یک نویسنده و کارگردان مطرح کرد
تولید فیلم بلند در اصفهان به جریان‌سازی مستمر نیاز دارد
مجید صدیقی با اشاره به نبود سازوکار حمایتی مشخصی برای تولید فیلم بلند در اصفهان، اظهار کرد: نه در اصفهان و نه در هیچ شهرستان دیگری به‌صورت مستقل سازوکار تولید فیلم بلند وجود ندارد. تنها مرجع تولیدات فیلم‌های بلند یا سریال‌ها مراکز صداوسیمای استان‌ها هستند که نوساناتی که در اعتبارات این مراکز وجود دارد به خاطر نوسانات موجود در بودجه‌های تخصیصی تولید این مراکز است.
او ادامه داد: در بخش خصوصی یا مراکزی که حامی هستند بیشترِ فعالیت‌های حوزه فیلم‌سازی بر تولید فیلم‌های کوتاه، آماتور و دانشجویی متمرکز است. بعضاً مؤسساتی هستند که این بر اساس کار ویژه‌ای که برای خود تعریف کرده‌اند، فیلم بلند تولید می‌کنند درواقع تولیداتی که در حوزه فیلم بلند است مبتنی بر یک جریان فیلم‌سازی در اصفهان نیست، یعنی جریانی وجود ندارد که به‌صورت مستمر در این حوزه، سیاست‌گذاری، تأمین اعتبار و نهایتاً تولید فیلم کند.
این نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون بیان کرد: بعضی مؤسسات بر اساس اهداف و سیاست‌ها و سرمایه شخصی خود، شیوه‌نامه‌ای را تعیین کرده، سیاست‌گذاری می‌کنند و بر اساس این سیاست‌گذاری، تولید فیلم بلند را در دستور کار خود قرار می‌دهند؛ برای مثال موسسه سینمایی فرانگر طی سال‌های گذشته یعنی از سال ۹۸ تا الآن، نزدیک به ۴ فیلم بلند تولید کرده که شامل تله فیلم «ماه درخشید» که اردیبهشت ۱۴۰۱ از شبکه دو سیما پخش‌شده و ۳ فیلم بلند سینمایی است، یعنی فیلم‌هایی که ذیل عنوان فیلم‌های لوباجت و با رویکرد سینمای آلترناتیو و سینمای مستقل تعریف می‌شوند.
صدیقی افزود: به‌غیراز فیلمی که برای شبکه دو ساخته شد، فیلم‌هایی که موسسه سینمایی فرانگر تولید کرده، در حوزه سینمای آلترناتیو و سینمای مستقل تعریف می‌شود که همه این‌ها به‌جز فیلم آخر که درصدی از اعتبار آن را از سوی شهرداری تأمین و حمایت شد، تولید سایر فیلم‌ها از سرمایه شخصی مجموعه تأمین‌شده است. فیلم‌های «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند»، «تو مشغول مردنت بودی» سال ۹۸ و ۹۹ در موسسه سینمایی فرانگر ساخته و در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران شده‌اند. این اتفاقی بی‌نظیر در تاریخ فیلم‌سازی در اصفهان است که یک موسسه در بخش خصوصی طی دو سال دو فیلم بلند بسازد و هیچ سابقه در این زمینه در جایی موجود نیست.
سازوکار منظم‌تر تولید فیلم کوتاه در اصفهان نسبت به فیلم بلند
نویسنده فیلم «مرگ سپید» با بیان اینکه فیلم «زندگی شیرین» در سال ۱۴۰۰ و با مشارکت شهرداری اصفهان تولیدشده و در مرحله گرفتن پروانه نمایش و سپس اکران قرار دارد، گفت: هیچ جریان هدفمندی تولید فیلم بلند در هیچ شهرستانی را حمایت نمی‌کند. اگر کسی یا مجموعه‌ای یا موسسه‌ای یا شرکت سینمایی به تولید فیلم بلند ورود پیداکرده به خاطر تمهیدات و یا سیاست‌گذاری خود آن مجموعه است؛ یعنی این مجموعه ذیل بخش دولتی یا اعتبارات متمرکز هیچ نهادی فعالیت نکرده است. به همین دلیل نمی‌توان شماتیک روشنی را از جریان ساخت فیلم بلند در اصفهان ترسیم کرد و فیلم‌های بلند به‌صورت پراکنده و بر اساس سیاست‌های شخصی یا داخلیِ یک موسسه خصوصی تولید می‌شوند و مسیر خود را برای نمایش پیگیری می‌کنند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سازوکار تولید فیلم کوتاه در اصفهان نسبت به فیلم بلند منظم‌تر است، افزود: مراکز مختلفی هستند که در تولید فیلم کوتاه به‌صورت متمرکز فعالیت می‌کنند. انجمن سینمای جوانان ایران و دفاتر استانی آن‌ها مثلاً انجمن جوان سینمای اصفهان، سازوکار و مکانیزم آموزش و تولید را با هم دارد، یعنی هم آموزش می‌دهد و دانش‌آفرینی می‌کند و هم مقدماتی را برای تولید فیلم کوتاه فراهم می‌کند. ازاین رو با حضور انجمن سینمای جوان به دلیل مباحث مربوط به تأمین هزینه‌ها، شرایط برای تولید فیلم کوتاه نزدیک به ذهن‌تر است چون هزینه‌های تولید آن پایین‌تر است. بعضاً مؤسسات آموزشی غیر از انجمن سینمای جوان مثل دانشگاه‌ها نیز برای فارغ‌التحصیلان و دانشجویان خود شرایط حداقلی را برای تولید فیلم کوتاه تأمین می‌کنند.
