تیم هسته‌ای آمریکا زیر ضرب کنگره
عکس: AFP
جنگ تمام‌عیار کنگره و کاخ سفید بر سر توافق
تسلیم شدن ایران رویای خام و فانتزی است
کورکر: وزیر خارجه آمریکا توسط ایرانی‌ها «سرکیسه» شده است
جمهوری‌خواهان تندرو روز پنج‌شنبه گذشته در حضور جان کری، ارنست مونیز و جک لو، جلسه توجیهی کمیته روابط خارجی مجلس سنا را به فرصتی برای حمله شدید به باراک اوباما تبدیل کردند و سه وزیر خارجه، انرژی و خزانه‌داری نیز تمام تلاش خود را برای دفاع از رئیس کاخ سفید به‌کار بستند. جان کری در این جلسه با دفاع از توافق هسته‌ای گفت که تسلیم شدن ایران رویای خام و فانتزی است و رد توافق از سوی کنگره اعتبار آمریکا در جهان را زیرسوال می‌برد. در مقابل باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه از منتقدان توافق هسته‌ای نیز گفت ایرانی‌ها با توافق اخیر شما را «سرکیسه» کردند. دولت آمریکا روز دوشنبه (۲۹ تیر) نتایج مذاکرات هسته‌ای با ایران را که روز سه‌شنبه (۲۳ تیر) به دست آمد به کنگره ارائه داد تا اعضا در ۶۰ روز کاری تا ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) بازنگری و رای دادن به توافق را در دستور کار خود قرار دهند. کنگره و دو بازوی آن یعنی مجلس نمایندگان و سنا، نمی‌توانند جزئیات این توافق را اصلاح یا تغییر دهند بلکه باید کلیت آن را تایید یا رد کنند. در همین ارتباط، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده آمریکا با دفاع مجدد از توافق هسته‌ای با ایران گفت که در آغاز مذاکرات، تهران مواد کافی برای ساخت ۱۰ تا ۱۲ بمب اتمی را داشت.
کری که روز پنج‌شنبه اول مرداد همراه با ارنست مونیز، وزیر انرژی و جک لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا در جلسه مهم کمیته روابط خارجی سنای آمریکا حاضر شد، افزود ایالات‌متحده از آغاز گفت‌وگوها به دنبال دستیابی به یک توافق خوب بود و حالا چنین توافقی را به دست آورده است. وزیر امور خارجه آمریکا با تاکید بر اینکه این توافق، راه‌های فرار ایران به سوی دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را می‌بندد، به حضور پنج قدرت دیگر جهانی و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات اشاره کرد و خطاب به اعضای کمیته روابط خارجی سنا گفت: «آنها احمق نیستند، کارشناسند.» این سخنان جان کری پس از آن بیان شد که باب کورکر، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، انتقادات تندی را از توافق اتمی با ایران بیان کرد. کورکر از جمله گفت وزیر امور خارجه آمریکا توسط ایرانی‌ها «سرکیسه» شده است. وزیرخارجه آمریکا با رد این اتهامات گفت که در ابتدای مذاکرات، ایران مواد کافی برای ساخت ۱۰ تا ۱۲ بمب را داشت. در حالی که هم‌اکنون تعهد داده ۹۸ درصد ذخایر اورانیوم غنی شده خود را نابود می‌کند، دوسوم سانتریفیوژهایش را از کار می‌اندازد، ساختار رآکتور آب سنگین اراک را تغییر می‌دهد و پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند.
جان کری همچنین گفت که در آغاز مذاکرات، ایران اورانیوم را تا سقف ۲۰ درصد و آن هم در تاسیسات مدفون در زیر زمین غنی‌سازی می‌کرد، اما اکنون تعهد داده که این کار را نمی‌کند. کری در عین حال تاکید کرد: «چه بخواهیم و چه نخواهیم ایران در حال حاضر توانایی تولید سوخت هسته‌ای را دارد و قابلیت تولید سلاح هسته‌ای را به دست آورده و نمی‌توانیم از طریق تحریم دانش ایران را از بین ببریم، نباید از یاد برد تحریم‌ها جلوی توسعه برنامه هسته‌ای ایران را نگرفت.» او در بخش دیگری از سخنانش گفت: «به کارگیری گزینه نظامی برای جلوگیری ایران از دسترسی به سلاح هسته‌ای اقدامی بسیار پیچیده برای ایالات‌متحده خواهد بود، ولی واشنگتن بدون نیاز به متحدانش دست به این اقدام خواهد زد.» وزیر امور خارجه ایالات‌متحده افزود: «اگر توافق اتمی به مرحله اجرا درآید و ایران آن را نقض کند، آمریکا توجیه بیشتری خواهد داشت برای اینکه دست به اقدام نظامی بزند.» زمانی که جان کری وارد سالن نشست پرسش و پاسخ با سناتورهای آمریکایی شد از سوی مخالفان جنگ مورد تشویق قرار گرفت، ولی فضای جلسه پس از انتقادات سناتور باب کورکر، رئیس‌جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تغییر کرد.
