مزایا و معایب قراردادهای هوشمند
محیط قرارداد هوشمند
«اسمارت کانترکت»ها برای اینکه ایجاد شوند و عملکرد صحیحی داشته باشند، باید در محیط مناسب و ویژه‌ای فعالیت کنند. این محیط باید از رمزنگاری کلید عمومی که کاربران را قادر می‌سازد با استفاده از کد منحصر به فرد خود، تراکنش‌ها را امضا کنند، پشتیبانی کند. این همان سیستمی است که اکثریت مطلق ارزهای دیجیتال فعلی از آن استفاده می‌کنند. قراردادهای هوشمند، به یک پایگاه داده غیرمتمرکز و باز نیاز دارند که باعث اعتماد کامل طرفین قرارداد می‌شود و کاملا اتوماتیک و خودکار است. علاوه بر این، برای اینکه محیط بتواند مورد استفاده یک قرارداد هوشمند قرار بگیرد، باید به خودی خود نیز غیرمتمرکز باشد. بلاک چین‌ها، به ویژه بلاک‌چین اتریوم، محیط‌های ایده‌آلی برای قراردادهای هوشمند هستند.
در نهایت، منبع داده‌های دیجیتالی که توسط اسمارت کانترکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید کاملا قابل اعتماد باشند. این امر مستلزم استفاده از گواهی‌نامه‌های امنیتی SSL، HTTPS و سایر پروتکل‌های ارتباطی امن است که در حال حاضر به‌صورت گسترده کاربرد دارند و به‌صورت خودکار، در بسیاری از نرم‌افزارهای جدید به کار گرفته می‌شوند. بیت کوین به عنوان اولین کریپتو کارنسی ضعف‌های بسیاری در خصوص قراردادهای هوشمند داشت، ولی با تولد اتریوم، قراردادهای هوشمند معنی و مفهوم تازه‌ای گرفت، به نحوی که بسیاری از قراردادهای هوشمند بر بستر اتریوم شکل می‌گیرد.
البته با تمام مزایای ذکر شده هنوز هیچ دولتی به طور رسمی از قراردادهای هوشمند برای انجام فرآیندها پشتیبانی نکرده است. این دولت‌ها می‌توانند در اکثر فعالیت‌های خود از این قابلیت بهره ببرند؛ به طور مثال از این قراردادها در فرآیندهایی مانند انتخابات در سطح وسیع استفاده کنند به‌این ترتیب امکان تقلب یا دست بردن در نتایج توسط هیچ کس حتی توسعه‌دهندگان آن قرارداد نیز مقدور نخواهد بود.
مزایای قرارداد هوشمند
از مزایای این قراردادها می‌توان به خودمختاری، اعتماد، صرفه‌جویی، امنیت و کارآمدی اشاره کرد. به طور مثال در مزیت خودمختاری قراردادهای هوشمند نیازی به شخص ثالث ندارند و اختیار و کنترل کامل توافق را بر عهده خود شما می‌گذارند. در حوزه اعتماد با توجه به اینکه اسناد شما کدگذاری شده و به‌صورت امن در یک دفتر مشترک حفاظت‌شده ذخیره می‌شوند، امکان سرقت یا گم شدن آنها وجود ندارد. علاوه بر این، شما مجبور نخواهید بود به افرادی که با آنها در حال معامله هستید اعتماد کنید یا از آنها توقع داشته باشید به شما اعتماد کنند، چرا که اساسا سیستم قراردادهای هوشمند، اعتماد را نهادینه کرده است.
اما در خصوص مزیت صرفه‌جویی باید گفت به لطف قراردادهای هوشمند، احتمالا دیگر نیازی به دفاتر اسناد رسمی، نمایندگان املاک، دستیاران و سایر واسطه‌ها نخواهد بود. در نتیجه نیازی به پرداخت هزینه‌های گزاف مربوط به خدمات آنها نیز نخواهد بود.
اما شاید مهم‌ترین مزیت این قراردادها در امنیت آن نهفته باشد. اگر قراردادهای هوشمند به درستی مورد استفاده قرار بگیرند، هک کردن آنها بسیار دشوار است. علاوه بر این، محیط ایده‌آل قراردادهای هوشمند توسط رمزنگاری پیچیده پشتیبانی می‌شود که از اسناد به‌صورت امن، نگهداری می‌کند.
آخرین مزیت این قراردادها شامل کارآمدی است. معمولا در روش‌های دستی برای اسناد کاغذی، ارسال و انتقال آنها به مکان‌های خاص و...، زمان زیادی صرف می‌شود. با استفاده از قراردادهای هوشمند به مقدار زیادی در زمان صرفه‌جویی می‌شود.
معایب «اسمارت کانترکت‌ها»
قراردادهای هوشمند تکنولوژی بسیار نوپایی هستند. با وجود تعهدهای زیادی که دارد، می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. به عنوان مثال، کدی که قرارداد را تشکیل می‌دهد باید کامل باشد و هیچ خطایی نداشته باشد. این می‌تواند منجر به اشتباهاتی شود و گاهی چنین خطاهایی مورد سوء‌استفاده کلاهبرداران قرار می‌گیرد. در مورد هک DAO باید گفت با یک خطا در کدنویسی قرارداد هوشمند، پول واریز شده به آن می‌تواند دزدیده شود.
علاوه بر این، جدید بودن این تکنولوژی، سوالات زیادی را به همراه دارد. دولت چگونه تصمیم می‌گیرد چنین قراردادهایی را تنظیم کند؟ چطور مالیات می‌گیرند؟ اگر قرارداد نتواند به موضوع توافق دسترسی داشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ زمانی که قرارداد سنتی تنظیم شود، می‌تواند در دادگاه لغو شود، اما بلاک‌چین باعث می‌شود پلت‌فرم قرارداد، اهمیتی ندهد که مطابق با قانون Code is Law است.
با وجود این، بسیاری از این مشکلات صرفا به علت نوپا بودن قراردادهای هوشمند به عنوان یک تکنولوژی است. با گذر زمان، این تکنولوژی قطعا کامل‌تر خواهد شد. بدون شک، در آینده نزدیک، قراردادهای هوشمند به بخش جدانشدنی جامعه ما تبدیل خواهند شد. البته این طبیعی است که قراردادهای هوشمند در ابتدای راه با مشکلات و کاستی‌هایی نیز مواجه باشند، ولی به زودی در دنیای «متاورس» شاهد خواهیم بود که قراردادها همگی از نوع قرارداد هوشمند باشند سپس به آرامی وارد دنیای واقعی هم شوند.
