عملیات مرکوری در مبارزه با استخراج طلا با ناپایداری و شکست همراه بود
نسخه نافرجام معدنی در پرو
مداخله دولت پرو در برابر استخراج غیرقانونی طلا در منطقه «مادره ددیو» موفق شد این فعالیت را برای چند سال متوقف کند و معدنچیان را به سمت امتیازاتی سوق دهد که امکان استخراج معادن را فراهم می‌کند. عملیات مرکوری که بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ اجرا شد، منجر به رها‌شدن تقریبی تمام سایت‌‌‌‌‌‌های استخراج غیرقانونی معدن در لاپامپا شد(منطقه‌ای که در نزدیکی یک پارک ملی بزرگ قرار دارد)، اما درحالی‌که از آن زمان در مناطق آسیب‌‌‌‌‌‌دیده بازسازی جنگل‌‌‌‌‌‌ها صورت گرفته‌است، این امر با نرخ‌های بالاتر جنگلزدایی در مناطق معدنی قانونی که معدنچیان به آنجا نقل‌مکان کردهاند، باعث‌شده تا امر بازسازی جنگل‌‌‌‌‌‌ها خنثی و بینتیجه باشد.کارشناسان می‌گویند؛ این تلاش‌ها ناپایدار بوده‌است، زیرا اجرای قانون در منطقه کاهش‌یافته و معدنچیان شروع به بازگشت به مناطقی کردهاند که دولت قصد کوچاندن معدنچیان از آنجا را داشت و همهگیری COVID-۱۹ نقش مهمی در کاهش بودجه‌های اجرایی این عملیات داشت.
بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، دولت پرو از طریق یک ابتکار بی‌سابقه به‌نام «عملیات مرکوری»، استخراج غیرقانونی طلا در «مادره ددیو»، در منطقه آمازون جنوب‌شرقی را سرکوب کرد، اما طبق یک مطالعه که به‌تازگی صورت گرفته‌است، معدنچیان در حال بازگشت به مناطقی هستند که عملیات آنها را از آنجا راند، زیرا اجرای آن تا حدی به دلیل همهگیری COVID-۱۹ کاهش یافته‌است. تلاش هماهنگ دولت منجر به پیروزی اولیه و خوبی برای کشور پرو در مقابل معدنچیان در لاپامپا شد. منطقه‌ای به مساحت ۱۰۰هزار هکتار واقع در نزدیکی ذخیره‌‌‌‌‌‌گاه ملی تامبوپاتا، پارکی در آمازون که پر از تنوع‌زیستی است. این منطقه در سمت جنوبی بزرگراه بین اقیانوسی قرار دارد که بنادر اقیانوس آرام پرو را به سواحل اقیانوس اطلس برزیل متصل می‌کند.
طبق یک مطالعه در سال۲۰۲۲ که توسط آژانس توسعه بین‌المللی ایالات‌متحده انجام شد، استخراج طلای مصنوعی که ۹۰درصد آن غیرقانونی یا غیررسمی است، حداقل نیمی از اقتصاد منطقه کم‌جمعیت مادره ددیو را تشکیل می‌دهد و حدود ۵۰هزار معدنچی را پشتیبانی می‌کند.اما این فعالیت‌های مخرب حداقل ۱۰۰هزار هکتار از جنگل‌های بارانی آمازون در «مادره ددیو» را به دلیل شیوه‌های ضعیف استخراج معدن بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ از بین برده است و بر اساس مطالعه آژانس توسعه بین‌المللی ایالات‌متحده، تخمین‌زده می‌شود که حدود ۷۸درصد از بزرگسالان در پورتو مالدونادو، پایتخت ایالت، به دلیل سطح جیوه بالاتر از استانداردهای بین‌المللی در شرایط خطرناکی هستند. بر اساس تصاویر ماهوارهای مانیتورینگ، از آغاز عملیات مرکوری که ۱۲۰۰ افسر پلیس، ۳۰۰سرباز و ۷۰دادستان مستقر شدند، جنگلزدایی ناشی از استخراج غیرقانونی معادن ۹۲درصد کاهش یافته‌است (از ۱۷۳ به ۱۴هکتار در ماه.) بر اساس گزارش پروژه آمازون‌اند (MAAP)، پس از عملیات مرکوری، جنگلزدایی مرتبط با استخراج طلا در ۶ سایت معدنی در مادره ددیو، از جمله لاپامپا، ۷۸درصد کاهش‌یافت. بر اساس مطالعه اخیر منتشرشده در Conservation Letters، اکثر معدنچیانی که در مناطق مورد حمله قرارگرفته‌اند، به سمت شمال بزرگراه بین اقیانوسی، به منطقه‌ای که در آن استخراج غیررسمی مجاز بود، موسوم به «راهروی معدنی» تعیین‌شده توسط دولت، نقل‌مکان کردند. عملیات اجرایی به‌صورتی هماهنگ در هدف اصلی خود یعنی تعطیلی عملیات استخراج غیرقانونی و دور نگه‌داشتن معدنچیان موفق شد. براساس همین گزارش، مقامات سه پایگاه پلیس را در این منطقه‌ایجاد کردند و حملات منظم ضد‌معدن‌کاری را برای از بین بردن تجهیزات و دستگیری معدنچیان انجام دادند.