رد توافق به انزوای آمریکا می‌انجامد
وزیر خارجه آمریکا همچنین با بیان اینکه که وقتی ما مذاکره کردیم، ایران هر چه خواسته، داشته و به آن رسیده بود، گفت که تسلیم شدن ایران رویای خام و فانتزی است. کری افزود: «در صورتی که توافق در کنگره آمریکا رد شود، این کشور در عرصه بین‌المللی تنها و منزوی خواهد شد.» او ادامه داد: «وقتی به توافق رسیدیم امیدوار بودیم توافق از بین نرود و اگر از بین برود ما تنها می‌شویم و شرکای خود را از دست می‌دهیم.» وزیر امور خارجه آمریکا افزود: «آنچه شما می‌خواهید با تحریم بیشتر ایران به دست نمی‌آید و اقدام نظامی نیز این امر را ممکن نمی‌کند، تنها گزینه عملی یک اقدام جامع دیپلماتیک است که در وین به آن رسیدیم.» وزیرخارجه آمریکا افزود: «گزینه ما در مقابل این توافق این نیست که همه جمع شوند تا ایران را تسلیم کنند، این رویای خام و فانتزی است.» او افزود: «گزینه ما توافقی است که نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران داشته باشیم و این یعنی توافقی که مانع از دسترسی ایران به بمب شود.»خیال‌پردازی با تحریم‌ها
وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز در این جلسه گفت: «این خیال‌پردازی است که فکر کنیم تحریم‌های اضافی ایران را وادار خواهد کرد تا کاملا تسلیم شود. جک لو تاکید کرد: «نباید این طور فکر کرد که آمریکا قادر است تا ائتلافی جهانی از شرکای خود برای تحمیل چنین تحریم‌هایی را رهبری کند پس از اینکه این توافق امکان اجرا پیدا نکرد.» به گفته وزیر خزانه‌داری آمریکا، تا زمانی که ایران دسترسی‌های مورد نیاز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فراهم نکند و به پرسش‌های این نهاد پاسخ ندهد، نه تحریم‌های آمریکا و نه تحریم‌های بین‌المللی لغو نخواهند شد. ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا هم گفت که توافق هسته‌ای آن چیزی نبود که تهران می‌خواست. مونیز گفت که این توافق بر پایه اعتماد نیست و براساس آن برنامه هسته‌ای ایران به شکل قابل ملاحظه‌ای عقب می‌رود. وزیر انرژی آمریکا تاکید کرد: «توافق بر پایه علم و تحلیل است. من مطمئنم که این یک توافق خوب برای آمریکا است.» او در عین حال گفت که اگر ایران نتواند تا ماه اکتبر به پرسش‌های آژانس پاسخ دهد، توافقی در کار نخواهد بود.
سناتورهای مخالف و موافق
در این جلسه مخالفان و موافقان توافق هسته‌ای نیز فرصت پیدا کردند تا نظرات خود را درخصوص ابعاد توافق به اطلاع مذاکره‌کنندگان برسانند. سناتور جمهوری‌خواه، جیم ریچ از ایالت آیداهو از منتقدان توافق هسته‌ای ایران بود که در سخنانی گفت هر کسی که معتقد است این یک توافق خوب محسوب می‌شود «واقعا در دسته آدم‌های ساده‌لوح روی زمین قرار می‌گیرد.» به گفته وی، اعتماد کردن به ایران برای اینکه به تعهد خود در توافق عمل کند بی‌معنی است. ریچ خطاب به سه وزیر حاضر در این نشست گفت: «با تمام احترام، سر شما آقایان کلاه رفته است و مردم آمریکا باید هزینه آن را بپردازند.» کورکر که ریاست جلسه را بر عهده داشت، به وزیر امور خارجه آمریکا گفت که ایرانی‌ها با توافق اخیر شما را «سرکیسه» کردند. او اظهار کرد که پس از شنیدن سخنان روز چهارشنبه وزیر امور خارجه در نشست پرسش و پاسخ با اعضای مجلس نمایندگان «کاملا سرخورده» شد.