صدیقی اضافه کرد: اینکه کسی مسیرش از تولید فیلم کوتاه به فیلم بلند برسد یا خیر، در سازوکار یا سیاست‌گذاری این‌گونه مجموعه‌ها پیش‌بینی‌نشده است، ضمن اینکه این مجموعه‌ها موظف نیستند وقتی فیلم کوتاهی توسط شخصی ساخته شد از آن حمایت کنند که آن فیلم‌ساز فیلم بلند خود را هم بسازد.
سهم شهرستان‌ها از سبد تولیدات بنیاد سینمایی فارابی صفر است
تهیه‌کننده فیلم‌های سینمایی «جوجه‌ها اخر پاییز جیغ می‌کشند» و «تو مشغول مردنت بودی» گفت: بنیاد سینمایی فارابی و مجموعه‌های معتبری مثل سازمان سینمایی اوج، بنیاد روایت و مجموعه‌هایی ازاین‌دست باید در مسیر تولیدات فیلم‌های بلند سینمایی هزینه کنند که البته بودجه‌ها را بر اساس سیاست‌های داخلی خود و یا بر اساس نظرات کارشناسی شوراهایشان، با سلیقه‌های مدیران را هزینه می‌کنند و فیلم‌هایی می‌سازند. درصورتی‌که سهم شهرستان‌ها از سبد تولیدات مجموعه‌هایی مثل بنیاد سینمایی فارابی عملاً صفر است. کماکان در شهرستان‌ها مجموعه تعریف‌شده روشن مشخصی برای حمایت از تولید فیلم بلند وجود ندارد.
او با بیان اینکه زیرساخت‌های لازم برای تولید فیلم بلند در اصفهان به‌اندازه کافی فراهم است، تصریح کرد: زیرساخت‌های تولید فیلم، داشتن یک فضای اندیشه‌ورز است؛ یعنی به نیروی متخصص و دانش‌آموخته‌ای که اهل ایده پردازی باشد نیاز است، به یک فیلم‌نامه‌نویس خوب، کارگردان خوب و عوامل فنی خوب نیاز است که در اصفهان زیاد است. هم‌اکنون در دو دانشگاه در مقطع کاردانی و کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد، دانشجوی حوزه سینما فارغ‌التحصیل می‌شود. به لحاظ سخت‌افزاری و تجهیزات فیلم‌سازی، اصفهان نیازی به عوامل بیرونی ندارد و تمام شرایط در اصفهان فراهم است؛ تنها باید یک مکانیزم حمایتی از طرف مجموعه‌هایی مثل حوزه هنری، شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تعریف شود که نیروهای خوش‌قریحه و خوش استعداد در این مسیر قرار بگیرند و بتوانند فیلم بلند بسازند.
