ناگفته‌های گفتنی

گفت‌وگو: مصطفی الولی و عبده الاسدی ترجمه: حسین جابری انصاری در پادگان شهرک‌‌نشین، سربازان با خانواده‌های خود می‌‌آیند و به شکل دائمی در جغرافیای تعیین‌‌شده برای کشور پادگانی اقامت می‌‌کنند. آنها در این کشور/ پادگان، در کنار ابزار نظامی، یک پایگاه تولیدی اجتماعی، بشری و اقتصادی هم ایجاد می‌‌کنند. این واقعیت الزامات خود را در پی دارد و در نتیجه، تعامل با آن، یا فهم آن، نیازمند روش‌های دیگری است. پیش‌‌تر از دو بخش طرح صهیونیسم، بخش یهودی شهرک‌‌نشین و بخش امپریالیستی مهاجم و رابطه پیچیده میان آنها سخن گفتم که موضوعی نیازمند یک فهم ویژه است. از نگاه بنیادی، این رابطه شبیه رابطه میان پادگان نظامی با مرکز خود است؛ اما از جهاتی تمایز دارد که مساله را پیچیده‌‌تر می‌‌کند؛ زیرا شهرک‌‌نشینی که خانه‌‌ای بنا کرده و کارگاهی ساخته است، همچون سربازی نیست که فرمان بارسفر بستن و رفتن از پادگان می‌‌گیرد و به خانه خود در مرکز بازمی‌‌گردد.

این دو بخش، شهرک‌نشین و مهاجم، در مرحله ابتدایی ساختن پادگان، بیش از مرحله ثبات با یکدیگر همجوشی دارند. به دیگر سخن، رابطه بین کشور/ پادگان و کشور مادر، در مرحله ساختن، به‌خاطر نیاز هر کدام به دیگری و به‌ویژه نیاز شریک کوچک‌تر به پشتیبانی شریک بزرگ‌تر، مستحکم‌تر است. اما هنگامی که امور به ثبات رسید، این نیازهای طبیعی است که شرایط رابطه بین دو طرف را شکل می‌دهد. هنگامی که نقش پادگان عادی پایان می‌پذیرد، جمع می‌شوند و سربازان آن به کشورشان بازمی‌گردند؛ اما درباره پادگان شهرک‌نشین، سرنوشت شهرک‌نشینان پس از به کمال رسیدن نقش پادگان شهرک‌نشینی، چه می‌شود؟ از این رو ناچار باید در مراحل به کمال رسیدن نقش خود، بخش شهرک‌نشین خود را به‌گونه‌ای بنا نهد تا در صورت امکان و به هر شکل ممکن، بتواند به پدیده‌ای مشابه کشورهای عادی تبدیل شود. این امری است که در «ایالات متحده» و «استرالیا» اتفاق افتاد؛ اما در مناطق دیگری چون «الجزایر» و «رودزیا» ممکن نشد.

درباره اسرائیل، این پدیده هنوز در حال ایجاد و ساخت است و تکمیل روند آن، به عوامل متعددی بستگی دارد. در هر حال، هنگامی که پادگان شهرک‌نشین (اسرائیل)، نقش خدماتی خود را به پایان می‌رساند، مسوولیت آن نسبت به آینده و سرنوشت مجموعه انسانی که آنها را در خود اقامت داده است، باقی می‌ماند. این مساله و پرسشی است که امت عربی باید در هنگام خود، به آن پاسخ دهد: اگر در پایان، نقش خدماتی اسرائیل در منطقه حذف و ماهیت اسرائیل دگرگون شود، سرنوشت شهرک‌نشینان یهودی چه خواهد شد؟ هر چه باشد، رابطه‌ای دیالکتیک و سه بعدی در پادگان شهرک‌نشین (اسرائیل)، وجود دارد که پیچیده‌تر از جدال دو بعدی و مبتنی بر کنش و واکنش است. هنگامی که یک جدال، سه طرف دارد، روند متفاوتی با جدال دو بعدی پیدا می‌کند. این رابطه سه‌بعدی، میان ستون‌های راهبردی امنیت پادگان شهرک‌نشین شکل می‌گیرد: ۱- تامین امنیت خود از طریق یهودی‌سازی، ۲- ایفای نقش خدماتی با انجام یورش های موفق به محیط پیرامونی و ۳- حفظ رابطه ویژه با مرکز از طریق حرکت دو طرف بر محور طبیعی این رابطه، در هر دو وضعیت هماهنگی و تعارض. این ستون‌های سه‌گانه ممکن است وحدتی هماهنگ و رابطه‌ای مار-پله‌ای و رو به تصاعد شکل دهد. ممکن هم هست، وحدت نیابند و تعارض میان آنها شکل گیرد و در نتیجه، رابطه مار-پله‌ای رو به نزول شکل گیرد. در هر دو وضعیت، صعود و نزول، عمل هر ستون بر دو ستون دیگر تاثیر خواهد گذاشت.

jaberiansari۱۹۶۹@gmail.com