به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» نشریه انگلیسی اکونومیست موضوع سرمقاله و طرح روی جلد این هفته خود را به بحث انرژی در قرن بیست و یکم اختصاص داد و نوشت: پیش از این نیز جهان با سقوط قیمت نفت مواجه بوده است اما این بار متفاوت است؛ چون دولت‌ها، اذهان عمومی و سرمایه‌گذاران نیز دغدغه‌های زیست‌محیطی دارند و صنعت تولید انرژی پاک با شتاب در حال پیشرفت است. جو بایدن، نامزد دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرده است قصد دارد ۲ تریلیون دلار را برای کاهش آلایندگی‌های کربنی از اقتصاد ایالات‌متحده هزینه کند. مقامات اتحادیه اروپا نیز سرمایه‌گذاری‌های عظیمی را برای پاسخ مناسب به برنامه‌های کربن‌زدایی خود آغاز کرده‌اند. اگرچه سیستم انرژی قرن بیست‌ و یکم در مسیر تبدیل شدن به یک منبع باثبات‌تر و ایمن‌تر برای سلامتی بشر قرار دارد، اما این تغییر رویکرد اقتصاد جهان به سمت منابع انرژی همراه با ریسک‌های بزرگی خواهد بود. اگر این چرخش بدون برنامه انجام شود می‌تواند خود موجب تشدید بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی در دولت‌های وابسته به هیدروکربن شود.

امروز سوخت‌های فسیلی منبع تامین ۸۵ درصد از کل انرژی مورد نیاز بشر هستند. اما این یک سیستم آلاینده است. همین میزان از سوخت‌های فسیلی عامل تولید دوسوم از گازهای گلخانه‌ای در جهان است و آلایندگی‌های ناشی از آن سالانه جان حدود چهار میلیون نفر را می‌گیرد. از سوی دیگر تمرکز منابع نفتی در بخش‌هایی از جهان موجب شکننده بودن منابع تامین نفت در برابر ریسک‌های ژئوپلیتیک شده است. جای تعجب ندارد که از سال ۱۹۷۰ تاکنون، قیمت جهانی نفت در یک بازه شش ماهه، ۶۲ بار با نوسان بیش از ۳۰ درصدی مواجه بوده است.

اما تصویر امیدوارکننده‌ای نیز نسبت به انرژی‌های تجدیدپذیر ظهور یافته است و انتظار می‌رود این منابع بتوانند تا سال ۲۰۵۰، ۵۰ درصد از برق مورد نیاز بشر را در جهان تامین کنند. از منظر سیاسی نیز به دلیل تنوع در منابع از جهات ژئوپلیتیک و فنی، انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک می‌توانند ثبات سیاسی بیشتری را نیز با خود به ارمغان آورند. دولت‌های هیدروکربنی نیز باید دست به انجام اصلاحاتی بزنند و بتوانند حساب بیشتری روی دریافت مالیات از شهروندان خود باز کنند. کشورهای وابسته به واردات انرژی فسیلی نیز وادار می‌شوند سیستم‌های تامین انرژی جدیدی را برای خود بنا کنند. پس از آن است که بهای برق نیز نه توسط چند بازیگر، بلکه به دلایل رقابتی و کیفی تعیین می‌شود. اما اگر این روند تغییر به درستی و با برنامه صورت نگیرد، علاوه بر خطری که از جانب کنترل چین بر سیستم تامین انرژی پاک می‌تواند اقتصاد جهان را تهدید کند، چون اکنون بخش قابل‌توجهی از تولید انرژی‌های پاک در اختیار این کشور است، دیگر تهدید، تغییر در دولت‌های هیدروکربنی است که اکنون هشت درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده‌اند و ۹۰۰ میلیون شهروند در این کشورها زندگی می‌کنند. در حالی که روند افت تقاضا برای نفت ادامه خواهد یافت، این کشورها باید با تمام توان بر سر سهم خود از بازار جهانی نفت رقابت کنند و این رقابت نیز به سود کشورهای دارای نفت خام ارزان‌تر و با کیفیت‌تر به پایان خواهد رسید. حتی درحالی‌که این کشورها با نیاز روزافزون به انجام تغییرات سیاسی و اقتصادی روبه‌رو می‌شوند، منابع درآمدی آنها برای پرداخت چنین هزینه‌هایی کاهش می‌یابد. در فصل دوم سال جاری، درآمدهای نفتی عربستان سعودی با افت ۴۹ درصدی مواجه شد.

با وجود چنین تهدیداتی، این وسوسه ایجاد می‌شود تا با کندتر کردن این روند مانع از خطرات آن شد. با این حال، این اقدام نیز خود موجب بروز پیامدهای متفاوت و البته خطرناکی در زمینه تغییرات آب و هوایی خواهد شد. از این رو حرکت به سوی منابع جدید و پاک تامین انرژی حیاتی است اما این روند احتمالا بسیار مخاطره‌آمیز و بی‌نظم خواهد بود.

اخبار مرتبط