سناتور دموکرات باربارا باکسر از ایالت کالیفرنیا از ادبیات همکاران جمهوری‌خواه خود در نشست کمیته روابط خارجی انتقاد کرد. او شماری از کشورهای جهان را فهرست کرد که از توافق هسته‌ای با ایران حمایت کردند و گفت همکاران جمهوری‌خواه بی‌احترامی کرده‌اند. باکسر افزود: «اگر سر جان کری کلاه رفته است، سر جهان هم کلاه رفته است.» سناتور دموکرات بن کاردن، از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی سنا، نیز گفت که او هنوز درباره رای به توافق هسته‌ای با ایران تصمیمی نگرفته است، ولی افزود: احساسش این است که مذاکره‌کنندگان آمریکایی پیشرفت فوق‌العاده‌ای داشته‌اند. او افزود: «مذاکره‌کنندگان ما دستاورد گسترده‌ای داشته‌اند، به‌ویژه در جبهه هسته‌ای.» از کاردن به‌عنوان یکی از سناتورهای کلیدی برای رای موافق به توافق هسته‌ای ایران نام برده می‌شود. اکثریت مجلس نمایندگان و سنای این کشور هم اکنون در اختیار جمهوری‌خواهان است. باراک اوباما تهدید کرده است که رای منفی کنگره را وتو خواهد کرد. در صورتی که دو سوم اعضای کنگره رای دهند، وتوی رئیس‌جمهوری می‌تواند بی‌اثر شود. دولت اوباما به دنبال جلب حمایت ۳۴ سناتور و ۱۴۶ نماینده مجلس نمایندگان است تا از بی‌اثر شدن وتوی رئیس‌جمهوری جلوگیری شود. نمایندگان دموکرات پس از نشست روز چهارشنبه مجلس نمایندگان ابراز امیدواری کردند که دولت اوباما در این زمینه موفق خواهد شد.
دسترسی لازم درباره «پی‌ام‌دی»
از سوی دیگر سخنگوی کاخ سفید می‌گوید پیش از هر گونه کاهش تحریم‌های ایران، تهران باید اطلاعات و دسترسی لازم در اختیار آژانس اتمی درباره پی‌ام‌دی قرار دهد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری پنج‌شنبه گفت: «جزئیات توافق ایران و آژانس در نشست محرمانه به اطلاع مقامات کنگره می‌رسد.» او گفت: «در واقع برخلاف اظهارات برخی از جمهوری‌خواهان، این توافق بدون ارائه این اطلاعات و دسترسی‌ها به کارشناسان هسته‌ای در آژانس قابل اجرا نیست.»
توافق ضمانت‌های اجرایی موثری دارد
همچنین وزیر خارجه عربستان سعودی که پیش‌تر انتقاداتی را نسبت به توافق هسته‌ای داشت، در تازه‌ترین اظهارات خود گفت که به نظر می‌رسد توافق هسته‌ای وین برای بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای، ضمانت‌های اجرایی کارآمدی دارد. اظهارات عادل الجبیر روز پنج‌شنبه اول تیر، یک روز پس از سفر اشتون کارتر وزیر دفاع ایالات‌متحده، به عربستان سعودی برای خاطرجمع ساختن ریاض درباره توافق هسته‌ای وین، بیان شده است. اشتون کارتر که در سفر به ریاض با پادشاه و وزیر خارجه عربستان سعودی دیدار داشت، گفته بود که مقامات سعودی از توافق هسته‌ای میان قدرت‌های جهانی و ایران حمایت کرده‌اند. اکنون نیز وزیر خارجه عربستان سعودی بر این اظهارات صحه می‌گذارد و می‌گوید که توافق هسته‌ای وین هم مکانیزم نظارتی کارآمدی دارد و هم اینکه برقراری دوباره تحریم‌ها را در صورت عدم پایبندی ایران به تعهدات خود پیش‌بینی کرده است.
ارسال نظر