دردسر جدید برج‌سازی‌های تهران
ریه‌های تنفسی شهر در حال بسته شدن است. دستیابی به سود حاصل از ساخت‌وساز‌های چند ده طبقه‌ای چند سالی است که باغات شمال تهران را به‌دلیل کمبود زمین طعمه بساز و بفروش‌ها کرده است. درختان مظلومی که به‌راحتی سر فرود می‌آورند و جای خود را به آسمانخراش‌های ناموزون می‌دهند. همین پدیده سبب شده تا سطوح باقیمانده از عرصه سبز کلان‌شهر تهران، قابلیت تصفیه هوای پایتخت را از آلودگی‌هایی که فراتر از حد استاندارد تولید می‌شوند، از دست بدهند و وضعیت زیست‌محیطی این کلان‌شهر قرمز شود. مطابق با گزارش‌های اخیر کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران، ظرف 25سال اخیر، 24درصد از مساحت سبز پایتخت- عرصه‌های باغی- زیر بار ساخت‌وساز قرار گرفته و با این میزان تغییرکاربری، عملا 4 هزار و 500 هکتار از باغات تهران که معادل کل فضای سبز این شهر در دهه 50 بوده، به ساختمان‌های مسکونی و تجاری تبدیل شده است. این میزان عرصه سبز از دست رفته، تقریبا معادل 5/ 7 درصد مساحت فعلی کلان‌شهر تهران است. فعالیت ساختمانی در زمین‌های «سبز» تهران اگر چه طی سال‌های اخیر به‌عنوان یک عارضه خطرناک از طرف دولت مطرح شد و توسط مدیریت‌شهری تحت پیگیری قرار گرفت، اما پیشروی بسازوبفروش‌ها به این زمین‌ها به بهانه تامین منابع مالی شهر همچنان ادامه دارد. البته فقط درختان نیستند که قربانی می‌شوند، بسازوبفروش‌ها برای ساخت‌وساز از یک خط قرمز دیگر هم عبور کرده‌اند و دست به دامان دامنه‌های البرز شده‌اند که بعد از عبور از خط‌قرمز «فضای‌سبز»، دومین حریم ممنوعه برای ساخت‌وسازهای شهر تهران تلقی می‌شود. ارتفاعات البرز در کوه‌های شمال تهران، به‌عنوان محدوده‌ای که بالاتر از «تراز 1800متر» قرار گرفته، مدتی است به محل جدید ساخت‌وسازها تبدیل شده است. این در حالی است که طبق مقررات سال‌های اخیر مدیریت شهری تهران، هر نوع ساخت‌وساز در زمین‌هایی با ارتفاع بیش‌از 1800 متر از سطح دریا، ممنوع بوده و در این فضاهای مرتفع شهر، به دلیل لزوم رعایت یکسری مسائل زیست‌محیطی، صرفا احداث کمربندسبز برای تسهیل جریان وزش باد پاک، مجاز بوده است.
مدتی پیش عبور از خطوط ممنوعه در کوه‌های شمال غرب تهران اتفاق افتاد. بررسی دقیق این منطقه نشان می‌داد که تعداد سازه‌های نه‌چندان کم‌طبقه در ارتفاعات غیرمجاز پایتخت، تاحدودی افزایش پیدا کرده است. پیش‌تر تا نیمه‌های سال۹۱، در این قسمت از کوه‌های البرز، فقط یک مجتمع دانشگاهی قرار داشت، اما هم‌اکنون تعداد قابل‌توجهی ساختمان دیگر در اطراف این مجتمع به همراه یکسری المان شهری - خیابان‌های جدول‌کشی شده و ...- نیز اضافه شده است و شکل این محدوده از ارتفاعات تهران را به حالت «شبه‌شهر» تغییر داده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد: در دو سال اخیر با آمدن طرح تفصیلی جدید، ممنوعیت ۱۰۰درصدی ساخت‌وساز در تراز ۱۸۰۰ متر، به نوعی کمرنگ شد. مسوولان شهری در این باره می‌گویند: طبق ضوابط طرح‌تفصیلی، در برخی ارتفاعات تهران، احداث مجموعه‌های خدماتی از جمله هتل، مجاز است؛ اما مسکونی‌سازی همچنان ممنوع است. ارتفاعات کوه‌های شمال غرب تهران تحت عنوان تراز ۱۸۰۰ متر، خط قرمزی بود که با دست‌اندازی بساز و بفروش‌ها هم‌اکنون محو شده و اثر چندانی از آن باقی نمانده است، اما مهدی چمران رئیس کنونی شورای شهر تهران چنین اعتقادی ندارد و می‌گوید: هم‌اکنون هیچ پروانه ساخت‌و‌سازی در ارتفاعات بالاتر از ۱۸۰۰ متر صادر نمی‌شود. افرادی که مدعی هستند این ساخت‌و‌سازها هم‌اکنون در حال انجام است مستندات خود را به ما معرفی کنند تا جلوی آن را بگیریم.
