ترافیک و تهدید جانی پیاده‌ها

پیاده‌روی را می‌توان درمانی بدون دارو و تفریحی بدون نیاز به پول دانست، چراکه سلامتی جسم، کنترل وزن و همچنین آرامش روح و روان از نتایج مثبت آن بوده و هر انسانی از کودکی تا پیری به انجام آن گرایش دارد. اما این تنها دلیل ضرورت توسعه شهرهای پیاده‌محور و انسان‌محور نیست. آمار بالای مرگ و میر ناشی از سوانح رانندگی در شهرهای بزرگ را شاید بتوان یکی از اصلی‌ترین عوامل اثبات ضرورت توسعه شهرهای انسان‌محور توصیف کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، جنبش پیاده‌روی که در قرن ۲۱ میلادی شکل گرفت، حرکتی در جهت گسترش پایداری، کارآیی و سلامت شهرها بوده و به‌دنبال خلق فضاهایی است که در آن انسان‌ها خودشان پیاده‌روی را برای جابه‌جایی انتخاب می‌کنند. این جنبش چشم‌اندازی را برای شهرها ترسیم می‌کند که در آنها، مردم هم بخواهند و هم بتوانند پیاده‌روی را به‌عنوان یکی از راه‌های جابه‌جایی سالم و آرام انتخاب کنند. شبکه بین‌المللی پیاده‌روی قرن ۲۱، افراد حرفه‌ای علاقه‌مند و جوامع با انگیزه را شناسایی و حمایت کرده تا پروژه‌های نوآورانه‌ای را جهت تشویق مردم به پیاده‌روی‌اجرا کنند. این جنبش، یک گام به‌سوی آینده‌ای است که در آن شهرها بیشتر قابل‌زیست هستند و محیط‌هایی برای زندگی سالم در اختیار شهروندان قرار می‌دهند.

به این ترتیب پررنگ کردن نقش و جایگاه پیاده‌روی در زندگی شهری امروز باید به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران شهری تبدیل شود. اما اهمیت این موضوع وقتی روشن‌تر می‌شود که بدانیم صرف‌نظر از مضرات شهرهای خودرو محور نظیر آلودگی هوا و اتلاف وقت و منابع انسانی به دنبال ترافیک و ازدحام خودروها، چالش‌های فراتری که بی‌واسطه و مستقیما با جان شهروندان سر و کار دارد نیز، حاصل توسعه بی‌رویه معابر سواره‌رو مختص وسایل نقلیه سبک و عمدتا شخصی است. برابر آمار اعلامی از سوی حمید سوری،‌ رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، سوانح رانندگی عامل مرگ و میر ۴۰درصد تهرانی‌ها است. سوری ضمن ابراز تاسف از اینکه در سال‌های اخیر شاهد افزایش مرگ عابران پیاده در حوادث ترافیکی هستیم، گفت: دلیل اصلی شیب صعودی این آمار، آسیب‌پذیرتر شدن محیط‌های شهری برای شهروندان به ویژه در کلان‌شهری نظیر تهران است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه در دهه‌های اخیر جهت‌گیری‌های توسعه به نحوی تنظیم شده که در قالب آن کلانشهرها به‌صورت مستمر رو به گسترش بوده‌اند و طبیعی است در این محیط پیچیده، انسان آسیب‌پذیرتر می‌شود و با حوادث بیشتری نیز روبه‌رو خواهد بود.

آمار مرگ عابران پیاده در ایران

وی سپس به آمار مرگ‌ومیر عابران پیاده در ایران اشاره و اظهار کرد: در ایران سالانه ۱۷ هزار تن از عابران پیاده جان خود را از دست می‌دهند. هر چند برخی از آمارها این رقم را تا ۲۵ هزار فوتی در سال نیز اعلام کرده است. رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها با بیان اینکه ایران در زمره پرخطرترین کشورها به لحاظ کیفیت راه‌های درون شهری و برون شهری در جهان است، خاطرنشان کرد: مقایسه رقم عابران فوت شده در سوانح رانندگی در مقایسه با بسیاری از کشورها که به لحاظ جمعیتی، مختصاتی مشابه ایران دارند،‌ نشان‌دهنده وضعیت وخیم‌تر کشور ما است. سوری در ادامه جزئیات بیشتری از این مقایسه را تشریح کرد و گفت: کشور ایران به لحاظ میزان جمعیت به کشور آلمان نزدیک است؛ این در حالی است که در آلمان سالانه سه هزار مرگ عابر پیاده رخ می‌دهد که این رقم اختلاف زیادی با آمار ایران دارد. به عبارت دیگر میزان عابران فوتی در ایران بیش از پنج برابر کشور آلمان است. این آمارها وقتی بیشتر گویای وخامت کیفیت معابر، مشکلات فرهنگی رانندگی و ایمنی عابران پیاده است که بدانیم تعداد خودروهای در حال تردد در کشور آلمان تقریبا سه برابر ایران است.

