مخاطره دائمی سیل در پایتخت

سیل یکی از مخاطرات همیشگی پایتخت است که همواره باید نسبت به آن هوشیار باشیم. این عبارت را احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران عنوان می‌کند و معتقد است این سازمان و دیگر نهادهای دست‌‌اندرکار مقابله با مخاطرات طبیعی، باید همواره آمادگی مواجهه با این پدیده را داشته باشند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، نگرانی درباره وقوع سیل در تهران به‌دنبال رخداد اخیر جاری شدن سیل در استان آذربایجان شرقی، به سایر استان‌ها نیز سرایت کرده و شهروندان شهرهای مختلف درباره احتمال تکرار این پدیده در محل سکونت خود پرس و جو می‌کنند. احمد صادقی، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران درخصوص برخی اظهارنظرها مبنی‌بر احتمال تکرار سیل آذربایجان شرقی در تهران گفت: چنین موضوعی از سوی نهادهای رسمی مطرح نشده است، اما یکی از مخاطرات مهمی که همیشه شهر تهران را تهدید می‌کند سیل است. وی ادامه داد: ما بارها در تهران تجربه سیل داشته‌ایم. حوادثی مانند سیل تجریش، سیلاب مترو و رودخانه کن، همه و همه نشان می‌دهد پایتخت کشورمان شهری سیل‌خیز است.

همچنین در تایید این اظهارات اخیرا محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران اعلام کرد: اگرچه جریان یافتن آب ناشی از ذوب شدن برف‌ها برای افزایش سطح ذخایر آبی پشت سدها و به تبع آن کاهش مشکلات ناشی از کم‌آبی موثر است، اما حجم آب ناشی از ذوب شدن برف‌ها ممکن است به سیلابی شدن رودخانه‌های استان تهران منجر شود. وی اعلام کرد در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های شمال تهران مثل ولنجک، مقصودبیک، کن، فیروزکوه و رودخانه‌هایی که عمدتا روی آنها سازه‌هایی مثل سد وجود ندارد، با گرم شدن هوا و بارش‌های احتمالی پیش‌بینی جاری شدن سیلاب شده که باید مردم به این هشدار و احتمال بروز سیلاب دقت کنند.

از سوی دیگر صادقی به‌عنوان کسی که تصدی مسوولیت سازمان مدیریت بحران شهر تهران را برعهده دارد این‌طور واکنش نشان داد: بعد از ایام نوروز به‌دلیل افزایش تدریجی دما و آب شدن برف‌های زمستان و بارندگی‌های فصلی، شاهد سیل هستیم و در این ایام باید شهروندان به توصیه سازمان‌های مسوول توجه کرده و هشدارها را جدی بگیرند. وی درخصوص آخرین وضعیت سامانه هشدار سریع سیل تاکید کرد: مطالعات این کار انجام شده و پروژه مشترکی بین سازمان هواشناسی و شهرداری در حال انجام است که فعالیت‌های عملیاتی آن را در سال ۹۶ خواهید دید.

صادقی با بیان اینکه کلان‌شهر تهران با وسعتی بیش از ۶۴۰ کیلومترمربع، یکی از شهرهای مهم جهان با عوارض و مشخصات خاص است، افزود: سیستم زهکشی آب‌های سطحی در شهر تهران دارای پیچیدگی‌های فراوانی است که بیشتر تحت‌‌تاثیر توسعه ناهمگون شهر بدون توجه به معیارهای جامع شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری و همچنین لحاظ محدودیت‌های طبیعی آن در دهه‌های گذشته بوده است. وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تمام محدوده کلان‌شهر تهران توسط کوه‌های بلند احاطه شده است، علاوه‌بر آب‌های سطحی در گستره شهری، روان‌آب‌های ناشی از بارش در کوهستان‌های شمالی و شرقی تهران نیز توسط رودخانه‌ها و مسیل‌هایی وارد محدوده شهری تهران می‌شود.