اما حالا بعد از چندین ماه حریم ممنوعه ساخت‌وساز در ارتفاعات شمال در برخی مناطق دیگر شهر هم شکسته شده است. حریم 62 هکتاری دانشگاه شهید بهشتی که باید به عنوان فضای آموزشی مورد حفاظت باشد مورد تجاوز بسازبفروش‌ها برای ساخت‌وسازهای مسکونی- تجاری قرار گرفته است و نمای بصری این دانشگاه را مخدوش کرده است. موضوعی که اخیرا مورد گلایه رئیس این دانشگاه و نامه‌نگاری با وزیر راه‌وشهرسازی شده است. گلایه محمدمهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی نشان می‌دهد که در شکسته شدن خطوط ممنوعه در این محدوده شهر تهران بازهم پای کمیسیون ماده پنج شهرداری و صدور مجوز ناهماهنگ با اسناد فرادستی در میان است. هفته گذشته تهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ساخت دو برج در مقابل دانشگاه شهیدبهشتی، گفت: باتوجه به اینکه کمیسیون ماده 5 مجوز ساخت این برج را صادر کرده است، ‌من بیش از دوماه پیش شکایتی را تنظیم کرده و به معاون وزیر مسکن و شهرسازی ارسال کردم. او در گفت‌و‌گویی با «ایسنا» تاکید کرد: فضای این دانشگاه با آرایش خاصی طراحی شده اما این برج بر تمام 62 هکتار فضای دانشگاه شهیدبهشتی احاطه پیداکرده و نمای دانشگاه نیز تحت‌الشعاع این برج قرار گرفته است.
او با اشاره به اینکه تعداد زیادی از اساتید دانشگاه شهید بهشتی نیز خواستار پیگیری این امر هستند، ادامه داد: ای کاش این اتفاق نمی‌افتاد، اما امیدواریم با پیگیری جدی این ساختمان اصلاح شود. تهرانچی با بیان اینکه ساخت این برج در مقابل دانشگاه به طرحی که از حدود ۵۰ سال قبل پیش‌بینی شده بود مبنی بر اینکه دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان یک شاخص نمایان باشد،‌ آسیب وارد کرده، گفت: این برج‌ها نه تنها به بخش‌های دانشجویی، زمین ورزش و تربیت بدنی بلکه به همه بخش‌های دانشگاه مشرف است به نحوی که آن هماهنگی که در طراحی فضا و جانمایی دانشگاه شهیدبهشتی مدنظر بود، با ساخت این برج از بین رفته است.
پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» از وضعیت ساخت‌وسازهای اطراف دانشگاه شهید بهشتی از مدیر کل حقوقی دانشگاه مشخص کرد ساخت‌وسازهای مورد گلایه رئیس دانشگاه مشتمل بر دو برج مسکونی-تجاری 16 طبقه است که هیچ‌گونه سنخیتی با بافت موجود در منطقه ندارد. به گفته باقر شاملو مدیر کل حقوقی دانشگاه شهید بهشتی ساخت‌وسازهای مسکونی در محدوده 62 هکتاری فضای دانشگاه در حالی است که مطابق با مقررات و اسناد فرادستی یکی از معیارهای صدور مجوز ساخت رعایت تقارن فضای ساخت‌وساز با بافت شهری است. او با تشبیه این دو برج مسکونی به دو دایناسور در محدوده دانشگاهی آموزشی شهید بهشتی اظهار کرد: به نظر می‌رسد صدور مجوز ساخت این دو برج مسکونی در اواخر عمر دولت دهم که بخش زیادی از فضای شهر از خلأ‌های مدیریتی و نظارتی رنج می‌برد، صادر شده است.
او تاکید کرد: پیش از انقلاب قرار بود 150 هکتار از این بخش شهری با تایید مسوولان به دانشگاه و بافت آموزشی اختصاص پیدا کند بنابراین نباید این بافت با صدور مجوزهای مسکونی-تجاری مورد تعرض قرار گیرد. از این رو انتظار می‌رود وزارت راه‌وشهرسازی با نظارت عالیه‌ای که بر این موضوع دارد حقوق نسل امروز و آینده را حفظ کند.