وی تأکید کرد: متاسفانه باید بگویم محیط‌های شهری ما خودرو محور هستند نه انسان محور؛ لذا انسان در این محیط‌ها احساس امنیت نمی‌کند. سوری با بیان اینکه در این میان خردسالان و کهنسالان بیشتر از دیگر قشرها قربانی حوادث می‌شوند، گفت: متأسفانه در فضای شهری حقوق انسان‌ها مورد تعرض قرار می‌گیرد. به گفته رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، ۴۰ درصد مرگ‌ومیر در تهران مربوط به حوادث رانندگی است و در این بین منطقه ۶ که به نوعی قلب مراکز اداری تهران به شمار می‌رود و روزانه میزبان تعداد زیادی از خودروها و عابران است، بالاترین میزان فوتی ناشی از سوانح رانندگی را نیز دارد.

میانگین اتلاف وقت تهرانی‌ها در ترافیک

به گزارش «دنیای اقتصاد»، تهدید امنیت جانی عابران پیاده شاید مهم‌ترین پشتوانه نظریه تبدیل ابرشهرها به شهرهای پیاده‌محور و به عبارت دقیق‌تر، انسان‌محور است. اما یک تحقیق دانشگاهی درباره وضعیت ترافیک تهران حاکی است به‌طور میانگین روزانه ۴۰ دقیقه از وقت هر شهروند تهرانی در ترافیک نفس‌گیر این کلانشهر هدر می‌رود. ازدحام خودرو و وضعیت وخیم ترافیکی در تهران، شهری با جمعیت روز بیش از ۱۲ میلیون نفری و میزبانی حدود چهار میلیون خودروی پلاک شده و در حال تردد، در برابر شهری مانند پاریس با جمعیت ۱۴ میلیون نفری و تردد بیش از ۹ میلیون خودرو در این ابرشهر به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. ترافیک تهران به رغم اینکه از حدود ۱۵ سال قبل به‌عنوان یک مساله نیازمند مدیریت مطرح و درباره چگونگی مهار آن چاره‌جویی شد، اما طی این مدت تقریبا هیچ‌گاه سمت‌وسوی اصلاح پیدا نکرد و راه‌حل‌ها نه تنها کارآمد نبود بلکه کلاف ترافیک را پیچیده‌تر از گذشته کرد. تکیه بر راه‌حل‌های ناکارآمد نظیر توسعه شتابان شبکه معابر که به منزله گستردن فرش قرمز زیر پای خودروهای شخصی و در نتیجه تشدید ازدحام خودروها است، سبب شده که معضل تصادف عابران پیاده در تهران دو برابر میانگین کشوری باشد.

نکته جالب توجه اینجاست که در سال ۲۰۱۴ در کشور کانادا، ایرانی‌ها منضبط‌‌ترین رانندگان معرفی شدند! به این ترتیب در صورتی که رفتار ترافیکی شهروندان در قالب‌های استاندارد از نظر کیفیت معابر و مقررات راهنمایی و رانندگی قرار گیرد، خواهیم دید که در بسیاری از مواقع فرهنگ ترافیک تهرانی‌ها، مساله و عامل اصلی تصادفات یا ازدحام خودروها نبوده است، بلکه نبود معابر استاندارد مجهز به تابلوهای مسیریاب روشن، عدم دسترسی رانندگان به سامانه‌های مسیریابی به‌عنوان یک امکان حداقلی که خودروها باید به آن مجهز باشند و نیز عدم اجرای مقررات بازدارنده از تخلفات نیز سهم زیادی از تقصیر را دارند.