کاخی که برای صاحبانش سعد نبود - ۱۲ مرداد ۹۱
زهرا آزموده
تعطیلات تابستان همواره با گذران اوقات فراغت گره خورده است. عده‌ای از این فرصت استفاده کرده و به سفرهای داخلی و خارجی می‌روند. اما تعداد بیشماری از همشهریانمان هستند که به دلیل محدودیت‌های متعدد از جمله مشغله کاری، فرصت برای یک سفر مفصل ممکن را پیدا نمی‌کنند. در چنین شرایطی بهترین راهکار استفاده از تمام امکاناتی است که در گوشه و کنار شهر وجود دارد، اما همین نزدیکی باعث فراموشی آنها شده است. مثلا در همین تهرانی که ما با شنیدن اسمش تنها به یاد شلوغی و آلودگی هوا می‌افتیم، مکان های دنج و خوش آب و هوایی وجود دارد که به واسطه همان تصور نادرست از شهر، از خودمان دریغ می‌کنیم؛ روزهای بلند تابستان یک فرصت طلایی برای ماست که سری به اماکن دیدنی، تاریخی و تفریحی شهر خودمان بزنیم و علاوه بر لذت یک روز خوش در کنار خانواده بودن اندکی با تاریخ شهرمان آشنا شویم.
مجموعه فرهنگی و تاریخی سعدآباد دو ویژگی دارد که آن را به گزینه‌ای مناسب برای گذراندن یک روز خوش تابستانی بدل می‌کند، اول اهمیت تاریخی آن و دوم محل قرارگیری آن در خوش آب و هواترین مناطق تهران یعنی محله دربند. چنین ویژگی‌هایی است که این مجموعه را می‌تواند به یکی از بهترین گزینه‌ها برای گذران یک روز گرم تابستانی بدل کند. سعدآباد کاخ ییلاقی است که بنای اولیه آن در زمان قاجار ساخته و در زمان رضاشاه و محمدرضا نیز تعدادی عمارت به آن افزوده شد، در آن دوره‌ها از این کاخ به عنوان اقامتگاه تابستانی شاهان قاجار و رژیم سابق استفاده می‌شد و از این رو بسیاری از وقایع تاریخی را در به خود دیده است. اکنون این مجموعه علاوه بر موزه های متعدد، گاه میزبان مهمانان روسای جمهور کشورمان از سایر کشورهاست.
فضای داخلی مجموعه سعدآباد حدود صد و هشتاد هکتار است که به دلیل عبور رودخانه دربند و وجود چندین چشمه سار و قنات طبیعی والبته زمینی بارور پوشیده از درختان تنومند و گونه‌های گیاهی منحصر به‌فرد است.
وارد فضای این مجموعه که می‌شوید چندین مسیر برای گشت و گذار دارید که هرکدام شما را با بخش‌هایی از تاریخ این مرز و بوم آشنا می‌کند، اگر خوش شانس باشید ممکن است یک گالری همزمان با ورود شما برپا باشد، در این صورت باید مسیر سمت چپ را انتخاب کنید تا اگر از در دیگر مجموعه فرهنگی سعدآباد خارج شدید، بازدید از گالری را از دست نداده باشید. پس از آن می‌توانید سری به کاخ‌ها بزنید، اگر نگاهتان بیشتر ماجراجویانه است بازدید از موزه برادران امیدوار را از دست ندهید و اگر علاقه‌مند به هنر هستید گشتی در موزه استاد فرشچیان برای شما ضروری است. به تازگی موزه ای نیز برای افراد نابینا در این کاخ دایر شده که از منشور کوروش تا برخی ماکت‌ها از اشیاء باستانی در آن قرار داده شده و بازدیدکنندگان می‌توانند با لمس آن، بخشی از تاریخ این مرز و بوم را زیر دست‌های خود بگیرند.
وسعت مکان‌های دیدنی در مجموعه سعدآباد چنان است که به ناچار باید تنها به ذکر معدودی از آنها، آن هم با توضیحات مختصر بسنده کرد. خوشبختانه قرارگیری این مجموعه درتهران این زمان را به شما می‌دهد که با دیدار از آن، توضیحات مختصر ارائه شده در این بخش را تکمیل کنید.
کاخ موزه ملت (کاخ سفید): بزرگترین کاخ موجود در مجموعه کاخ سعدآباد است که اقامتگاه تابستانی شاه سابق محسوب می‌شد. نقشه این کاخ را اگر چه مهندسان ایرانی و روسی چیده اند، اما نمای آن به سبک ایرانی- رومی است. اگر به این کاخ سرزدید، دیدار از میزتحریر ماری آنتوانت را از دست ندهید.
