استراتژی دوسویه تحول دیجیتال
پس مدیرانی که به‌درستی بهره‌گیری از فرصت‌های استراتژی تحول دیجیتال را انتخاب کرده‌اند، باید خود را برای یک بازی دوسویه آماده نمایند آن‌ها باید بتوانند از این راهبرد برای برنده شدن در مسابقات رقابتی امروز و هم‌زمان با آن برای غلبه بر رقبا در مسابقات فردا بهره‌گیری کنند. ازاین‌رو است که فرصت‌های تحول دیجیتال را با استعاره هندی صفحه شطرنج مقایسه کرده‌اند که در آن حاکم به دانشمندی که قانون تصاعد را می‌دانست، قول داد که در هر خانه از شطرنج دو برابر قبلی برنج به او پاداش دهد که نهایتاً میزان برنجی که در نیمه اول صفحه جمع می‌گردید بالغ‌بر یک زمین فوتبال و در نیمه دوم بیش از حجم کوه اورست می‌شد! وجه تشبیه تحول دیجیتال با این استعاره در فرصت‌هایی است که استراتژی تحول دیجیتال نه با بازدهی خطی بلکه نمایی و تصاعدی برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند که در بازی رقابت امروز به‌اندازه زمین فوتبال و در رقابت‌های فردا به‌اندازه کوه اورست می‌تواند فرصت ایجاد کند. اکنون تحول دیجیتال وارد نیمه دوم صفحه شطرنج شده است! در بازارهایی مانند فناوری اطلاعات و رسانه، تحول دیجیتال، بازیگران را تا نزدیکی‌های کمپ اصلی اورست برده است اما فعالان بازارها و صنایع دیگر اکنون مانند بخش‌های انرژی، تولید محصولات صنعتی و ساختمانی، خودرو و مانند آن تازه درشیب‌های اولیه این کوه قرار دارند!
تحول دیجیتال اکنون مرزهای میان بازارها و صنایع مختلف را برمی‌دارد زیرا کاربرد آن به حوزه‌هایی بسیار فراتر از نرم‌افزار و سخت‌افزار شبکه و نمایش داده‌ها گسترش‌یافته است و راه‌حل‌هایی مانند اینترنت اشیا، تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی در حوزه‌هایی همچون شیوه انجام فرایندها و سفر تجربه مشتری هم دگرگونی‌های عظیم ایجاد کرده است طوری که به نظر می‌رسد استراتژی تحول دیجیتال شیوه تفکر ما درباره نقشه‌برداری از محیط بازی رقابت و تصمیم‌گیری درباره زمین و نحوه بازی تغییر می‌دهد.
برای آماده‌سازی و باز کردن ذهن، گستردگی روندهای دیجیتال، بازه‌های زمانی مورد انتظار از اثربخشی آن‌ها و نقاط اوج و پرش بالقوه‌ای که ایجاد کی کنند را تجزیه‌وتحلیل کنید سپس این رویدادهای احتمالی (ریسک‌ها) را باهم ترکیب کنید و محتمل‌ترین و ارزش افزا ترین سناریوها را تجسم کنید. اطمینان داشته باشید که در تحلیل، تجسم و تشریح نتایج به‌اندازه کافی صریح هستید.
با این سطح از وضوح می‌توانید از پیشرفت‌های جدید بهره بگیرید و آماده‌باشید تا با سرعت کافی قاطعانه اقدامات متناسب با آن‌ها را انجام دهید. مهم آن است که بتوانید هم دگرگونی‌های جدیدی که ایجاد می‌شود و هم‌روندهای فعلی‌ای که متوقف می‌گردند را هم‌زمان در نظر داشته باشید.
سوال های کلیدی این است: کی و در کجا، بازار فعلی ازهم‌گسیخته می‌شود و قواعد آن به‌طورکلی دستخوش تغییر می‌شوند؟ درزمانی که این اتفاق می‌افتد، چه فرصت‌هایی برای شرکت ما به وجود می‌آید تا بتواند بازار را از نو شکل بدهد و قواعد جدیدی متناسب باقابلیت‌ها و منافع اش در آن شکل دهد؟ برای این هدف باید با چه نیروهای محیطی همراه و سازگار شود؟
اما تجربه نشان می‌دهد که مدیران ارشد باید درباره یک نکته مهم احتیاط کنند، زیرا بررسی سوابق گذشته نشان می‌دهد که آن‌ها معمولا قدرت و توانایی خود و قابلیت‌ها و مزیت‌های سازمانی‌شان را برای شکل‌دهی جدید در بازار بسیار بالاتر از واقعیت ارزیابی می‌کنند و برخی از آن‌ها سازمان خود را به بیراهه می‌کشانند
تصمیم‌گیری درباره آن‌که کجا بازی کنیم؟
ترسیم زمین‌های بازی فعلی و آینده ضروری است اما کافی نیست بلکه چارچوب‌بندی، کاوش و اولویت‌بندی انتخاب‌های استراتژیک نیز ضروری است.
مهندسی مجدد زنجیره ارزش
چشم‌پوشی از فرصت‌های زیادی که دیجیتال برای بهینه‌سازی فرآیندهای شرکت‌ها فراهم می‌کند، سهل‌انگاری بزرگی است. فناوری‌های اطلاعاتی پیشرفته انعطاف‌پذیر، شهودی، قدرتمندند و اکنون برای اغلب شرکت‌ها در دسترس هستند.