وی با اعلام اینکه وجود شیب محسوس در محدوده شهر نیز که از شمال به جنوب است موجب افزایش خسارت احتمالی در پایین‌دست برخی از مناطق تهران می‌شود، اظهار کرد: همچنین تخریب حوضه آبخیز بالادست نواحی شهری به‌صورت‌های مختلف از جمله تخریب پوشش گیاهی و جاده‌سازی، گسترش بی‌رویه اراضی شهری و صنعتی، کاهش نفوذ آب و افزایش روان‌آب را به همراه داشته است، لذا باران‌های شدید و کوتاه مدت فرصت نفوذ به داخل خاک را نداشته و در نتیجه بخش قابل‌توجهی از بارش به روان‌آب‌های سطحی تبدیل می‌شود.

به گفته صادقی، این امر باعث شده تا رودخانه‌ها و مسیل‌های حوضه‌های آبخیز شهری از درجه ریسک زیادی برای سیل‌خیزی و خسارات ناشی از آن برخوردار شوند. وی همچنین تاکید کرد: دستیابی به توسعه پایدار شهری نیازمند طراحی مدل‌های مناسب مدیریت و حفاظت رودخانه‌ها و مسیل‌ها در حوضه‌های آبخیز شهری است. صادقی با بیان اینکه سیستم جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی شهر تهران شامل چهار قسمت عمده است، افزود: این قسمت‌ها عبارت است از حوزه منتهی به سیل برگردان شرق، حوزه منتهی به سیل برگردان غرب و رودخانه کن، حوزه وردآورد و حوزه مرکزی. رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اعلام اینکه سیستم وضع موجود آب‌های سطحی شهر تهران دارای پیچیدگی‌هایی است که بیشتر ناشی از توسعه ناهمگون شهر است، تصریح کرد: توسعه شهری افزایش سطوح نفوذناپذیر را موجب شده که در نتیجه آن رژیم هیدرولیک منطقه را دستخوش تغییر می‌کند.

این مقام مسوول ادامه داد: عدم ظرفیت هیدرولیکی مقاطع، وجود گلوگاه در مسیر کانال، انباشت زباله و سایر عوامل از جمله مواردی است که باعث آبگرفتگی معابر شهری می‌شود. وی افزود: با نگاهی مختصر به نقشه آبگرفتگی معابر مشاهده می‌شود که اکثر نقاطی که دچار آبگرفتگی شده، در شبکه فرعی قرار داشته و این مشکل در شبکه اصلی بسیار نادر و محدود است. رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه کمبود ظرفیت شبکه باعث لبریز شدن آب از شبکه و غرقاب شدن معابر و اراضی مجاور کانال‌ها می‌شود، گفت: عوامل مختلفی در بروز آبگرفتگی موضعی یا گسترده نقش دارند که از جمله آنها می‌توان به کمبود ظرفیت کانال، وجود گلوگاه در شبکه، انباشت رسوبات و زباله در سیلاب‌روها و عدم‌پاکسازی و لایروبی منظم آنها اشاره کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، توجه به هشدارهای مسوولان در این رابطه می‌تواند از وقوع تلفات جانی به‌دنبال جاری شدن سیلاب‌های احتمالی جلوگیری کند. کارشناسان مدیریت بحران اعتقاد دارند بهتر است مردم این روزها از قرارگیری در مسیر رودخانه‌های استان تهران، چه برای تفریح و چه برای اموری غیر از آن، خودداری کنند تا مشکلاتی که برای برخی هموطنانمان در شمال غرب ایران به وجود آمد، برای پایتخت‌نشینان تکرار نشود. با عنایت به این موضوع با توجه به اینکه در سال‌جاری از نظر میزان ذخایر برف در کوه‌های استان تهران و همچنین کوه‌های بالادست این استان در استان مازندران، نسبت به سال گذشته وضعیت بهتری داریم و ذخایر برفی تهران بیشتر شده است، توجه به توصیه‌هایی که به‌منظور کاهش مخاطرات حوادث طبیعی اعلام می‌شود، ضرورتی انکارناپذیر است که حتما باید مورد توجه شهروندان قرار گیرد.