رد پای مقام عربستانی در تراژدی آمریکایی الثمیری در فرودگاه لس‌آنجلس درژانویه 2000

گروه جهان: اواخر یک شب در ماه فوریه سال ۲۰۰۴، در داخل کاخی مجلل در ریاض، دو بازرس آمریکایی به ملاقات مردی رفته که معتقد بودند می‌توانست پاسخگوی طولانی‌ترین رازی باشد که از ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ سر به مهر مانده است: در حادثه ۱۱ سپتامبر اگر شاهزاده‌ها و مقامات سعودی نقش داشته‌اند آن نقش چه بوده است؟

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، مردی که تحت بازجویی قرار داشت، فهد الثمیری، یک مقام کنسولی مستقر در لس‌آنجلس و امام جماعت یک مسجد بود که پیش از حمله با دو نفر از هواپیماربایان دیدار داشت. بازجویان عضو کمیسیون ملی ۱۱ سپتامبر بودند و در تمام روز در سفارتخانه آمریکا منتظر نشسته بودند تا مصاحبه نیمه شب خود را انجام دهند، زیرا آنها بر این باور بودند که این مرد با طرح حمله مرتبط بوده و بازجویی از وی می‌تواند قدم بزرگی به سوی این باشد که مقامات عربستان سعودی در این حمله نقش پیچیده‌ای داشته‌اند.

اقدام این دو ناموفق بود. الثمیری، پدر دو فرزند که در اوایل ۳۰ سالگی به سر می‌برد، در دو بازجویی که هر کدام به مدت ۴ ساعت طول کشید، هرگونه ارتباط یا همکاری با هواپیماربایان را تکذیب کرد. دو بازجو در گزارشی که برای روسای خود تهیه کرده در آن گفته بودند که الثمیری به نظر دروغ می‌گوید و هنوز هیچ مدرک مستدلی درخصوص الثمیری یا سایر مقامات سعودی به‌دست نیامده که در این حملات دست داشته باشند. اما نزدیک به ۱۵ سال بعد از حمله به نیویورک و واشنگتن، دوباره پرسش‌هایی درخصوص ارتباط سعودی‌ها با این حمله مطرح شده است، زیرا در تحقیقاتی که کنگره داشته و بخشی از اسناد سال ۲۰۰۲ نیز افشا شده، این احتمال می‌رود سعودی‌ها در این حمله نقش داشته باشند. این در حالی است که هنوز ۲۸ صفحه معروف تقریبا رازگونه و مهر و موم زده شده باقی مانده است.

البته مقامات آمریکایی که این ۲۸ صفحه را خوانده‌اند می‌گویند که همه تحقیقات به نوعی با آن بخش از گزارشی که در باب الثمیری و آن دو هواپیمارباست، گره خورده است. برخی می‌گویند اگر مقامات سعودی نقشی در این حمله داشته باشند احتمالا از طریق الثمیری این امر اتفاق افتاده است.

در آن سال هیچ مدرک قابل‌توجهی در این خصوص پیدا نشد و مقامات سعودی نیز مدام استدلال می‌کردند که «یک مشت حدسیات» و تئوری توطئه پشت ادعاهای آمریکایی‌ها است. عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز در یک کنفرانس خبری تاکید ‌کرد که با مشخص شدن محتوای ۲۸ صفحه به این نکته پی برده شده است که این ادعاهای مطرح شده فاقد سند بود و صحیح نبوده‌اند. او مدام در این کنفرانس می‌گفت چیزی در آن نبوده و آب در هاون کوبیدن بوده است. جان برنان، رئیس سیا در یک مصاحبه با شبکه خبری العربیه اعلام کرد که وی موافق افشای ۲۸ صفحه است اما مردم نباید آن را به‌عنوان نقش داشتن عربستان سعودی در حملات ۱۱ سپتامبر تلقی کنند. او افزود: «تحقیقات آمریکایی‌ها درخصوص ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ مدام به نقش بن‌لادن و القاعده و از این قسم اشاره دارد».

اما برای برخی، این نوع نگاه کردن تنها یک نگاه احتمالی به بخشی از حقیقت است که هنوز تمام زوایای آن کشف نشده است. ریچارد لامبرت که نظارت بر تحقیقات را در دفتر «اف‌بی‌آی» در سن-دیگو بر عهده داشت، می‌گوید: «این یکی از آن موارد خیلی افتضاح بود که اتفاقات ناگواری را رقم زده است».