مهندسی مجدد دیجیتال می‌تواند ازنظر پیچیدگی و تأثیر متفاوت باشد، از یک مرحله زنجیره ارزش تا فرآیندهایی که از چندین شرکت عبور می‌کنند و حتی مرزهای میان صنایع و بازارها را درمی‌نوردند، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها که اثربخشی فروش را در کانال‌های توزیع افزایش می‌دهد و ارزش زیادی را برای مشتریان در سفر تجربه خرید فراهم می‌کند نمونه‌هایی از کاربرد تحول دیجیتال در مهندسی مجدد زنجیره ارزش است.
بازتجسم پیشنهاد ارزش
مهندسی مجدد معمولا فرآیندی خطی است که برای بهبود کارایی و اثربخشی محصول انجام می‌شود اما تجسم مجدد ارزش از آن بسیار گسترده‌تر است و به خلاقیت و بینش زیاد نیاز دارد. استراتژی تحول دیجیتال فرصت‌های زیادی را برای بازتجسم ارزش پیشنهادی محصولات و خدمات جدید ایجاد می‌کند. این نوآوری‌ها معمولا مبتنی بر تجزیه‌وتحلیل قوی داده‌های انبوه از رفتار خرید و ترجیحات مشتریان هستند.
بازی گری دوسویه در تحول دیجیتال
تلاش برای حفظ مزیت رقابتی مستلزم یک فرآیند دائمی تحول است زیرا بازی امروز به‌سرعت به قابلیت‌ها یا ضعف‌های آینده تبدیل می‌شود. چرخه تحول دیجیتال دارای سه مرحله است که به شرح زیر تشریح می‌شود
گسترش: از منظر استراتژیک، گسترش به معنای بهره‌برداری بیشینه از موقعیت فعلی است. ازاینجا شروع کنید که چگونه می‌توانید از قابلیت‌های موجود ارزش‌های سریع استخراج‌کنید؟ درست است که این رویکرد بهره‌گیری از کمترین فرصت‌های دیجیتال را در خود دارد و محافظه‌کارانه است اما می‌تواند مهارت‌ها و قابلیت‌های دیجیتالی سازمان را بهبود بخشد و خلق ارزش فوق‌العاده و فوری را فراهم سازد و انگیزه و منابع لازم برای گام نهادن در سفر دیجیتال را برای سازمان فراهم سازد! نمونه‌هایی ازاین‌رویکرد می‌تواند بهره‌گیری از روش نگهداری و تعمیرات پیش‌بینی کننده و پیوندهای دیجیتالی کارآمد با تأمین‌کنندگان و مشتریان باشد.
اکتشاف: اکتشاف مستلزم بررسی پیشنهاد‌های نزدیک به کسب‌وکار فعلی یا بررسی امکان‌پذیری تنظیمات و توازن‌های بزرگ‌تر در زنجیره ارزش است. گام نهادن در مسیر رسیدن به خودرانی کامل خودرو با افزودن ویژگی‌های پیشرفته رانندگی کمکی به آن یا ایجاد تغییر شکل در توزیع محصولات بر اساس قابلیت‌های نوآورانه ژئوآنالیتیک نمونه‌هایی از رویکرد استراتژیک اکتشاف است. استراتژی‌های دیجیتال اکتشافی به‌سرعت موضوعات اصلی قابل‌بررسی در هیات مدیره سازمان‌ها تبدیل می‌شوند و در صورت تصمیم‌گیری برای بهره‌گیری از اکتشاف، شرکت‌ها باید منابع قابل‌توجهی را در کسب‌وکارهای دیجیتالی‌شان سرمایه‌گذاری کنند که نوعا ماهیتی مخاطره‌آمیز دارد.
دگرگونی: دگرگونی حرکت استراتژیک فراگیری است که بیشترین پتانسیل را برای ایجاد مزیت‌های رقابتی برای سازمان دارد که اغلب در طی چندین سال اتفاق می‌افتد. از میان سه رویکرد، دگرگونی بیشترین ریسک را دارد
در این حالت از منظر استراتژیک، مدیران اجرایی باید یک افق چشم‌انداز پنج‌تا ده‌ساله را متصور شوند و سپس از آن چشم‌انداز به زمان حال بازگرداندن و ببینند که در هر ایستگاه از این مسیر چه تغییرات دگرگون‌کننده‌ای باید انجام شود، دگرگونی‌های بسیار بزرگی که اغلب ماهیت سرمایه‌گذاری در اکوسیستم‌های جدید رادارند. درک دقیق این مراحل به مدیران کمک می‌کند تا رویکردهای کوتاه‌مدت را در کنار بلندمدت ارزیابی کنند و آن‌ها را به تعادل برسانند. درنهایت باید گفت که استراتژی از جنس انتخاب است. نمی‌توانید همه رویکردهای خوب را انجام دهیم و حتا نمی‌توانیم همه آن‌ها را هم‌زمان انجام دهیم پس اولویت‌بندی میان رویکردها کلید موفقیت در این عرصه است. شاید بهترین استراتژی تمرکز بر توسعه محصولات مکمل باشد یا تولید بیل برای کسانی که به معادن طلای دیجیتال هجوم آورده‌اند!
*مشاور مدیریت استراتژیک