صدیقی با بیان اینکه ایجاد نقطه عطف در حوزه فیلم‌سازی در اختیار توانمندی‌های سیاست‌گذاران است، اظهار کرد: نه پیشکسوتان و نه هیچ آدم باتجربه دیگری که سیاست‌گذار نباشد، نمی‌تواند نقطه عطفی برای یک جریان باشد، ولی اگر نقطه عطف را این‌گونه در نظر بگیریم که آدم‌های باتجربه می‌توانند در کنار جوانان قرار بگیرند و جوانان از تجربه آن‌ها در مسیر فیلم‌سازی‌شان استفاده کنند، می‌توان آن را به‌عنوان نقطه عطفی در نظر گرفت. آدم‌های پیشکسوت و دارای تجربه می‌توانند در بهبود شرایط فیلم‌سازی و کمک و مشاوره دادن به فیلم‌سازان جوان مؤثر باشند، ولی پیشکسوت به‌صورت مستقل نمی‌تواند اسباب جریانی را فراهم کند. نه پیشکسوت، نه نوکسوت، نه میان‌کسوت و نه هیچ تراز دیگری از فیلم‌سازان نمی‌توانند تغییری را ایجاد کنند چون اصلاً در حوزه اختیاراتشان نیست، بلکه می‌توانند مؤثر و مفید باشند. این تغییر و ایجاد نقطه عطف در حوزه اختیارات و توانمندی‌های سیاست‌گذاران است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه انجمن سینمای جوانان در مسیر فیلم‌سازی اساساً تأثیر بسزایی دارد، ادامه داد: نقش انجمن سینمای جوانان قابل‌مقایسه با آموزشگاه‌های آزاد سینمایی نیست و قطعاً نقش و تأثیر این انجمن در آموزش و تعریف درست مسیر فیلم‌سازی بسیار درخشان و بی‌نظیر است و هیچ آموزشگاه دیگری در هیچ شهرستانی چنین نیست. در کنار آن آموزشگاه‌هایی که با اصالتِ انگیزه و معطوف به اراده کار می‌کنند نیز به‌اندازه خودشان تأثیرگذارند، البته در جریان تولید فیلم بلند چه نقشی دارند، خروجی این مجموعه‌ها اگر واجد شرایط کیفی به لحاظ آموزش و دانش‌آموختگی باشند، می‌توانند در آینده فیلم‌های بلند خوبی تولید کنند، ولی اینکه بگوییم انجمن سینمای جوان یا آموزشگاهی بعدازاینکه به هنرجوی خود آموزش داد و شرایطی را برای تولید فیلم کوتاه فراهم کرد مجدداً برای ساخت فیلم بلند حمایت کند، میسر ابن نیست و اساساً چنین چیزی در آیین‌نامه‌های این مجموعه‌ها وجود ندارد و بر اساس یک مکانیزم حامی و سیستم حمایت‌کننده عمل می‌شود و با بودنِ مجموعه پارامترهایی مانند شایستگی و توانمندی و همت و ارتباطات و قدرت اقناع سرمایه‌گذار، می‌توان به حوزه تولید فیلم بلند وارد کرد.
او به سوابق آثار بلند سینمایی در اصفهان نیز اشاره کرد و گفت: فیلم‌سازی در حوزه فیلم بلند در اصفهان خیلی مبتنی بر جریان نبوده و سینمای فارسی قبل از انقلاب به اصفهان به‌عنوان یک لوکیشن نگاه می‌کرده است، مثلاً در فیلم گنج قارون و بعضی از فیلم‌هایی که آقایان ارحام صدر و وحدت کار کرده‌اند، اصفهان به‌عنوان لوکیشن محسوب می‌شد و هیچ‌وقت اصفهان مرجع و مصدر جریان سازی در فیلم بلند نبوده و بعضاً به‌عنوان لوکیشن مورداستفاده قرارگرفته است. حتی وقتی که موسسه فیلم‌سازی شاهد یا گروه هنری ابوذر با مسوولیت آقای مرتضی مسائلی، شرایط تولید یکسری فیلم‌ها را در اصفهان فراهم کردند مثل دو فیلمی که آقای محسن مخملباف در اصفهان ساخت جریان ایجاد نشد، بلکه مقطعی و زودگذر بود و درواقع چنین بود که کسی بر اساس توانمندی خود فیلمی تولید کرد که خیلی به جریان تبدیل نشد. البته نه‌تنها اصفهان، بلکه هیچ شهرستان دیگری با این مختصات فیلم تولید نکرده است و ما مجبوریم که بپذیریم محل سیاست‌گذاری و تمرکز تولیدات فیلم‌های بلند تهران است.
این نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما گفت: قطعاً اگر فیلم‌سازان کم‌تجربه و نسل جوان مسیرشان را درست و روشن تعریف کرده و تحصیل کنند، آموزش ببینند، پیوسته و مستمر در جریان و فرآیند فیلم‌سازی حرکت کنند قطعاً می‌توانند در تولید فیلم بلند به توفیق برسند و مسیرشان در حوزه سینما با رستگاری همراه باشد. قطعاً امید و تعریف و ترسیم یک چشم‌انداز امیدآفرین در هر رشته‌ای لازم است و اگر امید به آینده نباشد کسی انگیزه‌ای برای حرکت کردن پیدا نمی‌کند.
