آنها می‌خواستند زیبا شوند دیگران می‌خواستند دستمزد بگیرند
نفیسه توکلی 260 پزشکی که طی نیمه نخست امسال دست به تیغ جراحی بردند تا برای بیمارانشان زیبایی به ارمغان بیاورند، پس از ناکامی در این کار از دید کارشناسان کمیسیون پزشکی قانونی متخلف محسوب شده‌اند و حالا باید با حضور در محاکم قضایی پاسخگوی زیبایی طبیعی از دست رفته کسانی باشند که به آنها اعتماد کردند. با اینکه هنوز دو ماهی تا پایان امسال باقی مانده، اما سازمان پزشکی قانونی کل کشور گزارشی را از شش ماه نخست امسال درخصوص میزان تشکیل پرونده‌های قصور پزشکی در دادسرای جرائم پزشکی که به‌طور تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کند ارائه کرده است.
تشکیل هزار و 927 پرونده مربوط به قصور پزشکی در دادسرای جرائم پزشکی تنها در بهار و تابستان امسال منجر به ثبت رکورد جدیدی در میزان جرائم مربوط به قصور پزشکی در کشور شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته تفاوت معناداری را نشان می‌دهد. هرچند بنا به گزارش روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی کل کشور از میان پرونده‌های تشکیل شده درخصوص جرائم پزشکی تنها 818 مورد منجر به محکومیت پزشکان شده است، اما رشد 3/3 درصدی این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته زنگ خطر وقوع جرائم پزشکی را به صدا در آورده است. بر اساس آمارها، بیشترین شکایات مربوط به پزشکان زنان و زایمان بوده است، اما جراحی پلاستیک و گوش و حلق و بینی که عمدتا عمل زیبایی بینی را انجام می‌دهند در این جدول دارای رکورد هستند.
می‌خواست لاغرتر شود، سوخت
ترانه زن خانه‌داری که به امید داشتن تناسب اندام نزد یکی از پزشکان غیرمتخصص رفت، یکی از ۲۶۰ نفری است که حالا نه‌تنها به تناسب اندام دلخواه خود نرسیده بلکه به واسطه آسیب‌های جسمی وارده باید علاوه‌بر رنج نازیبایی، درد ناشی از سوختگی‌های شدید اندام داخلی بدنش را نیز تحمل کند.
اضافه وزنی مشکلی بود که ترانه را ترغیب کرد تا دل به دریا بزند و یکی از راه‌های کوتاه‌مدت کاهش وزن را امتحان کند؛ اولتراسوند.
صدمات جسمی و روحی وارده به ترانه مادر ۳۷ساله آن قدر هست که بازگشت زندگی او را به وضع سابق بسیار سخت کند، اما شاید بازخوانی سرنوشت او که برای داشتن ظاهری زیباتر به پزشک کار نا بلدی اعتماد کرد ترمزی زیر پای کسانی باشد که می‌خواهند به هر قیمتی زیباتر شوند.یکی از آشنایان ترانه ماجرای سه ماه گذشته او را برای خبرنگار ما این‌گونه تعریف می‌کند: «فرزند دوم ترانه که به دنیا آمد دچار اضافه وزن شدیدی شد مدتی را رژیم گرفت تا لاغر شود؛ اما خیلی فرقی نکرد. حال روحی‌اش خیلی خوب نبود و مدام می‌گفت که باید از شر این چربی‌ها و هیکل نا متناسب راحت شوم. یک روز که او را دیدم به من گفت تصمیم دارد عمل اولتراسوند را انجام دهد. به او گفتم این کار خطرناک است. بهتر است با ورزش و رژیم گرفتن خودت را لاغر کنی، اما ترانه تصمیمش را گرفته بود. او ادامه می‌دهد: از ترانه دیگر خبر نداشتم تا اینکه فهمیدم چه بلایی بر سرش آمده است. او برای عمل اولتراسوند نزد پزشکی رفته بود که هیچ تخصصی در این زمینه نداشت و به او وعده داده بود که با این عمل تمام چربی‌های زاید بدن او را از بین می‌برد؛ اما تنها دو روز بعد از عمل، ترانه با درد شدید در ناحیه شکم و خونریزی مواجه شده بود. بعد از آنکه او را به بیمارستان رساندند پزشکان گفتند که طحال کبد و بخش بزرگی از اندام‌های داخلی بدن ترانه دچار سوختگی شدیدی شده است، به‌طوری‌که آسیب‌ها تا پایان عمر با او باقی خواهد ماند.ترانه یکی از مراجعانی است که به گفته مسوول روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی کشور بخت با او یار بوده که در پی این عمل جراحی زیبایی جان خود را از دست نداده است؛ با این حال بسیاری از افراد دیگر که با سودای زیبایی تن به تیغ افراد سودجو می‌سپارند صدمات جبران‌ناپذیر جسمی نظیر آنچه را که بر سر ترانه آمده تجربه می‌کنند.