این مطالعه تاکید داشت درحالی‌که این مداخله در توقف فعالیت‌های استخراج غیرقانونی طلا در لاپامپا موفقیت‌‌‌‌‌‌آمیز بود، فعالیت‌های مخرب در مناطق قانونی افزایش یافت و بسیاری از نگرانی‌های زیست‌محیطی مشابه، به‌ویژه استفاده از جیوه برای استخراج طلا را برانگیخت.
موفقیت محدود
فرناندز که بیش از دو دهه است در مادره ددیو کار می‌کند، می‌گوید: «[عملیات مرکوری] در منطقه بسیار موثر بود، اما هیچ اثر بازدارنده‌ای وجود نداشت. این عملیات فقط در یک منطقه خاص استخراج معادن را کنترل می‌کرد: لاپامپا. در سایر مناطق، کار طبق معمول پیش‌می‌رفت.»
مایلز سیلمن، یکی از محققان این حوزه و نویسنده گزارش‌هایی در این زمینه، پروفسور زیست‌شناسی حفاظتی در Wake Forest، به Mongabay گفت: «وقتی تصمیمی برای مدیریت معدن‌دارید، می‌توانید از مردم بخواهید فعالیت‌های غیرقانونی را متوقف کنند و این فعالیت‌ها می‌توانند به مکان‌هایی که قانونی هستند منتقل شوند. این دقیقا همان کاری است که عملیات مرکوری انجام داد. معدنچیانی که در مناطق غیرقانونی بودند به مناطقی که عنوان استخراج معدن به‌صورت قانونی را داشتند، بازگشتند. اتفاقی که افتاد این بود که دولت همین مراحل را برای مناطق دیگر طی نکرد.»
سیلمن افزود: معدنچیان شروع به بازگشت به «مناطق تحت‌کنترل پلیس» و سپس به مناطق دیگر کردند، زیرا در طول همهگیری کرونا، اعمال قانون کاهش یافت و افسران برای اجرای یک قرنطینه شدید مستقر شدند. به سبب اینکه محافظان گاهی اوقات تمرکز کمی بر اجرای عملیات داشتند، پایداری لازم برای نتیجه‌گیری وجود نداشت.
درحالی‌که عملیات مرکوری تا اواخر سال۲۰۲۰ ادامه داشت، از زمان شروع همهگیری در مارس ۲۰۲۰، کاهش حضور ارتش و پلیس در پایگاه‌‌‌‌‌‌ها و کاهش شدید بودجه رخ داد.
مارتین آرانا، مشاور بنیاد حفاظت و توسعه‌پایدار در پرو که در مورد استخراج غیرقانونی معادن در این کشور تحقیق کرده‌است، می‌گوید: «همهگیری آغاز شد و این نقطه‌عطف بود. این بیماری همه‌گیر یک «شکست اساسی» برای تامین مالی عملیات مرکوری بود، زیرا بودجه همه وزارتخانه‌ها برای مقابله با وضعیت اضطراری بهداشت عمومی هدایت شد.»
رئیس‌جمهور موقت آن زمان فرانسیسکو ساگاستی با دولت خود تلاش کرد تا ابتکار عمل ضد‌معدن‌کاری را با «طرح بازسازی» دوباره اجرا کند، اما تغییرات متعدد وزارتی در نتیجه ظهور دولت جدید پدرو کاستیو که از ژوئیه ۲۰۲۱ تا زمان استیضاح خود در دسامبر ۲۰۲۲ بر سر کار آمد، حفظ یک سیاست ثابت را تقریبا غیرممکن کرد. در سال۲۰۱۹، بودجه برای «کاهش استخراج غیرقانونی معادن» در مادره ددیو و سایر مناطق کشور به ۳۳میلیون سوله (۹.۹میلیون دلار در آن زمان) رسید. طبق آمار دولتی، این بودجه در سال‌جاری به ۸.۴میلیون کفی (۲.۲میلیون دلار) کاهش یافته‌است.
مارتین آرانا اعتقاد دارد: «تمام بی‌‌‌‌‌‌ثباتی سیاسی که تا امروز ادامه دارد به این معنی است که همه چیزهایی که به‌دست آمده، از بین رفته‌است.»
