توفان تونسی به مصر رسید
توفان تونسی در مصر
احسان ابطحی
موج اعتراضات جهان عرب، قاهره پایتخت مصر را درنوردید و این کشور صحنه تظاهرات اعتراضی بود-عکس‌ها: AFP
دولت مصر دیروز اعلام کرد که هرگونه تظاهرات در این کشور ممنوع است و تظاهراتکنندگان بازداشت خواهند شد. این اقدام با هدف متوقف کردن موج جدید و بی‌سابقه اعتراضات علیه حکومت حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر انجام می‌شود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این اقدام دولت مصر در حالی انجام می‌شود که فعالان مدنی در این کشور از مردم خواسته بودند تا دیروز بار دیگر به خیابان‌ها بریزند و به 30 سال حکومت دیکتاتوری مبارک پایان دهند. این درخواست فعالان مدنی پس از آن انجام می‌شود که مردم مصر پیش از این در یک راهپیمایی شرکت کردند که به «روز خشم» شهرت یافت و در جریان آن سه تن از تظاهرات‌‌کننده و یک پلیس کشته شدند.
در ساعات نخستین دیروز، پلیس برای متفرق کردن تظاهراتکنندگان که از شامگاه چهارشنبه، میدان تحریر واقع در مرکز شهر قاهره- پایتخت مصر- را به اشغال خود در‌آورده بودند، به سوی آنان گاز اشک‌آور شلیک و با لوله‌های آب‌پاش به آنان حمله کرد.در بامداد دیروز صبح، آرامش به قاهره و دیگر شهر‌ها بازگشت و تعداد بسیار زیادی از نیروهای امنیتی به میدان تحریر اعزام شدند.در حالی که رفتگران در حال تمیز کردن خیابان‌ها از سنگ‌ریزه و خرده شیشه‌های ناشی از درگیری میان پلیس و تظاهراتکنندگان بودند، روزنامه المصری الیوم، روزنامه دولت مصر به روی دکه‌های روزنامه فروشی رفت که در تیتر اول آن با حروف درشت و قرمز رنگ نوشته شده‌بود: «هشدار.» خبرگزاری دولتی منا هم با استناد به بیانیه‌های وزارت کشور مصر گزارش داد: «هرگونه اقدام تحریک‌بر‌انگیز، تجمع اعتراض آمیز، سازماندهی برای راهپیمایی و هرگونه اعتراض دیگر مجاز نیست و روند‌های فوری و قانونی برای مقابله با آن اتخاذ خواهد شد و مشارکت‌کنندگان در هرگونه راهپیمایی و تظاهرات دستگیر و برای بازجویی به مقامات مسوول معرفی خواهند شد.»این تصمیم دولت در شرایطی انجام می‌شود که حدود ۲۰ هزار تظاهرات‌‌کننده
که از فقر، بیکاری، فساد و سرکوب حکومت حسنی مبارک به ستوه آمده‌اند و از انقلاب اخیر مردم تونس موسوم به «انقلاب یاس» الهام گرفته‌اند، روز سه‌شنبه در سراسر مصر به خیابان‌ها ریختند و خواستار استعفای مبارک شدند.یک فعال جنبش مدنی مصر دیروز در صفحه فیس بوک خود که از آن به عنوان ابزاری برای سازماندهی تظاهرات استفاده می‌شود، نوشت: «از همه شهروندان آزاد و درستکار که وجدان دارند و نگران کشورشان هستند و از همه کسانی که خشونت دیروز علیه معترضان را دیدند می‌خواهیم که امروز و فردا دست به اعتصاب عمومی در سرتاسر کشور بزنند.»یکی دیگر از گروه‌های مخالف، موسوم به «جنبش‌جوانان ششم آوریل» هم دیروز در صفحه فیس‌بوک خود خواستار ادامه اعتراضات تا برکناری حسنی مبارک از قدرت شد.جنبش جوانان ششم آوریل، یک گروه فیس بوکی مصری است که در بهار سال ۲۰۰۸ میلادی با هدایت احمد ماهر فعالیت خود را برای حمایت از کارگران «المحله الکبری» آغاز کرد. المحله الکبری یک شهر صنعتی در مصر است. کارگران این شهر قصد داشتند تا در روز ششم آوریل سال ۲۰۰۸ میلادی -۱۸ فروردین ۱۳۸۷ - دست به اعتصاب بزنند.فعالان مدنی در مصر از شرکت‌کنندگان در این اعتصاب خواسته بودند