کاخ موزه سبز: یکی از زیباترین کاخ‌های سلطنتی موجود در ایران است. این کاخ، به دلیل استفاده از سنگ‌های سبز کمیاب وسنگ مرمر در نمای خارجی آن، به قصر سنگی کاخ مرمر نیز معروف است. علاوه بر تذهیب دیوارها و خاتم کاری‌ها که کار استادان ایرانی است، این کاخ اشیایی از فرانسه قرن هجدهم و میزکنسولی از دوره ناپلئون را نیز در خود جای داده است.
موزه هنر ملل: این مجموعه شامل آثار ارزشمندی است، که از چهار گوشه جهان، خریداری یا اهدا شده، آثار تاریخی تمدن‌های پیش از اسلام و دوره اسلامی و همچنین هنر آفریقای سیاه، هند، خاور دور، تمدن مایاها و آثار هنری دوران معاصر ایران و جهان را، با طبقه‌بندی زیر در بر می‌گیرد: بخش هنر باستانی ایران، تمدن مایاها و اینکاها، هنر آفریقا و هنر معاصر ایران و جهان.
موزه استاد حسین بهزاد: این موزه در مرکز مجموعه فرهنگی سعدآباد قرار گرفته و بنای آن متعلق به اواخر دوره قاجار است و درآن آثار مینیاتوری استاد حسین بهزاد در معرض دید عموم قرار گرفته است. زیرزمین این موزه به کارگاه و نمایشگاه اختصاص دارد.
موزه استاد فرشچیان: این موزه نیز در مرکز مجموعه فرهنگی سعدآباد قرار داد و در پنج سالن آن بیش ۷۰ اثر نفیس از استاد فرشچیان قرار گرفته است.
موزه برادران امیدوار: اگر اهل سفر و ماجراجویی هستید موزه برادران امیدوار جایی است که می‌توانید وارد دنیای برادرانی شوید که با ۹۰ دلار سفر خود به دور دنیا را آغاز کردند. کسانی که به حق نام اولین جهانگردان ایران معاصر را به خود اختصاص داده‌اند.
دیگر موزه‌ها و بناهای دیدنی مجموعه سعدآباد را موارد دیگری نظیر موزه ظروف سلطنتی، موزه و سرای چهره‌های ماندگار، موزه آب و... را شامل می‌شوند. ورودی هر یک از موزه‌ها و همچنین ورودی مجموعه 500 تومان است. اما اگر علاقه مندبه خانه سپید، گلخانه، کارگاه هنرهای تجسمی و نمایشگاه آثار جنگ جهانی دوم هستید می‌توانید رایگان از آنها استفاده کنید.
احتمالا از این همه گشت و گذار در تاریخ خسته شده اید اگر ماه رمضان نباشد، حال زمان آن است، در کنار خانواده غذایی صرف کنید، سه رستوران در این مجموعه برای شما تدارک دیده شده که یکی کنار در شمالی و دو تای دیگر در داخل مجموعه و در ضلع شمالی موزه استاد فرشچیان و ضلع شمالی کاخ موزه سبز قرار گرفته‌اند. اگر اهل ورزش کردن هستید می‌توانید پارک ورزش، سالن بیلیارد و سالن‌های تنیس سری بزنید. دراین مجموعه‌ها به علاقه‌مندان به صورت خصوصی و نیمه‌خصوصی آموزش داده می‌شود. خرید کردن هم که بخش جدایی‌ناپذیر سفرهاست، برای این کار از در مقابل ورودی زعفرانیه خارج شوید، روبه‌روی آن فروشگاهی است که محصولات فرهنگی، مانند کتاب‌ها و پوسترهای ایران شناسی، صنایع دستی و... دارد. ساعات کار بخش اداری این موزه به استثنای ماه رمضان که از ساعت 9 تا 14:30 است، در سایر روزها از 8.30 تا 15 تعیین شده است. موزه نیز از ساعت 9 تا 17 باز است. فروش بلیت نیز از ساعت 9 تا 16 انجام می‌شود. تنها روزهای تعطیلی موزه روزهای 21 رمضان شهادت امام علی(ع)، 28 صفر رحلت رسول اکرم(ص)، 14 خرداد رحلت حضرت امام(ره)، 25 شوال شهادت امام جعفرصادق(ع) و در روز عاشورا هستند. برای بازدید از موزه آثار مخرب جنگ جهانی دوم حتما باید با روابط عمومی هماهنگ کنید. اگر هنوز ابهاماتی برای شما باقی‌مانده می‌توانید با شماره 22752031 الی 9 تماس بگیرید.