براساس این گزارش طی شش ماه نخست امسال در ۱۴۱ پرونده از میان شکایت بیمارانی که خود را به تیغ پزشکان سپرده‌اند تا زیباتر شوند محکومیت پزشک ثابت شده است و همین تعداد به محکومیت جراحان پلاستیک، منجر شده تا این دسته از پزشکان رتبه پنجم در میان سایر رشته‌ها که بیشترین شکایت از آنها وجود دارد، قرار گیرد. با این حال به نظر می‌رسد این همه ماجرا نیست. مطابق با آمار اخیر سازمان پزشکی قانونی در ۱۱۹ مورد از شکایت بیمارانی که به متخصصان گوش و حلق و بینی که کار اصلی‌شان جراحی پلاستیک بینی است، مراجعه کرده‌اند نیز پزشکان مقصر شناخته شده‌اند. یک حساب سر انگشتی ساده نشان می‌دهد که در شش ماه نخست امسال حداقل ۲۶۰ تن از افرادی که برای زیبایی به پزشکان مراجعه کرده‌اند از وضعیت عملشان ناراضی بوده یا دچار ضایعه شده‌اند.
جراحی بینی در صدر شکایات
این نکته‌ای است که حسین معتمدنیا، سرپرست دادسرای ویژه رسیدگی به جرائم پزشکی نیز بر آن تاکید می‌کند. وی در همین رابطه می‌گوید: عمده شکایاتی که در دادسرای رسیدگی به جرائم پزشکی مواجه هستیم، مربوط به پزشکانی است که در زمینه زیبایی و جراحی پلاستیک، خصوصا بینی فعال هستند. شکایت‌های متعدد بیماران در این زمینه که بر اثر قصور پزشک مواجه با مشکلات عدیده‌ای شدند، کثرت و تنوع این جراحی‌ها باعث مشکلات زیادی برای مردم شده است.
معتمدنیا تاکید می‌کند: افراد تصور می‌کنند با تغییر در شکل چهره خود، مشکلاتشان حل می‌شود. این موضوع، عادی شده و به آن باید به‌عنوان یک آسیب جدی ناشی از خلأ تفکر ارزشی توجه کرد.
شکایت از عدم رضایت برخی بیماران درباره وضعیت ظاهری‌شان بعد از انجام عمل طیف‌های گسترده‌ای هم دارد. گاهی شکایت از پزشک معالج مربوط به قصور و کوتاهی اوست، اما گاهی صدمات جبران‌ناپذیرتر از این حرف است. سرپرست دادسرای جرائم پزشکی در این باره می‌گوید: برخی از این شکات که درباره زیبایی و جراحی پلاستیک به دادسرا مراجعه می‌کنند به حدی از وضعیت خود ناراضی‌اند و از عوارض این جراحی عذاب می‌کشند که طلب مرگ می‌کنند. مثلا بیماری می‌آید که به‌دلیل عارضه ناشی از عمل پزشک، تیغه بینی ندارد، یا با جراحی‌هایی که شده، ظاهرش به شدت زشت و فاجعه بار شده است و قطعا ظاهر او در مقایسه با قبل به مراتب بدتر شده است. برای برخی از بیماران نیز مشکل تنفسی ایجاد شده و برای برخی مشکل عوارض عفونی حاد به وجود آورده است. همچنین عوارض شدید تزریق بوتاکس در برخی بیماران، یا عوارض لیپوساکشن افراد یا تغییر اشتباه و فاجعه بار در اندام ‌های بدن، بعضا باعث شکایت می‌شود.
چه کسانی باید دست به عمل زیبایی بزنند؟
از زمانی که جراحی پلاستیک در ایران باب شد عمده مباحث پیرامون این می‌چرخید که این نوع عمل جراحی برای کسانی که در اثر اتفاقاتی نظیر تصادف و آتش‌سوزی زیبابی طبیعی چهره خود را از دست داده‌اند، به‌کار می‌آید با این حال تعریف جراحی پلاستیک و عملکرد پزشکان در این حوزه ماننده بسیاری دیگر از موارد در کشور ما قلب شد؛ به‌طوری‌که بعد از آن جنون زیبایی خیل عظیمی از متقاضیان برای بالا بردن و کوچک کردن بینی را به مطب این دسته از پزشکان کشاند.