تا در روز ششم آوریل سال ۲۰۰۸ لباس مشکی بپوشند و در خانه بمانند. وبلاگ‌نویسان و روزنامه‌نگاران شهروندی از ابزار فضای سایبری مانند فیس‌بوک، توییتر، فیلیکر، وبلاگ‌ها و دیگر رسانه‌های خبری برای گزارش اعتصابات استفاده کردند. این افراد همچنین از شبکه‌‌های خود استفاده می‌کردند تا فعالیت و اقدامات پلیس را به اطلاع یکدیگر برسانند و توجه مجامع بین‌المللی را به اقدامات خود جلب کنند.روزنامه نیویورک‌تایمز این جنبش را به عنوان یک گروه سیاسی فیس‌بوکی با بیشترین مناظره‌های پویا توصیف کرد. تا تاریخ ژانویه سال ۲۰۰۹ میلادی این گروه حدود ۷۰ هزار عضو متشکل از افراد جوان و دانش‌آموخته داشت که بیشتر آنان پیش از این فعال سیاسی نبودند. درخواست اصلی آنان آزادی بیان، مبارزه با خویشاوند سالاری در دولت و تغییر در وضعیت راکد اقتصادی مصر عنوان شده بود. بحث‌ها و نظراتی که در صفحه فیس‌بوک جنبش جوانان ششم آوریل مطرح می‌شود بسیار فشرده و داغ است و به طور مداوم به روز می‌شود.این در شرایطی است که درخواست‌های اخیر سیاسی معترضان هم در فیس‌بوک منتشر شده بود و پیش از هجوم پلیس صفحات چاپی این درخواست‌ها در اطراف میدان تحریر میان مردم توزیع
شد.این درخواست‌ها شامل استعفای مبارک و احمد نظیف، نخست‌وزیر مصر، انحلال پارلمان و تشکیل دولت وحدت ملی بود. فعالان اتحادیه‌های کارگری هم درخواست‌های خود در اطراف میدان تحریر با بلند‌گو به اطلاع مردم می‌رساندند.کشور مصر در شمال شرقی قاره آفریقا و در کرانه دریای مدیترانه و دریای سرخ قرار دارد و رود نیل پس از عبور از سودان از آن می‌گذرد. این کشور دارای ۸۰ میلیون نفر جمعیت با رشد سالانه ۲ درصد است. ۶۰ درصد جمعیت این کشور زیر ۳۰ سال دارند که ۹۰ درصد از آنان بیکارند.۴۰ درصد از مردم مصر زیر خط فقر مطلق قرار دارند و با روزی کمتر از ۲ دلار زندگی میکنند. همچنین یک سوم مردم مصر بی‌سوادند. میانگین در‌آمد سرانه مردم مصر حدود ۶ هزار و ۲۰۰ دلار است. واشنگتن که متحد نزدیک مصر به شمار می‌رود و بیشترین کمک‌های اقتصادی را به این کشور می‌کند، خواستار خویشتنداری طرف‌های درگیر شد. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در یک جانبداری آشکار از حکومت حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر تاکید کرد که حکومت او پایدار و به دنبال راه‌هایی برای بر‌آورده کردن خواسته‌های مردم است.خانم میشل الیوت ماری، وزیر‌امور خارجه فرانسه هم گفت: «من
بر‌این باورم که هرکسی باید بتواند بدون اعمال خشونت دست به تظاهرات بزند و کسی هم کشته نشود. الیوت ماری اضافه کرد که تظاهراتکنندگان خواستار آزادی بیشتر هستند.»در تظاهرات روز سه‌شنبه، معترضان فریاد «مرگ بر مبارک» سر می‌دانند و تصاویر رییس‌جمهوری مصر و فرزندش جمال را پاره می‌کردند. بسیاری از مردم مصر بر این باورند که حسنی مبارک قصد دارد پسرش جمال را جانشین خود کند، موضوعی که هم مبارک و هم پسرش او را تکذیب میکنند.یک قصاب در مرکز شهر قاهره که تنها خواست به عنوان یک مصری معرفی شود، در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری رویترز گفت: «تغییر باید اتفاق بیفتد.»شاهزاده ترکی الفیصل، رییس پیشین دستگاه اطلاعاتی عربستان سعودی و سفیر پیشین این کشور در بریتانیا و ایالات‌متحده هم در همین باره به تلویزیون رویترز گفت که آینده حکومت مبارک بستگی به توانایی این حکومت در فهم دلایل اعتراض تظاهراتکنندگان دارد.شاهزاده فیصل گفت: «این موضوع که آنان به عنوان رهبران مصر بتوانند دلایل این اعتراضات را درک کنند و بفهمند که چرا مردم دست به تظاهرات می‌زنند باید مورد توجه و بررسی قرار بگیرد.»
