زینب موسوی
عضو گروه خبر

دومین مناظره زنده نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، با موضوع سیاسی و فرهنگی فردا به روی آنتن رسانه ملی می‌رود و نامزدها بار دیگر فرصت می‌یابند خود را در معرض قضاوت رای‌دهندگان قرار دهند. بر اساس محتوای اظهارات نامزدها در نخستین مناظره زنده، این برنامه را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد؛ نیمه نخست مناظرات که جذابیت چندانی نداشت و فاز دوم که مناظره را به عرصه رویارویی مستقیم و بی‏پرده برخی نامزدها تبدیل کرد. گرچه نقدهای بسیاری بر مناظره اول وارد شد اما این نقدها را نیز می‌توان در دو دسته نقد ساختاری و نقد محتوایی از هم تفکیک کرد؛ آنجا که کارشناسان حوزه رسانه و ارتباطات ساختار نامطلوب مناظرات را یکی از اصلی‌ترین عوامل چالش‌برانگیز شدن آن می‌دانند و در مقابل چهره‌های سیاسی، نقد محتوایی خود را با سوگیری جناحی و گروهی‌شان مطرح می‌کنند. آنها بر رفتار نامزد مورد تایید خود در روند مناظره صحه می‌گذارند و رقبای خود را به بی اخلاقی متهم می‌کنند. به هر روی مناظرات زنده همواره با انتقادهایی همراه بوده و بخشی از آن نیز به‌دلیل رویارویی مستقیم نامزدها گریزناپذیر است. از سوی دیگر، «خلأ شفافیت در جامعه»، مناظرات زنده انتخاباتی را اثرگذار کرده و بر این اساس می‌توان گفت اثرگذاری مناظره‏ها نیز بیش از همه در جلب آرای خاکستری است؛ آنجا که افکار افراد مردد براساس اطلاعات بی‏پرده و عریان مناظرات جهت‏دهی می‌شوند و این امر نیز به بیدار شدن آرای خاموش می‏انجامد. اینجاست که مناظرات با گام نهادن در گفتمان تهییج افکار عمومی، شرایط را برای مشارکت بالای مردم در انتخابات فراهم می‏کنند، چه آنکه تجربه دو انتخابات پیشین ریاست‏جمهوری نشان داد حتی افرادی که قصد مشارکت در انتخابات نداشتند، در واکنش به آنچه در مناظرات گذشت، به ایفای نقش به‏عنوان کنشگران فعال مجاب شدند.