هزینه‌های اقتصادی فیلترینگ اینترنت در چین

فیلتر کردن و اعمال محدودیت‌هایی بر شبکه اینترنت، در برخی از کشورهای جهان به‌طور گسترده اعمال می‌شود که عمده‌ترین آنها چین و روسیه هستند. زمانی که نخستین ای‌میل از چین در سپتامبر سال ۱۹۸۷ فرستاده شد، موجب خوش‌بینی بسیاری بود. بسیاری تصور می‌کردند برقراری روابط با هر گوشه از جهان به راحتی امکان‌پذیر خواهد بود اما حقیقت این است که از بیش از نیم میلیارد کاربر چینی اینترنت، تعداد بسیار کمی به این باور دست پیدا کردند. تخمین زده می‌شود که حدود ۹/ ۰ از تمام شرکت‌های اروپایی که در چین مشغول فعالیت هستند با محدودیت‌های این کشور که بر اینترنت اعمال می‌شود، دست به گریبان هستند و این امر به کسب و کار آنها آسیب می‌زند. علاوه بر این مخارج گسترده‌ای در هر سال از سوی دولت برای نظارت و سانسور اینترنتی صورت می‌گیرد که در برخی موارد شامل فعالیت‌های صنعتی نیز می‌شود.

تحقیقاتی که توسط اتاق بازرگانی اروپا در ماه‌های ژانویه و فوریه سال ۲۰۱۵ انجام شده است، نشان می‌دهد که ۸۶ درصد از شرکت‌های قاره سبز که در چین فعالیت می‌کنند، اثرات تجاری منفی به دلیل فیلتر و مسدود شدن وبسایت‌ها یا ابزارهای آنلاین تجربه کرده‌اند. هرچند این پیمایش به مشخص کردن اثرات منفی نپرداخته است، با این وجود به‌طور کلی محدودیت‌های اینترنتی چین منجر به کاهش سرعت و عدم دسترسی به خدمات پراستفاده‌ای از جمله برخی خدماتی که گوگل ارائه می‌کند، شده است. در این تحقیق که ۱۰۶ شرکت را تحت پوشش قرار می‌داد، نزدیک به ۸۰ درصد از این شرکت‌ها به آثار منفی کنترل‌های اینترنتی این کشور اشاره کرده و معتقد بودند که این محدودیت‌ها بیشتر نیز شده است. این امر به گفته مسوولان اتاق بازرگانی اروپا هزینه انجام کسب و کار را در چین بالا می‌برد و برای بسیاری از شرکت‌ها تحمل این امر دشوار است. حقیقت این است که دولت چین در سال‌های اخیر به دفاع بیشتری در خصوص ایجاد «دیوار آتش بزرگ» پرداخته است و معتقد است که این امر منجر به ایجاد بسیاری از شرکت‌های با تکنولوژی بالای کشور شده است.

چین که مالک بزرگترین و پیچیده‌ترین نظام فیلترینگ اینترنت در جهان است، دسترسی به وبسایت‌های خارجی و خدمات آنلاین را که برای انجام کسب و کار حیاتی است با محدودیت مواجه کرده و فعالانه در آن مداخله می‌کند. یکی از اهداف اصلی این نظام در چین، شبکه‌های خصوصی مجازی یا همان VPN‌ها هستند که افراد، موسسات تحقیقاتی و شرکت‌های درون چین از آنها برای دور زدن فیلترهای وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند. راه‌اندازی «دیوار آتش بزرگ» توسط دولت چین علاوه بر این مانع استفاده کاربران از سایت‌های رسانه‌ای اجتماعی مانند توییتر و فیسبوک و همچنین برخی خدمات گوگل همچون خدمات نقشه‌ای آن و استفاده از جست‌وجوگر قدرتمند این وبسایت شده است. علاوه بر این در استفاده از خدمات جی‌میل نیز مشکلاتی ایجاد شده است که در نتیجه روی کار برخی شرکت‌های حاضر در این کشور اثر خواهد گذاشت.

شرکت‌های ایالات متحده همچنین نسبت به سخت‌تر شدن شرایط سایبری از سوی دولت پکن اعتراض کرده‌اند. در تحقیقاتی که از سوی اتاق بازرگانی ایالات متحده آمریکا در چین صورت گرفته و در آن نظرات ۵۰۰ شرکت‌ عضو درج شده بود، ۸۳ درصد از مخاطبان اثرات منفی ناشی از سانسورهای اینترنتی و مسدود کردن وبسایت‌ها را ذکر کرده بودند. سرعت پایین اینترنت که ناشی از فیلترینگ است در کنار ناتوانی در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز در صنعت مورد فعالیت آنها از جمله شکایاتی هستند که از سوی شرکت‌های آمریکایی پیرامون فیلتر کردن اینترنت از سوی دولت چین وجود دارد. علاوه بر این، مقرراتی که پیرامون اینترنت و استفاده از آن در چین اجرا می‌شود، برای شرکت‌های خارجی دشواری‌هایی ایجاد می‌کند، برای مثال آنان باید بپذیرند که کد سورس‌های نرم‌افزاری خود را افشا کنند و محصولاتشان تحت آزمایش‌های امنیتی گسترده قرار گیرد.

یکی دیگر از مواردی که به دلیل فیلترینگ شدید در چین عملی نمی‌شود و به زیان‌های ناشی از فیلترینگ گسترده در این کشور افزوده می‌شود، مساله اجتناب شرکت‌ها از پرداختن به فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه است. اتاق بازرگانی اروپا در چین عنوان کرده است حدود ۱۳ درصد از مخاطبانی که در سال ۲۰۱۵ مورد بررسی این نهاد قرار گرفته بودند، تمایلی نسبت به انجام فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه نداشتند و سرمایه‌گذاری در این حوزه را مد نظر قرار نداده و آن را به تعویق می‌انداختند و با گسترده‌تر شدن میزان کنترل دولت چین روی اینترنت، این اجتناب بیشتر نیز شده است. علاوه بر اثر منفی فیلترهای اینترنت در چین بر مواردی همچون تحقیق و توسعه، محدودیت‌های موجود موجب شده است کارگران خارجی ماهر و بااستعداد از آمدن به این کشور صرف‌نظر کنند. این مساله نه تنها برای شرکت‌های فعال در چین معایب و هزینه‌های اقتصادی در پی دارد بلکه بر اقتصاد چین نیز به‌طور کلی اثرگذار خواهد بود.