پس از عملیات مرکوری، استخراج طلا بین ۷۰ تا ۹۰درصد در مقایسه با افزایش ۳۳ تا ۹۰درصدی در سال‌قبل از مداخله کاهش یافت و طی دو سال‌آینده، معدنچیان تقریبا تمام مناطق موردنظر را رها کردند. تعداد گودال‌‌‌‌‌‌ها یا حوض‌‌‌‌‌‌های حفاری معدن در مناطق معدنی غیرقانونی تا ۵درصد در سال‌کاهش یافته‌است.
مناطق مواجه با جنگلزدایی با نرخ ۱۰۰-۳۰۰ هکتار در سال رشد پوشش گیاهی را تجربه کردند. بخش‌اعظم این رشد پوشش گیاهی در نزدیکی‌های مناطق مواجه با جنگلزدایی رخ‌داده‌است، با این حال این پیشرفت با افزایش جنگلزدایی در مناطق معدنی قانونی در شمال بزرگراه بین اقیانوسی خنثی و به‌نوعی بینتیجه ماند. در اینجا، جنگل به میزان۳۰۰-۵۰۰ هکتار (۷۴۰-۱۲۴۰ هکتار) در سال‌از بین می‌رفت و مناطق حوضچههای معدنی نیز ۴۲-۸۳درصد افزایش یافت.
مانیتورینگ ماهوارهای
به‌منظور ارزیابی تاثیر عملیات مرکوری بر فعالیت‌های معدنی، تیم تحقیقاتی از داده‌های ماهوارهای از سال۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ استفاده کردند.
با استفاده از رادار و داده‌های چند طیفی، آنها توانستند تغییرات آب، کیفیت آب، مناطق حوضچههای معدنی و جنگلزدایی در لاپامپا را از قبل، حین و بعد از مداخله اندازه‌‌‌‌‌‌گیری کنند.
حوضچههای معدن معمولا به رنگ زرد تا قهوه‌ای ظاهر می‌شوند. فرناندز گفت که این رنگ با سطوح بالایی از رسوبات معلق در آب مرتبط است و این نشانگری برای فعالیت معدن طلاست.
او به Mongabay گفت: «ما از تغییرات رنگ در حوضچههای معدن به‌عنوان نشانه‌‌‌‌‌‌ای برای فعالیت [معدن‌‌‌‌‌‌برداری] استفاده می‌کنیم. با توقف استخراج و رها‌شدن حوضچه‌‌‌‌‌‌ها، رسوبات ته‌نشین می‌شوند و درجه زردی کاهش می‌یابد؛ الگویی که محققان پس از عملیات مرکوری در مناطق مورد حمله یافتند. برعکس، وقتی به رنگ کاپوچینویی تبدیل می‌شود، می‌دانیم که دوباره استخراج می‌شود.»
تصاویر ماهوارهای MAAP اخیر نشان می‌دهد که زیرساخت‌های معدن بازگشته و در لاپامپا ۴۰۰درصد نسبت به سال۲۰۲۰ افزایش یافته‌اند، اما برخلاف گذشته، استخراج کنونی عمدتا در چاله‌‌‌‌‌‌های زباله و تالاب‌‌‌‌‌‌ها انجام می‌شود زیرا بیشتر پوشش جنگلی از بین رفته‌است.
بازگشت معادن غیرقانونی با خود، بازگشت جنایت و خشونت را به‌همراه داشته‌است که در بسیاری از موارد با باندهای جنایت سازمان‌یافته فراملی مرتبط است. مارتین آرانا می‌گوید؛ اکثریت قریب‌به‌اتفاق فعالیت‌های معدنی غیرقانونی یا غیرمجاز است، بدون پرداخت مالیات و جذب گروه‌های جنایتکار درگیر در قاچاق انسان، بهره‌کشی جنسی از دختران زیر سن قانونی و برده‌داری مدرن. او با اشاره به حضور گروه‌های جنایت سازمان‌یافته جدید و قدرتمندتر می‌گوید: «اکنون ماهی‌های بزرگتری در صحنه هستند و ماهی‌های قبلی را می‌خورند.»
در همین حال، دانشمندان به بررسی اثرات سمی باقی‌مانده جیوه مورد‌استفاده در استخراج غیرقانونی طلا ادامه می‌دهند. با بازگشت حیات‌وحش به حوضچههای معدنی متروکه، دانشمندان نیز در حال بررسی این پدیده هستند و انتظار می‌رود نتایج به‌زودی منتشر شود.
سیلمن گفت: «نگرانی این است که با شروع به ساخت مواد آلی، متیلاسیون جیوه را دریافت خواهید کرد، بنابراین چرخه جیوه زیادی خواهید داشت.» به گفته سیلمن، از آنجا‌که استخراج غیرقانونی طلا در آمازون همچنان در حال گسترش است، مادره ددیو به‌عنوان مثالی است که به‌عنوان کلید گسترش استخراج طلا شناخته می‌شود.
