کوبای توسعه‌یافته، کوبای عقب‌مانده - ۱۳ اردیبهشت ۹۶

هادی اعلمی‌فریمان
کارشناس آمریکای لاتین

این شرایط به‌عنوان عامل اصلی پیش از سال 2000 و تقریبا بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی خود را در صحنه داخلی کوبا نشان داد.

موضوع اقتصاد از زمان شروع نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری رائول کاسترو در سال 2006 باعث شد که تجدیدنظری اساسی و ساختاری در کوبا انجام شود. باید توجه داشت اراده‌ای در سطوح عالی حاکمیتی به این دیدگاه رسیده بود که لزوم تجدیدنظر در ساختار و به‌خصوص موضوع اقتصاد فرارسیده است که احتمالا خود فیدل کاسترو به‌عنوان نماد مبارزه با امپریالیسم تمایل نداشت که این موضوع توسط وی انجام شود، به همین علت این کار مهم به برادر سپرده شد.

همچنین در همان زمان دو جریان هم در کوبا ایجاد شد: اول طرفداران فیدل کاسترو به نام «فیدلیست‌ها» دوم طرفداران رائول کاسترو به نام «رائولیست‌ها». اگر به آمار اجلاسیه‌های حزب کمونیست قبل از رائول کاسترو نگاهی داشته باشیم به ندرت برگزاری اجلاسی را مشاهده می‌کنیم. اما بعد از به قدرت رسیدن رائول با ورود اعضای جوان به بدنه حزب کمونیست این تشکل فعال شده و بحث‌های تجدید نظرطلبانه با قوت بیشتری در اجلاسیه‌های متعدد مطرح می‌شود و خود رائول کاسترو هم به‌صورت صریح و روشن ضرورت تغییر را به‌خصوص در حوزه اقتصاد بیان کرده است.

رائول کاسترو در این ارتباط گفته بود، رشد اقتصادی کشورش در نیمه اول سال تنها ‌٩/ ١ درصد بوده است. وی به مردم کوبا درخصوص نتیجه‌گیری اشتباه در مورد این مساله هشدار داد و گفت: اشتباهات خود ما بزرگ‌ترین دشمن ما است و نه امپریالیسم آمریکا.

رائول کاسترو اوایل سال ‌٢٠٠٨ به‌طور رسمی و در مجمع ملی این کشور قول داد که در زمینه اقتصاد این کشور تسهیلاتی را به‌وجود آورد. بنابراین بعدها 600 تن از نمایندگان پارلمان کوبا به بحث و تبادل‌نظر درخصوص خط‌مشی‌های جدید سیاسی، اقتصادی و سوسیالیستی کشورشان پرداختند و از تابستان سال ‌٢٠١٠ تاکنون دولت به تدوین خط‌مشی‌های تغییر پرداخته است. تغییرات به شکل عملی از سال 2006به این سو انجام شد که بیشتر شامل حذف بیش از یک میلیون جایگاه کاری غیرمفید در موسسات و نهادهای دولتی بود.

کارمندان اخراج شده از نهادهای مزبور فرصت‌های شغلی جدیدی را در سازمان‌های خصوصی جدید‌التاسیس پیدا کردند. اصلاحات اقتصادی جدید کوبا، جذاب شدن مقوله گردشگری توسط سازمان‌های سرمایه‌گذار خارجی نیز از سایر برنامه‌ها بود.

اکنون سوسیالیسم در کوبا پایان نیافته، حزب کمونیست با 700هزارعضو تنها حزب قانونی فعال تصمیم‌گیرنده نهایی آینده کوبا است. رسانه‌ها، رهبران دیگر نقاط جهان، سوسیالیست‌ها، آمریکایی‌ها و سرمایه‌داران جهان قاضی عملکرد کاسترو نیستند، به قول پست مدرنیست‌ها قاضی نهایی مردمی هستند که تریبون ندارند، در حاشیه بوده‌اند، فدای آرزوهای یک مرد شده‌اند و در نیمه ناکجاآباد رها شده و به هیچ افقی نرسیده‌اند و مردی که از آرمان سخن‌های پرشور و مهیج می‌گفت در افقی نامعلوم گم شده است و نسلی سوخته به جا مانده است.