بررسی ظرفیت و کیفیت برندهای داخلی در نبود برندهای خارجی
حمایت از کالای ایرانی تبدیل به یکی از موضوعات داغ در محافل کارشناسی و رسانه‌ای کشور شده است. برخی کارشناسان با اشاره به معضلاتی مانند بیکاری گسترده جوانان و حجم بالای قاچاق کالا، از افزایش اقبال عمومی نسبت به محصولات ایرانی به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای رفع این معضلات نام می‌برند. این افراد با استناد به تجارب برخی کشورهای موفق در زمینه توسعه اقتصادی، ارجحیت کالای داخلی نسبت به نمونه مشابه خارجی آن در میان توده مردم را از جمله ملزومات اصلی موفقیت کشور در ایجاد و توسعه برخی صنایع می‌دانند.
این در حالی است که برخی دیگر از افراد با اشاره به مولفه‌هایی مانند کیفیت و قیمت کالاها، از گرایش مردم به برخی محصولات خارجی به عنوان امری طبیعی یاد می‌کنند. در حقیقت انگاره عمومی مبنی بر کیفیت بالاتر محصولات خارجی وجود دارد. آنها ضمن پرداختن به مفهوم مزیت رقابتی، تولید برخی کالاها در داخل کشور را فاقد توجیه اقتصادی دانسته و از حضور گسترده برندهای خارجی در بازار ایران دفاع می‌کنند.
با وجود صحت نسبی هر یک از دو گزاره یاد شده، شرایط خاص اقتصاد کشور در سال‌های اخیر نیازمند تحلیل‌های ویژه خود است. افزایش نرخ ارز در سه سال اخیر باعث شده قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی به شدت افزایش پیدا کند. به عنوان مثال قیمت یخچال و فریزر ساید یکی از برندهای مطرح خارجی در بازار در حدود ۱۰۰ میلیون تومان است. این در حالی است که نمونه مشابه ایرانی از برند اسنوا، قیمتی در بازه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان دارد.
در ادامه به بررسی ابعاد مختلف این موضوع با تمرکز بر وضعیت صنعت لوازم خانگی کشور خواهیم پرداخت.
خروج برندهای مشهور خارجی
تشدید تحریم‌های بین‌المللی و همچنین شیوع بیماری کرونا منجر به بروز اختلال در فرایند واردات بسیاری از کالاها به کشور شد. مساله‌ای که در نهایت باعث توقف فعالیت و خروج بسیاری از برندهای مشهور خارجی از ایران شد. در همین رابطه می‌توان به کاهش چشم‌گیر فعالیت‌های سامسونگ و ال‌جی در حوزه لوازم خانگی در ماه‌های گذشته اشاره کرد.
شرکت‌هایی که تا پیش از وضع تحریم‌های یک‌جانبه از سوی آمریکا، بخش قابل توجهی از بازار لوازم خانگی ایران را در اختیار داشتند. فارق از کاهش فعالیت این شرکت‌ها در ایران و تشدید التهاب بازار لوازم خانگی، مسئله خدمات پس از فروش، تأمین قطعات و نحوه خدمات‌دهی اهمیت دارد. برخی از تجربه‌های مشتریان حاکی از این است که خرابی دستگاه‌های برندهای خارجی علاوه بر اینکه هزینه گزافی را به آنها تحمیل می‌کند، معطلی چندماهه را برای تأمین قطعات به همراه دارد.
در این میان شرکت‌های ایرانی همچون اسنوا سعی کردند که با افزایش تیراژ تولید و همچنین اجرای طرح‌های توسعه در شرایط خاص کشور ضمن اینکه بتوانند خلاء لوازم خانگی ناشی از عدم تعهد شرکت‌های خارجی را پر کنند، مشکلات مربوط به تأمین قطعات و خدمات پس‌از فروش در این شرکت‌ها وجود ندارد.
بسیاری از کارشناسان از این وضعیت به عنوان فرصتی طلایی برای افزایش سهم بازار برندهای داخلی این صنعت نام می‌برند. تولیدکنندگان ایرانی که در سال‌های گذشته بیشتر در نقش خطوط مونتاژ قطعات وارداتی ظاهر شده‌اند، اکنون و به واسطه عدم واردات یا افزایش قیمت بسیاری از نهاده‌ها و تجهیزات، در جهت داخلی‌سازی قطعات مورد نیاز خود گام برمی‌دارند. در همین رابطه می‌توان به داخلی‌سازی بیش از ۹۰ درصد قطعات مورد استفاده در لوازم خانگی گازسوز اشاره کرد.
کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده
همان‌طور که در ابتدا اشاره شد از یک سو جهش نرخ ارز و از سوی دیگر، خروج برندهای مطرح خارجی موجب کاهش عرضه و افزایش شدید قیمت در بازار لوازم خانگی خارجی شده است. اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان لوازم خانگی تهران در مصاحبه‌ای بیان کرد در برخی اقلام لوازم خانگی از جمله یخچال و فریزر خارجی با قیمت‌های بسیار کلان ۸۰ و یا ۱۰۰ میلیون تومانی مواجه هستیم.
مقایسه قیمت برندهای خارجی در بازار لوازم خانگی در سه سال اخیر حاکی از افزایش بعضاً ۱۰ برابری است، که قدرت خرید خانوار در این بازار را به شدت کاهش داده‌است. در این میان شرکت‌های ایرانی با آگاهی از شرایط اقتصادی خانوار ضمن افزایش کیفیت، سعی در کنترل هزینه‌ها و همچنین در اختیار قرار دادن تسهیلات کرده‌اند.
به عنوان مثال؛ شرکت اسنوا که یکی از مطرح‌ترین برندهای ایرانی در تولید لوازم خانگی به شمار می‌رود، شرایط خرید اقساطی را نیز برای مشتریان در نظر گرفته‌است. با مراجعه به سایت این شرکت می‌توان مشاهده کرد که تمام محصولات عرضه با دو روش نقدی و اقساطی قابل خرید هستند.
هر چند قیمت محصولات داخلی نیز افزایش یافته‌است، اما همچنان قیمت نسبی آنها در مقایسه با نمونه‌های وارداتی بسیار پایین است. به عنوان مثال؛ قیمت یخچال ساید یکی از برندهای مطرح برابر با ۷۵ میلیون تومان است که نمونه کاملاً مشابه آن از برند اسنوا قیمتی در حدود ۳۰ میلیون تومان دارد؛ به بیان دیگر؛ قیمت برند ایرانی ۶۰ درصد پایین‌تر از نمونه مشابه خارجی است.
این شرایط در خصوص سایر لوازم خانگی نیز مصداق دارد؛ لباسشویی، ظرفشویی و جاروبرقی ایرانی نیز حدود ۵۰ درصد ارزان‌تر از نمونه مشابه خارجی است. هرچند کسانی که دنبال خرید لوزام خانگی هستند، حتما از تفاوت قیمت محصول ایرانی با نمونه مشابه آن مطلع هستند، اما پیش‌فرض غلط پایین بودن کیفیت محصولات ایرانی از خرید آن امتناع می‌کنند. مسئله‌ای که با تبلیغات و اطلاع‌رسانی درست می‌تواند رفع شود و کالای ایرانی جایگاه واقعی خود را در آشپزخانه خانواده‌های ایرانی به دست بیاورد.
کیفیت لوازم خانگی ایرانی
آغاز تولید لوازم خانگی در ایران به بیش از هفتاد سال پیش بازمی‌گردد. در حال حاضر، علیرغم اختلاف کیفی موجود میان تولیدکنندگان داخلی و برندهای مطرح جهانی، شاهد کیفیت قابل قبول تولیداتی مانند یخچال و فریزر، ماشین لباسشویی و لوازم گرمایشی در داخل کشور هستیم. همچنین اسنوا به عنوان شرکت تعیین‌کننده استاندارد‌های لازم در اجاق گاز در ایران مشغول فعالیت است.
عباس هاشمی دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران، چندی پیش در مصاحبه‌ای از صادرات ۱۷۰ میلیون دلاری این بخش در سال ۱۳۹۷ خبر داد. او از محصولات کولر آبی، یخچال و آبگرمکن و همچنین کشورهای عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان، امارات و اردن به ترتیب به عنوان مهمترین اقلام و بازارهای صادراتی کشور در این حوزه نام برد.
تحریم‌های اقتصادی و خروج برندهای مطرح جهانی از بازار لوازم خانگی کشور، علیرغم تحمیل برخی شوک‌های مقطعی به این بازار می‌تواند تبدیل به فرصتی برای رونق فعالیت برندهای داخلی این حوزه شود. زمان آن رسیده تا پیش‌فرض‌هایی که در میان اذهان عمومی در خصوص برتری محسوس برندهای خارجی نسبت به تولیدات داخلی شکل گرفته، تغییر کند.
در این میان تبلیغات و سیاست‌گذاری رسانه‌های جمعی نقش مهمی در ایجاد اعتماد به کیفیت تولیدات داخلی برعهده دارند. باید بپذیریم صنایع کشور در تولید بسیاری از محصولات همچون لوازم خانگی با توجه به چندین دهه تجربه، توانایی رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی را دارند.
تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.
