حفظ بودجه دولت با واگذاری خانه‌های تاریخی

گروه گردشگری: سال گذشته مبلغ ۱۹ میلیارد و ۸۵۰ میلیون ریال برای مرمت، استحکام‌بخشی و بازسازی آثار تاریخی در کاشان هزینه شده است. به گفته سرپرست میراث فرهنگی و صنایع‌دستی کاشان، بخشی از این اعتبار برای بازسازی مکان‌های تاریخی شناخته‌شده مانند باغ تاریخی فین کاشان، مرمت خلوت نظام‌الدوله باغ، اتمام ساخت مخزن ذخیره آب خرج و قسمتی از آن هم صرف استحکام‌بخشی و تعمیر خانه رئیس‌زاده شهر نیاسر و کوشک مزرعه مبارک‌آباد و خانه‌هایی از این دست شده است. علاوه‌بر این، خانه‌های تاریخی تهامی، اقتصادی، کارخانه‌چی، منصوری راوند، مظفری و کاج نیز سال گذشته در این شهرستان مرمت و تعمیر شد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، هزینه دولت برای خانه‌های تاریخی درحالی رخ می‌دهد که ضرورت بازسازی، احیا و استحکام‌بخشی بناهای تاریخی به‌منظور حفظ و بهره‌برداری آن، منجر به ارائه طرحی با عنوان «حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی ـ تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها» شد، که در آذرماه سال گذشته در مجلس مورد بحث و واگذاری آن به بخش خصوصی قرار گرفت.

تنها یک خانه تاریخی کاشان در لیست صندوق احیا است

مدیرعامل صندوق احیا در گفت‌وگو با

«دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه می‌توان ۲۰۰ کاربری جدید برای بناهای تاریخی احیا شده تعریف کرد، الگوی این صندوق برای واگذاری این طرح‌ها به بخش خصوصی را یادآور شد و افزود: تعدادی از این بناها در ثبت و مالکیت سازمان هستند و سازمان با بررسی و طبق قواعد موجود اقدام به واگذاری آنها به متقاضیان می‌کند؛ اما تعداد بسیار زیادی از این ابنیه وجود دارند که مالک شخصی داشته و از دو طریق می‌شود آنها را تحت اهداف و برنامه‌های صندوق درآورد. احسان ایروانی ادامه داد: حالت ایده‌آل آن است که این بناها در تمامی شهرها مشخص و وضعیت مالکیت آنها شناسایی شود و پس از آن در مسیر احیا قرار گیرند و حالت دیگر که در حال حاضر با توجه به بضاعت سازمان بیشتر قابل حصول است این است که با تبلیغات و اطلاع‌رسانی گسترده، صاحبان این بناها خود به واحدهای مسوول مراجعه و طرح‌های احیا را پی بگیرند. وی درباره بودجه دولت برای مرمت خانه‌های کاشان که توسط سرپرست میراث فرهنگی این شهر اعلام شده بود، افزود: اعتبار اعلام شده اعتبار دولتی بوده و ناظر بر عملیات حفاظت است. اصولا برای این خانه‌ها دو دسته هزینه‌کرد وجود دارد؛ بخشی برای نگهداری است مانند آنچه در حمام فین انجام گرفت و بخشی نیز مربوط به احیا و بازسازی و در نهایت تغییر کاربری است.

ایروانی در ادامه خاطرنشان کرد: بخشی که در حال حاضر اعلام شده، مربوط به حوزه مشارکتی است که به صورت وام‌های بلاعوض و تسهیلات به مالکان داده می‌شود و صندوق احیا در جریان آن نقشی ندارد و در اختیار سازمان میراث فرهنگی است. در حال حاضر صندوق احیا فقط خانه تاریخی عامری‌ها را در این شهر در لیست خود دارد. وی در توضیح تقسیم‌بندی کلی این مکان‌های تاریخی در کاشان، افزود: بخشی از این خانه‌ها در اختیار بخش خصوصی است و مالکان شخصی خود را دارد و بخشی نیز در اختیار سازمان میراث فرهنگی و در واقع بخش دولتی است و گروهی هم بدون هدف رها شده‌اند. مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی در ادامه خاطر نشان کرد: از میان خانه‌هایی که در اختیار بخش خصوصی است، در صورت مرمت به هر ترتیبی، با استفاده از تسهیلات دولتی یا بدون آن، مجوز تغییر کاربری باید از صندوق احیا دریافت شود که در حال حاضر از میان خانه‌های مرمت شده مذکور هیچ‌کدام درخواست چنین مجوزی را از صندوق احیا نکرده‌اند.

وی برای استفاده بهینه و تغییر کاربری خانه‌هایی که دراختیار دولتند و در فهرست صندوق احیا نیستند؛ دو راه‌حل مشخص ارائه و تصریح کرد: بعضی از این خانه‌ها که به‌طور کلی برای اقامتگاه مناسب‌ترند و امکان برگشت سرمایه در طول یک سال را دارند براساس ماده ۸۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، به مدت یک سال به متقاضیان واگذار شوند. در مورد خانه‌ها و اماکنی که با توجه به هزینه بالای ترمیم و نگهداری خود، امکان برگشت سرمایه در طول یک‌سال را ندارند، از طریق دولت امکان قانونی واگذاری آنها به مدت بیش از یک‌سال به صندوق احیا فراهم می‌شود تا از طریق مشارکت این صندوق کاربری مناسب خود را بیابند. به نظر می‌رسد، ضرورت ساماندهی اعتبارات تخصیص یافته و هماهنگی دستگا‌ه‌های ذی‌ربط برای صرف این اعتبارات، آنجایی بیشتر خود را نشان می‌دهد که از آن چیز زیادی عاید شهری مثل کاشان نمی‌شود. بافت تاریخی کاشان در شرایطی که این شهر از کمبود هتل و مراکز اقامتی رنج می‌برد می‌تواند در رفع این نیاز شهر، نقش خوبی ایفا کند.

کاشان تجربه موفقی در استفاده از خانه‌های تاریخی خود با تغییر کاربری آن به اقامتگاه دارد و به نظر می‌رسد در شرایطی که با در نظر گرفتن همه اصول مرمت و بازسازی و حفظ بافت تاریخی، امکان بهره‌برداری مناسب‌تری از آن وجود دارد، تبدیل همه این خانه‌ها به موزه یا محلی برای بازدید چندان ضرورتی ندارد. تعریف سازو کاری برای چگونگی بهره‌برداری از خانه‌های بازسازی‌شده و جلوگیری از رها شدن مجدد یا بی‌تکلیف ماندن آنها، نیازسنجی و تعریف این کاربری‌ها براساس این نیاز می‌تواند هم این خانه‌ها و هم کاشان را منتفع کند.