برای اف‌بی‌آی پرونده ۱۱ سپتامبر هنوز باز است. در حالی که اتفاق نظر وسیعی در مورد چگونگی بازگشایی این پرونده وجود دارد اما هنوز بخش‌هایی از آن حل نشده و رازآلود باقی مانده است. راز این ماجرا در واقع در ۱۵ ژانویه سال ۲۰۰۰ از در ورودی فرودگاه لس‌آنجلس آغاز می‌شود که دو مردی در آن دیده می‌شوند که یک و نیم سال بعد از آن تبدیل به دو تن از هواپیماربایانی شدند که هواپیمای خود را به ساختمان پنتاگون کوبیدند. سوای اینکه نواف الحمزه و خالد المظهر نقش‌شان در حمله به پنتاگون محرز شده است اما باید گفت این نقشه را احتمالا کسی طراحی کرده بود که با آمریکا آشنا بود.

زیرا این افراد که به گروه‌های افراطی متصل بودند نه تنها به زبان انگلیسی آشنا نبودند حتی در مورد آمریکا هم شناخت لازم را نداشتند. برای اف‌بی‌آی بسیار حیاتی است که پس از حمله پی ببرد که آیا این دو هواپیماربا پس از اینکه به لس‌آنجلس رسیدند از سوی کسی کمکی دریافت داشته‌اند یا نه. اما اف‌بی‌آی پس از یک بازرسی کامل از تمامی هتل‌ها قادر نبود که بفهمد نواف الحمزه و خالد المظهر این دو هفته را در کجا سپری کرده‌اند. با برخی محاسبات ممکن است که این دو نفر، دو هفته مزبور را در مسجد «کینگ فهد» در منطقه شهری «کول‌ور» سپری کرده باشند. الثمیری امام جماعت این مسجد بوده و ممکن است این دو در یک آپارتمانی این دو هفته را سپری کرده باشند که مسجد به اسم خود برای آنها اجاره کرده بود. یک سند منتشر شده از سوی اف‌بی‌آی در سال ۲۰۱۲ به نقل از یک پنل مستقل می‌گوید: وظیفه اختصاصی الثمیری در این دو هفته خدمت‌رسانی به نواف الحمزه و خالد المظهر در لس‌آنجلس بوده است.

بررسی‌های گسترده کمیسیون ۱۱ سپتامبر نقش مقامات سعودی را تایید می‌کند و اف‌بی‌آی هم هنوز نتوانسته خلأهای موجود را در فاصله زمانی دو هفته اول ژانویه سال ۲۰۰۰ پر کند.

وقتی دوهواپیماربا در اوایل فوریه مجددا ظاهر شدند آنها به رستورانی که غذاهای مدیترانه‌ای سرو می‌کرد رفتند، اما نکته مهم این داستان، نزدیکی این رستوران به مسجدی بود که الثمیری در آن مشغول به خدمت بوده است. آنجا، آنها با عمر البیومی روبه‌رو شدند، این شخص کسی است که حقوق خود را از طریق سازمان هواپیمایی کشور عربستان سعودی دریافت می‌کند و احتمالا وی در کالیفرنیا این نقش را داشته تا مخالفان سعودی را در آمریکا زیر نظر داشته باشد.

البیومی بعدها به اف‌بی‌آی گفت که آن نشست اتفاقی بوده است و بعدها متوجه شده که آن دو دارای لهجه خلیجی بوده‌اند. اما اف‌بی‌آی معتقد است که البیومی پیش از اینکه با این دو هواپیماربا در رستوران مدیترانه‌ای دیدار داشته باشد، دیداری اختصاصی با الثمیری داشته است و بازرسان به دنبال فهمیدن این موضوع هستند که آیا الثمیری خود ترتیب این ملاقات را داده است یا نه؟

در آن زمان الثمیری بخشی از شبکه وزارتخانه امور اسلامی عربستان سعودی بود که امور مالی مساجد خارج از کشور را بر عهده دارد. همچنین این وزارتخانه روحانی‌ها را آموزش می‌دهد و کار هدایت افرادی را که تازه به دین اسلام مشرف می‌شوند به عهده دارد. خود الثمیری می‌گوید نقش وی در این شبکه پاسخگویی به شبهات دینی افراد بوده است. اما در گزارش آمده است که آقای الثمیری زمانی که در باب ارتباطاتش، به‌ویژه درخصوص ارتباطی که وی با البیومی داشت مورد سوال قرار گرفت، صادقانه رفتار نکرده و اصطلاحا «فریبنده» ظاهر شده بود. او آشنایی خود را با البیومی تکذیب کرد، به‌رغم اینکه نشان می‌دهد وی در طی دو سال ۲۱ بار تلفنی با البیومی در ارتباط بوده است.