به دولت‌های اتریش و سوئیس اعلام کرده و از وزارت خارجه اتریش تشدید تدابیر امنیتی در محل مذاکرات را خواستار شده بود. روز جمعه هم سفارت جمهوری اسلامی ایران در وین و برن طی یادداشت‌های رسمی جداگانه به وزارت‌های خارجه اتریش و سوئیس با اشاره به اخبار منتشر شده اخیر مراتب نگرانی جدی دولت ایران را از امنیت اماکن محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای به دولت‌های اتریش و سوئیس اعلام کرد و خواستار اطلاع از نتایج تحقیقاتی شد که در این زمینه انجام می‌شود. همچنین از وزارت خارجه اتریش خواسته شده است در اسرع وقت، هرگونه تدابیر لازم را برای تامین امنیت محل مذاکرات از جمله اتخاذ تدابیر بیشتر حفاظت سایبری بیندیشد. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به تاکید محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در شهرهایی مذاکره می‌کند که مقر سازمان ملل است. به این ترتیب، تاکنون مذاکرات در شهرهای وین، ژنو و نیویورک انجام شده است. اما چند روز پیش شرکت امنیت سایبری «کاسپرسکی» اعلام کرد طی تحقیقات خود دریافته سه هتل میزبان مذاکرات ایران و ۱+۵ هدف ویروس جاسوسان رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. در پی انتشار این خبر، یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اعلام کرد که مذاکره‌کنندگان ایرانی همواره ریسک بالا و احتمال استراق سمع و جاسوسی را در نظر گرفته و محتاط بوده‌اند. هیات‌ مذاکره‌کننده ایران روز جمعه پس از نشست عمومی مدیران سیاسی ایران و ۱+۵ به‌طور دوجانبه و سه‌جانبه با نمایندگان چین، روسیه، آمریکا و سه کشور اروپایی دیدار کرد. معاونان وزیران خارجه ایران و آمریکا روز پنج‌شنبه گذشته در دو نوبت با حضور هلگا اشمید، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کردند.


تمدید مذاکرات

از سوی دیگر هرچقدر که به روزهای پایانی ضرب‌الاجل تعیین شده برای توافق نهایی نزدیک می‌شویم، گمانه‌زنی‌ها راجع به احتمال تمدید مذاکرات افزایش می‌یابد. در این میان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به احتمال تمدید مذاکرات از امکان‌پذیر بودن حصول توافق تا پایان ماه ژوئن سخن گفته و تاکید کرده است که تمرکز ایالات‌متحده همچنان روی این زمان است. از سوی دیگر، شبکه خبری آمریکایی «سی‌ان‌ان» در گزارشی با دشوار توصیف کردن مذاکرات و احتمال تمدید چند روزه گفت‌وگوها نوشته است: «هنوز هیچ‌کس در اتاق مذاکره ایران و 1+5 در هتل کوبورگ وین درباره تمدید کامل مهلت مذاکرات سخنی نمی‌گوید و گفت‌وگوها هر چند سخت ولی در حال پیشرفت است.» به گزارش «ایسنا»، جف راتکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز جمعه خود در پاسخ به سوالی درباره‌ اظهارنظر برخی از مقامات روس مبنی بر به بن‌بست رسیدن مذاکرات هسته‌ای و احتمال تمدید آن گفت: «ما هنوز بر این باوریم که دستیابی به توافق نهایی تا 30 ژوئن ممکن است اما در پاسخ به این مساله باید تاکید کنم که ما هیچ گاه به‌طور علنی مذاکره نمی‌کنیم و جزئیات رایزنی‌ها باید در اتاق مذاکره باقی بماند.» همزمان «جاش ارنست»، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری روز جمعه در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌های مختلف مبنی بر تمدید مذاکرات بعد از ضرب‌الاجل 30 ژوئن این بیانات را «تاکتیک مذاکره‌ای» خواند. سخنگوی کاخ سفید افزود: سرنوشت ضرب‌الاجل مذاکرات هسته‌ای در لحظات پایانی مشخص خواهد شد. او این اظهارات را در پاسخ به سوالاتی درباره گزارش‌های برخی رسانه‌ها مبنی بر احتمال تمدید مهلت مذاکرات بعد از ضرب‌الاجل 30 ژوئن مطرح کرد.


بدون دسترسی، تحریم رفع نمی‌شود

بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی رسمی وزارت امور خارجه آمریکا، جف راتکی همچنین درباره گزارش روز جمعه خبرگزاری آسوشیتدپرس که در آن ادعا شده بود گروه ۱+۵ حل نشدن موضوع ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ابعاد نظامی احتمالی (PMD) تا پایان ژوئن را پذیرفته است، بیان کرد: «موضع ما در این زمینه تغییری نکرده است. ما همواره به روشنی به ایرانی‌ها گفته‌ایم که باید پیرامون مساله‌ دسترسی و حل نگرانی‌ها درخصوص وجود ابعاد احتمالی با آژانس به یک توافق برسند چون در غیر این صورت قادر نخواهیم بود بر سر کاهش تحریم‌ها به پیشرفتی دست یابیم.» این در شرایطی است که ایران همواره اتهامات و ادعاهای مطرح شده در این چارچوب نسبت به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را رد کرده و اسناد و مدارک ارائه شده را فاقد وجاهت حقوقی و نامعتبر می‌داند. در عین حال در چارچوب حل و فصل این مسائل و اعتماد‌سازی ایران به سوالات آژانس پاسخ داده است اما سوالات دامنه‌دار آژانس تمامی ندارد.