مهتاب رحمتعلی

بازار سرمایه در آستانه پنجاه سالگی به استقبال اجرای برجام رفته است تا یک گام دیگر به وعده حضور سرمایه‏گذاران خارجی در بورس تهران نزدیک‏تر شود.

بازار سرمایه تا ابتدای زمستان امسال درگیر رکودی شدید بود و سهامداران زیان‏دیده پایانی را برای زیان‏های خود متصور نبودند. اما در پی اخبار خوش قراردادهای جدید شرکت‏های ایرانی با اروپایی ها، لغو تحریم‏های شبکه بانکی و رفت‏و‏آمد هیات‏های تجاری برای سرمایه‏گذاری در صنایع مختلف، بار دیگر سهامداران به روند سوددهی بازار سرمایه امیدوار شدند. به این ترتیب، بورس تهران نه تنها بعد از دو سال توانست بار دیگر از سقوط حتمی نجات یابد بلکه توانست با گام‏های بلند، بازدهی خیره‏کننده‏ای را در مدتی کوتاه بر جای گذارد.

روند نزولی بازار سرمایه در حالی از دی‏ماه سال ۹۲ آغاز شد که مذاکرات سیاسی همچنان ادامه داشت، اما بازار سرمایه دیگر به روند مذاکرات واکنشی نشان نداد و بی‏توجه به اخبار مثبت، روند نزولی خود را آغاز کرد. در همین حال طی سال های ۹۳ و ۹۴ شاهد رکود شدیدی در صنایع مختلف و به ویژه در بخش ساخت و ساز بودیم. اتخاذ سیاست‌های انقباضی کنترل تورم تعمیق رکود را در بخش‏های مختلف به همراه داشت، درعین حال بسیاری از کارشناسان کاهش نرخ سود بانکی را زمینه‏ای برای به جریان انداختن نقدینگی پس‏انداز شده در بانک‏ها عنوان می‏کردند. بورس اوراق بهادار تهران در دوره یاد شده به دلیل برآورده نشدن انتظارات از توافقات هسته‏ای و نیز اتخاذ برخی تصمیمات در خصوص سیاست‏های پولی و مالی توسط دولت نظیر فروش اوراق مشارکت از سوی بانک مرکزی و نابسامانی در بازار پول و افزایش نرخ سود سپرده‏ها، عمدتا توسط موسسات مالی غیرمجاز، به روند کاهشی خود ادامه داد، به گونه‏ای که شاخص کل بورس با افت ۱۰ درصدی طی این دوره، به رقم ۶۲۵۳۲ واحد در پایان سال ۹۳ رسید. پس از توافق لوزان در مذاکرات هسته‏ای ایران فروردین ماه امسال، بار دیگر شاخص بورس تحت تاثیر این توافق رشد ۷ درصدی را طی یک ماه تجربه کرد، اما با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد داخلی و جهانی، این رشد دوام چندانی نداشت و بار دیگر بازار روند کاهشی به خود گرفت. با توجه به انتشار گزارش های نامناسب شرکت‏ها، شاخص کل روند نزولی خود را ادامه داد و به رقم ۶۱۵۱۹ واحد در پایان آذرماه ۹۴ رسید.

در شرایطی که به نظر می‌رسید افت بورس تا پایان سال جاری ادامه یابد ، پایان مذاکرات هسته ای و اجرای برجام توانست نسیم تازه‏‏ای از نقدینگی را با هیجان خریداران وارد بازار کند. اما هنوز تا اجرایی شدن قراردادهای منعقد شده زمان درازی در پیش روست. با این وجود بازار سرمایه با امید به وقایع مثبت آینده رونق کم سابقه‌ای را شاهد شده و رشد یکباره پی بر ای (P/ E) بازار نیز موید این موضوع است. با آنکه کاهش سودآوری شرکت‏ها در سال‏جاری در نتیجه اتفاقات دو سال اخیر طبیعی بود اما هنوز تغییری در سودآوری شرکت‏ها به لحاظ بنیادی ایجاد نشده است. بر این اساس، ادامه حضور سهامداران و نیز جذب هر چه بیشتر سرمایه‏گذاران خارجی نیازمند تغییرات بنیادی در شرکت‏هاست تا بازار به لحاظ فاندامنتال پذیرای رشد قیمت‏ها نیز باشد.

ازسویی وزیر امور اقتصادی و دارایی کشور در بازدید اخیر خود از سازمان بورس و اوراق بهادار و دیدار با مدیران این سازمان، از خروج قطعی اقتصاد از رکود طی سال آینده خبر داد. علی طیب نیا وعده رشد اقتصادی بی سابقه ای را داده که این موضوع می‌تواند نوید بخش آینده‌ای روشن برای سرمایه گذاران بازار سرمایه باشد. در این دیدار رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز اظهار امیدواری کرده که تا پایان برنامه ششم ، میزان تامین مالی از بازارسرمایه به ۲۴۰ هزار میلیارد تومان برسد. محمد فطانت امیدوار است که با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی ، فصل جدیدی از فعالیت ها را درپسابرجام آغاز کرده و سرمایه گذاران شاهد تعامل بیشتر میان بخش های مختلف اقتصادی با بازار سرمایه باشند. با این اوصاف بازار سرمایه ایران می‌تواند گزینه ای مناسب برای کسب سود سرمایه گذاران داخلی و خارجی باشد و می‌توان به توسعه آن امیدوار بود.