در همین حال گزارش‌ها از مسدود شدن سایت توییتر در مصر که اصلی‌ترین ابزار معترضان برای سازماندهی تظاهرات بود، حکایت دارد.صفوت الشریف، دبیرکل حزب حاکم دموکراتیک ملی که در مصر الحزب‌الوطنی خوانده می‌شود درباره تظاهرات اخیر به روزنامه الاخبار گفت: «تفاوت بسیاری میان آزادی بیان و هرج‌و‌مرج وجود دارد.» از سوی دیگر یک منبع دولتی مصر گفت که به وزیران گفته شده است تا اطمینان یابند کارمندانشان در روز چهارشنبه به محل کار خود بازگشته و به تظاهراتکنندگان نپیوستند.با این همه به نظر می‌رسد که فعالان جنبش مدنی در فضای وب، جنب‌و‌جوش خود را حفظ کرده‌اند.یکی از این فعالان مدنی دیروز در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «فردا، هیچ‌کدام از ما به محل کار، مدرسه و دانشگاه نخواهیم رفت. ما به خیابان‌ها می‌رویم و برای فردای کشورمان دست به دست هم خواهیم داد.»اینترنت و فضای سایبری اصلی‌ترین مکان برای اعتراض و انتقاد به حکومت حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر به شمار می‌رود.این در شرایطی است که دلایل اصلی اعتراضات مردم مصر همان دلایلی است که مردم تونس به واسطه آن دست به اعتراض و تظاهرات زدند و موفق شدند حکومت زین‌العابدین بن علی، رییس‌جمهوری این کشور
را ساقط و او را از کشور اخراج کنند. افزایش قیمت مواد غذایی، بیکاری و حکومت تمامیت‌خواه و استبدادی حسنی مبارک که همواره معترضان را با سیاست مشت آهنین سرکوب کرده‌است، دلایل اصلی خروش اخیر مردم مصر به شمار می‌رود.تظاهرات هماهنگ ضد‌دولتی در مصر که روز سه‌شنبه انجام شد، بی‌سابقه‌ترین اعتراضات علیه حسنی مبارک از سال ۱۹۸۱ میلادی - ۱۳۶۰ خورشیدی- و به قدرت رسیدن او در این کشور به شمار می‌رود.مبارک پس از ترور انور سادات در سال ۱۹۸۱ میلادی در تاریخ ۲۲ مهر سال ۱۳۶۰ قدرت را در دست گرفت و تاکنون آن را در اختیار دارد. حکومت او در مصر پس از حکومت محمد‌علی پاشا طولانی‌ترین حکومت به شمار می‌رود. مبارک متولد ۱۴ اردیبهشت سال ۱۳۰۷ (چهارم ماه مه سال ۱۹۲۸ میلادی) و چهارمین رییس‌جمهوری، جمهوری عربی مصر است. مبارک پیش از ورود به سیاست افسر نیروی هوایی بود و بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۵ میلادی به عنوان فرمانده این نیرو انجام وظیفه کرد. او در زمان ترور سادات معاون او بود و پس از مرگ سادات قدرت را در دست گرفت.
این در شرایطی است که وزارت کشور مصر، اخوان‌المسلمین را عامل اصلی تظاهرات روز سه‌شنبه می‌داند. این در حالی است که آگاهان سیاسی بر این موضوع تاکید میکنند که این جنبش اسلامی مانند سایر گروه‌های مخالف با حکومت دیکتاتوری مبارک مبارزه می‌کند.
ارسال نظر