تب زیباتر شدن به همین‌جا ختم نشد و بعد از آن انواع و اقسام روش‌های زیبایی نظیر برجسته کردن گونه و کوچک و بزرگ کردن لب‌ها و کشیدن پوست و بالا بردن ابروها بود که برروی صورت متقاضیان انجام می‌شد؛ اما سوال اینجاست که آیا انجام این عمل‌ها بر روی همه صورت‌ها ضرورتی هم دارد؟
معتمدنیا سرپرست دادسرای جرائم پزشکی که به‌طور تخصصی قصور پزشکان در این رابطه را بررسی می‌کند، در این باره می‌گوید: بعضا شاهد این هستیم که انجام عمل زیبایی ضروری است و به نوعی نیاز مبرم برای بیمار است. بیماری‌هایی از جمله وضعیت ناهنجار مادرزادی، صدماتی که بر اثر حوادث مانند سوختگی و... ایجاد می‌شود، نیاز به ترمیم دارد. معتمد نیا ضمن انتقاد از به وجود آمدن بازاری برای سودجویان نیز تصریح می‌کند: سود بالای این گونه جراحی‌ها و حضور افراد غیرمتخصص و عدم اطلاع مردم باعث بروز مشکل شده است. امروز می‌بینیم هر کسی در مراکز محدود جراحی، اقدام به جراحی‌های زیبایی می‌کند. البته منکر این نیستم برخی از پزشکان خدوم، زیبایی افراد را برمی‌گردانند؛ ولی مشکلات این بخش زیاد شده است.
اگر شکایت دارید چه بکنید؟
در کشور ما از جرائمی که در آن پزشک مقصر شناخته می‌شود، می‌توان به افشای اسرار بیمار، قصور پزشکی، صدور گواهی خلاف واقع، خودداری از کمک به مصدومان، مداخله غیرمجاز در امور پزشکی و فریب بیماران به‌طوری که با انتشار آگهی تبلیغاتی موجب گمراهی مراجعه‌کنندگان شود، اشاره کرد. با توجه به این جرائم، افراد می‌توانند در دو مرحله به سازمان نظام پزشکی در سطح کشور شکایت کنند. اول از طریق دادسراهای انتظامی سازمان نظام پزشکی و دیگری از طریق شورای حل اختلاف ویژه امور پزشکی و سلامت در تمام استان‌ها. البته اگر فردی خواستار دریافت خسارت از سوی پزشک باشد، باید از راه قضایی وارد عمل شود. در پرداخت خسارت هم بیشتر پزشکان از بیمه «مسوولیت مدنی» خود استفاده می‌کنند. در این حالت بیمه هم کارها را انجام می‌دهد و هم خسارت را می‌پردازد. پزشکان بسته به نوع تخصص و بیمارانی که دارند خود را بیمه می‌کنند.
جدا از عمدی بودن و نبودن تخلفات و جرایم پزشکی نحوه برخورد با پزشکانی که از آنها شکایت می‌شود به این صورت است که در مرحله اول درصورت مقصر شناخته‌شدن پزشک، در حضور هیات‌مدیره سازمان نظام پزشکی، تذکر یا اخطار شفاهی به او
داده می‌شود.
در صورت تخلف بعدی پزشک به توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی محکوم می‌شود. در موارد شدیدتر هم توبیخ کتبی با درج در پرونده به علاوه الصاق رای در تابلوی اعلانات محل یا نشریه آن صورت می‌گیرد؛ اما اگر بعد از توبیخ‌ها همچنان تخلف‌های پزشکی ادامه داشته باشد، محرومیت‌ها شروع می‌شود. محرومیت اول محرومیت از طبابت است به مدت سه ماه تا یک سال در منطقه‌ای که زندگی می‌کند. مرحله بعدی محرومیت سه ماه تا یک سال از طبابت در کل کشور است و اگر باز هم ادامه داشته باشد، پزشک از یک تا پنج سال طبابت در تمام کشور محروم می‌شود. اما اگر پزشک باز هم اصرار به تخلف داشته باشد در نهایت برای او رای محرومیت دائم از پزشکی صادر می‌شود و او دیگر نمی‌تواند در هیچ جا به طبابت بپردازد.
گرچه تعداد شکایت‌های مربوط به قصور پزشکی درخصوص جراحی و عمل‌های زیبایی و پرونده‌هایی که در این زمینه تشکیل می‌شود در بین سایر جرائمی که پزشکان مرتکب می‌شوند در رتبه‌های پنجم وششم قرار دارد؛ اما رشد آمار مربوط به این قصور پزشکی به نسبت مدت مشابه پارسال زنگ خطر‌ها را به صدا در آورده است.
طبق آمارهای سازمان نظام پزشکی پزشکان زنان و زایمان، پزشکان عمومی، پزشکان ارتوپد و دندانپزشکان به ترتیب بیشترین شکایات مربوط به قصور پزشکی را به خود اختصاص داده‌اند.