داستان یک جدایی

نویسنده: Josh Lederman
Kathleen Hennessey

باراک اوباما در 5/ 7 سال ریاست‌جمهوری خود تقریبا برای هر تحولی می‌توانست روی پشتیبانی بریتانیا حساب کند، چون می‌دانست رهبران بریتانیایی برای اینکه شریک قدرتمند آمریکا باشند، هم از نفوذ جهانی و هم از چشم‌انداز مشترک برخوردارند. حال او در حالی وارد آخرین ماه‌های ریاست‌جمهوری‌اش می‌شود که این حس اطمینان پس از تصمیم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا و استعفای دیوید کامرون، یکی از نزدیک‌ترین همراهانش در عرصه جهانی، تخریب شده است. اوباما در واکنش علنی خود نسبت به همه‌پرسی بریتانیا، اطمینان داد که دو کشور همچنان «شرکای اصلی» هم باقی می‌مانند و رابطه ویژه‌ای که به واسطه تاریخ مشترک هم دارند، بدون تغییر خواهد ماند. اوباما تاکید کرد به تصمیم بریتانیا احترام می‌گذارد و افزود که مطمئن است این کشور تحولی منظم به‌سوی زندگی خارج از اتحادیه را دنبال خواهد کرد.

با این حال، اوباما قبل از برگزاری همه‌پرسی در مورد عواقب خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا هشدارهایی داده بود. او گفته بود بریتانیا در تجارت با آمریکا از اولویت کمتری برخوردار خواهد شد، در حالی که از احساسات انزواطلبانه و ضد مهاجرت که در آمریکا و دیگر نقاط ریشه دارند و اکنون در اروپا به اوج خود رسیده، عقب‌نشینی می‌کند. جو بایدن، معاون اوباما، صریح‌تر بود و تایید کرد که خروج بریتانیا آن گونه که ما ترجیح می‌دادیم باشد، نبود.» ناسازگاری اظهارنظرهای اوباما قبل و بعد از همه‌پرسی، نشان‌دهنده وضعیت دشواری است که اوباما در آن قرار گرفته است. از آنجایی که بازار آمریکا و بازارهای جهانی در حال نوسان هستند، اوباما می‌خواهد از این دیدگاه که از این پس روابط با بریتانیا خدشه‌دار خواهد شد، اجتناب کند. همزمان، کم‌اثر کردن اهمیت خروج بریتانیا می‌تواند خواسته او را مبنی‌بر یکپارچه ماندن اروپا تحت بیرق اتحادیه اروپا تضعیف کند، همان طور که دیگر کشورهای اروپایی هم خواستار برگزاری همه‌پرسی برای ترک اتحادیه شده‌اند. مقامات کاخ سفید گفته‌اند انتظار تغییرات فوری را در هزاران حوزه‌ای که دو کشور در حال همکاری با هم هستند ندارند، از جمله دخالت ارتش بریتانیا در ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش. به‌طور کلی، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند سال‌ها طول بکشد.

به هر حال، نمی‌توان مطمئن بود که بریتانیا و دیگر کشورهای اروپایی در واکنش به بروز چالش‌های جدید و نوظهور، جانب آمریکا را بگیرند. هیتر کانلی، تحلیل‌گر مسائل اروپا در مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک در واشنگتن می‌گوید: «ما برای هر چیزی به‌طور غریزی به اروپا روی می‌آوریم و آنها قرار نیست در جایگاهی باشند که منافع آمریکا را ارتقا دهند. نگرانی‌ای که وجود دارد این است که ناتوانی آنها برای انجام اقدامات سخت که چندان رایج نیست، مخرب خواهد بود.» تعریف روابط جدید بریتانیا و آمریکا بعد از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تا حد زیادی به رهبران بعدی دو کشور بستگی دارد. استعفای کامرون تا ماه اکتبر عملی نخواهد شد؛ یعنی سه ماه قبل از پایان دوره ریاست‌جمهوری اوباما. از آنجایی که رای‌دهندگان بریتانیایی هنوز جانشینی انتخاب نکرده‌اند، مناسب‌ترین فردی که در حال حاضر وجود دارد، بوریس جانسون، شهردار سابق لندن است که از طرفداران پروپاقرص ترک اتحادیه اروپا بود و زمانی گفته بود اوباما به‌دلیل ریشه‌های کنیایی خود، یک «بی‌علاقگی اجدادی نسبت به امپراتوری بریتانیا» دارد. رای‌دهندگان آمریکایی در ماه نوامبر احتمالا از بین هیلاری کلینتون دموکرات که جهان‌بینی اوباما را تا حد زیادی دنبال می‌کند، و دونالد ترامپ جمهوری‌خواه که از تصمیم بریتانیا استقبال کرده و پیش‌بینی کرده دیگر کشورهای اروپایی نیز همین راه را در پیش می‌گیرند، یکی را انتخاب خواهند کرد.

در ضمن، خروج بریتانیا می‌تواند روند‌ها را تقریبا در هر مساله‌ای که آمریکا منافع خود را در خارج از مرزهای خود ارتقا می‌دهد، تغییر دهد. اگرچه بریتانیا در ناتو باقی خواهد ماند، بی‌نظمی در اتحادیه اروپا احتمال وحدت کمتر در مورد مسائلی مثل روسیه را افزایش خواهد داد. اوباما با حمایت بریتانیا توانسته تحریم‌هایی را بر مسکو، به‌دلیل اقداماتش در مورد اوکراین اعمال کند، اما از آنجایی که کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا به‌دلیل حجم تجارت بالا با روسیه برای رفع این تحریم‌ها لابی می‌کنند، حفظ توافق عمومی سخت بوده است. سابقه بریتانیا به‌عنوان یک شریک قابل‌اطمینان بی‌عیب و نقص نبوده است. اوباما گفته شکست کامرون برای متقاعد کردن پارلمان مبنی‌بر تصویب اجرای حملات هوایی علیه دولت سوریه، زنگ هشداری بوده که تصمیم او را برای لغو حملات برنامه‌ریزی شده خودش در سال 2013 به شدت تحت‌تاثیر قرار داده بود. کاخ سفید نیز ناامید شده بود که بعد از مدیریت تقاضا برای دخالت ناتو در لیبی در سال 2011، بریتانیا ظاهرا با بروز آشوب در لیبی، تمرکز خود را در این کشور از دست داد. اوباما ادعا کرده که پیمان مشارکت تجاری و سرمایه‌گذاری فراآتلانتیک، معاهده تجارت آزاد بین آمریکا و اتحادیه اروپا، باید تا پایان امسال به نتیجه برسد، اگرچه شرایط این معاهده حتی قبل از همه‌پرسی بریتانیا مبهم بود. اکنون این مذاکرات ظاهرا راکد است. کارشناسان تجاری می‌گویند اتحادیه اروپا با درک شرایط اقتصادی جدید خود، نمی‌تواند به‌دنبال یک معاهده جدید باشد. مایکل فرومن، نماینده تجاری آمریکا، اخیرا گفته که این معاهده هنوز ارزشمند است، اما در ضمن اذعان کرده که «آمریکا» در حال ارزیابی اثر تصمیم بریتانیا بر مذاکرات بوده است.» اوباما قبل از همه‌پرسی هشدار داده بود که اگر بریتانیا از اتحادیه بیرون بیاید، برای توافق تجاری دو طرفه با آمریکا در ته صف قرار خواهد گرفت.